Błękit toluidynowy

Błękit toluidynowy
Niepodpisana grafika związku chemicznego; prawdopodobnie struktura chemiczna bądź trójwymiarowy model cząsteczki
Ogólne informacje
Wzór sumarycznyC15H16ClN3S
Inne wzory[C
15H
16N
3S]+
Cl−
Masa molowa305,82 g/mol
Wyglądzielony proszek o brązowym połysku[2]
Identyfikacja
Numer CAS92-31-9
PubChem7083
Podobne związki
Podobne związkibłękit metylenowy
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Błękit toluidynowy – organiczny związek chemiczny, pochodna 1,4-tiazyny, barwnik tiazynowy o charakterze soli. W temperaturze pokojowej jest to zielony proszek o brązowym połysku[2].

Zastosowanie

Znajduje zastosowanie jako barwnik w biologii, zwłaszcza jako barwnik histologiczny. Jest barwnikiem polichromatycznym, tzn. barwi ortochromatycznie w tej samej lub zbliżonej barwie niektóre struktury, a inne – metachromatycznie w barwie wyraźnie odmiennej (np. składniki cytoplazmy komórek tucznych dają się wybarwiać błękitem toluidynowym metachromatycznie na czerwono-purpurowo, gdy tło barwi się na niebiesko). Niebieski roztwór błękitu toluidynowego stosuje się w badaniach na obecność ligniny, która wiąże się z włóknami celulozowymi i wzmacnia oraz utwardza ściany komórkowe w roślinach – wynik jest pozytywny przy zmianie zabarwienia z niebieskiego na różowy. Błękit toluidynowy uwidacznia struktury komórkowe przy barwieniu osadu moczu oraz mastocytów w wycinkach skóry, ze względu na obecność heparyny w zasadochłonnych ziarnach w cytoplazmie[a][5].

  • Przykład barwienia komórek tucznych błękitem toluidynowym. Komórki mogą wydawać się nieco zdegranulowane, ponieważ w czasie doświadczenia były aktywowane antygenem

  • Obraz mikroskopowy przekroju oka ślimaka barwionego błękitem toluidynowym (oznaczenia: VK – komora przednia, L – soczewka, R – siatkówka, Sn – nerw wzrokowy)

Dawniej błękit toluidynowy stosowano jako lek przeciwkrwotoczny przy przedawkowaniu heparyny i w krwawieniach, zwłaszcza z macicy[b], oraz środek diagnostyczny w badaniu testowym[c][2]. Jednakże ze względu na objawy niepożądane ograniczono jego stosowanie[d] i dziś stosowany jest m.in. do barwienia in vivo zmian śluzówki jamy ustnej jako badanie przesiewowe w celu wytypowania zmian[6] do dalszej diagnostyki w kierunku raka jamy ustnej[7], śluzówki przełyku[8], dróg rodnych[9][10]. Co do rakotwórczości błękitu toluidynowego rezultaty badań są niejednoznaczne[11][12].

Uwagi

  1. ↑ Dodatkowe barwienie błękitem toluidyny lub błękitem alcjanu uwidacznia charakterystyczne, wybarwione metachromatycznie ziarnistości komórek tucznych[4].
  2. ↑ Gdyż Podobnie jak siarczan protaminy, usuwa objawy wywołane przedawkowaniem heparyny. Jest on poza tym również skuteczny przy krwawieniach powstałych na innym tle, a zwłaszcza w przypadkach plamicy krwotocznej. Nie wpływa przy tym ani na ilość krwinek płytkowych, ani też na czas krwawienia. Toteż: Błękit toluidynowy okazał się szczególnie skuteczny w krwawieniach macicznych, w silnych i długotrwałych krwawieniach miesięcznych[2].
  3. ↑ Błękit toluidynowy podany dożylnie wydala się z ustroju przez nerki i przewód pokarmowy. Znaczna ilość barwnika wydala się w pierwszych 24 godzinach, reszta zaś w ciągu 36–48 godzin, barwiąc przy tym mocz i kał. Nie wywołuje jednak zabarwienia skóry[2].
  4. ↑ Błękit toluidynowy wywołuje czasem objawy uboczne, jak nudności i wymioty, a niekiedy uczucie strachu i niepokój. Innych bardziej groźnych objawów u ludzi dotychczas nie notowano. W doświadczeniach na zwierzętach (psach) błękit toluidynowy wywołuje hemolizę krwinek czerwonych, leukocytozę oraz zakrzepy. W dużych dawkach, podobnie jak błękit metylenowy i p-dwunitrofenol, wywołuje gorączkę obwodową, zależną od wzmożonej przemiany węglowodanowej wskutek glikogenolizy[2].

