Błażejowice Dolne

Błażejowice Dolne
wieś
Ilustracja
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0

Kapliczka-dzwonnica
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Głogówek

Liczba ludności (2011)

150[1]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-250[2]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0493758

Położenie na mapie gminy Głogówek
Mapa konturowa gminy Głogówek, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Błażejowice Dolne”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Błażejowice Dolne”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Błażejowice Dolne”
Ziemia50°22′39″N 17°49′18″E/50,377500 17,821667

Błażejowice Dolne (dodatkowa nazwa w j. niem. Blaschewitz) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek[3]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Wysoczyzny Bialskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 150 osób[1].

Geografia

Położenie

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 9,5 km od granicy z Czechami, na Wysoczyźnie Bialskiej. Należy do Euroregionu Pradziad[4]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[5].

Środowisko naturalne

W Błażejowicach Dolnych panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,3 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Błażejowic Dolnych wynoszą 623 mm. Dominują wiatry zachodnie[6].

Nazwa

Nazwa miejscowości pochodzi od nazwy osobowej Błażej. Końcówka „ice” charakterystyczna jest dla słowiańskich nazw patronimicznych wywodzących się od patronów rodu. W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie miejscowość występuje pod polską nazwą Blasieowice oraz nazwą zgermanizowaną Blaschewitz[7]. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod niemiecką nazwą Blaschewitz, a także staropolską Blazycowicz, pod którą po raz pierwszy została zanotowana w 1358 roku. Wymienia on również polską nazwę Blazejowice we fragmencie: „Blaschewitz (1358 Blazycowicz, polnisch Blazejowice)”[8].

Ze względu na polskie pochodzenie nazwy nazistowska administracja III Rzeszy w latach 1936–1945 zmieniła nazwę na nową, całkowicie niemiecką – Niederblasien. W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Błażejowice[9]. 9 września 1947 r. nadano miejscowości nazwę Błażejowice Dolne[10]. 1 grudnia 2009 wprowadzono dodatkową nazwę wsi w języku niemieckim – Blaschewitz[11].

Historia

Podczas badań archeologicznych na południu Błażejowic Dolnych odkryto artefakty z epoki neolitu. Niedaleko granicy z Mochowem znaleziono 136 fragmentów grubościennych naczyń użytkowych z ceramiki, które są dowodem na obecność najstarszej środkowoeuropejskiej kultury rolniczej na tym terenie. Podczas badań zlokalizowano workowatą jamę, datowaną na okres kultury łużyckiej, a także znaleziono żelazny topór z epoki osadnictwa Śląska przez plemiona Wandalów[12]. Inne znaleziska wskazują na to, że ludność zasiedlała teren Błażejowic Dolnych nieprzerwanie, sięgając do epoki pełnego średniowiecza[13].

Wieś została założona w okresie niemieckiej kolonizacji Śląska w XIII wieku[14]. Po raz pierwszy wzmiankowana była w 1358 jako Blazycowicz, a następnie w 1460 jako Blazeiowitz[15]. Ze względu na jej nazwę przypuszcza się, że jej założycielem był Błażej (Blasius, Blažej)[14]. W 1383 książę opolski Władysław II wyraził zgodę na sprzedaż wsi przez rycerza Heinricha Kuropesa na rzecz pana Adama Beesa[16].

(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0
Dawna karczma „Im Krug zum grünen Kranze”

W 1865 w Błażejowicach Dolnych pracowało 13 rolników, 15 ogrodników i 8 chłopów. W tym czasie znajdowała się w nich szkoła katolicka z 85 uczniami[17]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 338 mieszkańców Błażejowic Dolnych 14 posługiwało się językiem niemieckim, 248 językiem polskim, a 76 było dwujęzycznych[18]. Znajdowała się tu karczma „Im Krug zum grünen Kranze” (pol. W dzbanie pod zielonym wieńcem), prowadzona przez Magdalenę Wollek[19].

(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0
Pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas I i II wojny światowej

Po I wojnie światowej we wsi powstał pomnik upamiętniający 24 mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas niej[20].

Do głosowania podczas plebiscytu uprawnionych było w Błażejowicach Dolnych 226 osób, z czego 149, ok. 65,9%, stanowili mieszkańcy (w tym 147, ok. 98,7% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 224 głosy (ok. 99,1% uprawnionych), w tym 224 (100%) ważne; za Niemcami głosowało 210 osób (ok. 93,8%), a za Polską 14 osób (ok. 6,3%)[21].

W czasie II wojny światowej, 18 marca 1945 Armia Czerwona okrążyła kilka niemieckich dywizji w Głogówku, Leśniku, Błażejowicach Dolnych, Zawadzie, Mionowie, Wilkowie i Wierzchu. Tego dnia niemieckie dowództwo zarządziło skoncentrowanie sił w okolicach Błażejowic Dolnych, Mionowa i Zawady. W Błażejowicach Dolnych stacjonowały jednostki 20 Estońskiej Dywizji Grenadierów SS, a 19 marca znajdował się tu punkt dowodzenia 344 Dywizji Piechoty[22]. Wieś była przepełniona uchodźcami, taborem i kolumnami wozów z bagażem i zaopatrzeniem. Co kwadrans była ostrzeliwana przez radziecki samolot myśliwski. Późnym wieczorem 19 marca, Błażejowice Dolne zostały opuszczone przez niemieckich żołnierzy, uchodźców i większość mieszkańców, a wieś zajęli żołnierze Armii Czerwonej[23].