Przypisy

  1. ↑ Ernst Mutschler, Farmakologia i toksykologia, Wroclaw: MedPharm Polska, 2010, s. 1053, ISBN 978-83-60466-81-0.
  2. ↑ a b c d e f Józef Dadlez, Piotr Kubikowski, Farmakologia i toksykologia leków, wyd. 4, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1964, s. 468–469, OCLC 802159062.
  3. ↑ a b Tolonium chloride, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2017-10-16] (ang.).
  4. ↑ Dorota Czelej i inni, Mastocytozy u dzieci i dorosłych – rozpoznawanie i postępowanie, „Nowa Medycyna”, 4, 2006, s. 83–87.
  5. ↑ Freida L. Carson, Christa Hladik, Histotechnology. A Self-Instructional Text, wyd. 3, Hong Kong: American Society for Clinical Pathology Press, 2009, s. 188, ISBN 0-89189-581-7, OCLC 750496410.
  6. ↑ C. Scully, S. Porter, ABC of oral health. Swellings and red, white, and pigmented lesions, „British Medical Journal”, 321 (7255), 2000, s. 225–228, DOI: 10.1136/bmj.321.7255.225, PMID: 10903660, PMCID: PMC1118223.c?
  7. ↑ Magdalena Pawelczyk-Madalińska, Diagnostyka przesiewowa stanów patologicznych błony śluzowej jamy ustnej, „E-dentico”, 2 (48), 2014, s. 16–17 [zarchiwizowane z adresu 2017-10-16].
  8. ↑ Markery nowotworowe: Klinika nowotworów przewodu pokarmowego, w ramach grantu: „Modyfikacja i wdrożenie programu nauczania onkologii w polskich uczelniach medycznych” przygotowano w Katedrze Onkologii Akademii Medycznej, Wrocław 2008.[niewiarygodne źródło?]
  9. ↑ Konrad Florczak, Janusz Emerich, Andrzej Staszewski, Rozszerzenie badania kolposkopowego o przyżyciowe barwienie błękitem toluidyny tarczy szyjki macicy – praca przeglądowa, „Ginekologia Praktyczna”, 11 (6), 2003, s. 37–44.
  10. ↑ Konrad Florczak i inni, Kolposkopowa analiza przyżyciowego barwienia błękitem toluidyny nabłonka wielowarstwowego płaskiego części pochwowej szyjki macicy, „Ginekologia Praktyczna”, 12 (3), 2004, s. 44–51.
  11. ↑ R.S. Redman, S.H. Krasnow, R.A. Sniffen, Evaluation of the carcinogenic potential of toluidine blue O in the hamster cheek pouch, „Oral Surgery, Oral Medicine, Oral Pathology, Oral Radiology, and Endodontology”, 74 (4), 1992, s. 473–480, DOI: 10.1016/0030-4220(92)90299-6, PMID: 1408024.
  12. ↑ A.J. Dunipace i inni, Mutagenic potential of toluidine blue evaluated in the Ames test, „Mutation Research”, 279 (4), 1992, s. 255–259, DOI: 10.1016/0165-1218(92)90241-Q, PMID: 1377780.

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
SMCpolyhydroxysmall.jpg
Autor: Kauczuk, Licencja: Copyrighted free use
Photo of cultured mast cells at 100X using an oil immersion lens and an olympus digital camera. The cells are stained with Tol Blue, and might appear slightly degranulated as they were activated using an artificial antigen during the course of an experiment.
Schneckenauge.jpg
Autor: P. Stanka, Licencja: CC BY-SA 3.0
Semi thin section of the eye of Helix pomatia. VK anterior eye chamber, L lens in the posterior eye chamber, R retina consisting of photoreceptor cells and pigment cells. SN optical nerve. Toluidine blue, phase contrast.