Po wyparciu oddziałów niemieckich wieś została przejęta przez polską administrację. Mieszkańcom Błażejowic Dolnych, posługującym się dialektem śląskim bądź znającym język polski, pozwolono pozostać we wsi po otrzymaniu polskiego obywatelstwa[24].

W latach 1945–1950 Błażejowice Dolne należały do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Gostomia, w latach 1954–1959 była siedzibą gromady Błażejowice, a w latach 1959–1972 należała do gromady Mochów.

Z inicjatywy Powiatowej i Miejskiej Biblioteki w Prudniku oraz Prezydium Gromadnej Rady Narodowej, w 1956 powstała w Błażejowicach Dolnych biblioteka. W 1957 w północno-zachodniej części wsi wybudowano remizę Ochotniczej Straży Pożarnej[25]. Na przełomie lat 70. i 80. XX wieku założono tu Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną[26].

Mieszkańcy

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Kapuściołrzy[27].

Liczba mieszkańców wsi

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisana jest[31]:

  • kapliczka-dzwonnica, z XVIII/XIX w.

Kultura

W Błażejowicach Dolnych działa Niemieckie Koło Przyjaźni (Deutscher Freundeskreis) – oddział terenowy Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim[32].

Religia

Katolicy z Błażejowic Dolnych należą do parafii Trójcy Świętej i Matki Bożej Częstochowskiej w Mochowie (dekanat Głogówek)[33]. W centrum wsi znajduje się kaplica św. Jana Nepomucena[34] z wieżą dzwonniczą, zbudowana na przełomie XVIII i XIX wieku[35]. Ponadto, we wsi stoi kaplica „Św. Jana Ewangelisty” i kaplica „Dobrej Nadziei” na południowym końcu wsi[36], kapliczka w polu poświęcona św. Urbanowi i krzyż przydrożny[37].

Ludzie związani z Błażejowicami Dolnymi

Przypisy

  1. ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 68 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  4. ↑ Mapa interaktywna, emapy.com [dostęp 2020-05-23].
  5. ↑ Bank Danych o Lasach – Mapa, bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23].
  6. ↑ Klimat: Błażejowice Dolne: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org, pl.climate-data.org [dostęp 2020-05-23].
  7. ↑ Knie 1830 ↓, s. 47.
  8. ↑ Felix Triest 1865 ↓, s. 1071.
  9. ↑ P. Wicik: Spis miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego, tudzież podział administracyjny województwa na powiaty, gminy i gromady. Katowice: 1946, s. 12.
  10. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 września 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 124, poz. 778).
  11. ↑ Stanisław Stadnicki, Głogówek – Oberglogau, tygodnikprudnicki.pl, 1 października 2008 [dostęp 2022-06-22] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-07].
  12. ↑ Smarzly 2014 ↓, s. 19.
  13. ↑ Smarzly 2014 ↓, s. 21.
  14. ↑ a b Smarzly 2014 ↓, s. 23.
  15. ↑ Sołectwa Gminy Głogówek, www.gminaglogowek.info [dostęp 2020-05-23].
  16. ↑ Smarzly 2014 ↓, s. 27.
  17. ↑ Felix Triest, Topographisches Handbuch von Oberschlesien: Zur Auftrage der Königlichen Regierung und nach amtlichen Quellen herausgegeben, W. G. Korn, 1865 [dostęp 2020-05-23] (niem.).
  18. ↑ Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 73.
  19. ↑ Smarzly 2014 ↓, s. 165.
  20. ↑ Smarzly 2014 ↓, s. 337.
  21. ↑ Odpis urzędowego dziennika Komisji Międzysojuszniczej Rządzącej i Plebiscytowej na Górnym Śląsku w Opolu „Journal Officiel de Haute-Silésie” Nr. 21 z dnia 7-go maja 1921 r., zawierającego wyniki plebiscytu na Górnym Śląsku.. Katowice: Biuro Sejmu Śląskiego, 1932-10-10, s. 7. [dostęp 2013-07-05]. (fr. • pol.).
  22. ↑ Smarzly 2014 ↓, s. 197.
  23. ↑ Smarzly 2014 ↓, s. 199.
  24. ↑ Smarzly 2014 ↓, s. 203.
  25. ↑ Smarzly 2014 ↓, s. 209.
  26. ↑ Smarzly 2014 ↓, s. 219.
  27. ↑ Robert Hellfeier, Chrzelicka mowa? cz. I, „Panorama Bialska”, Rafał Magosz – redaktor naczelny, 6 (279), Biała: Gminne Centrum Kultury, czerwiec 2018, s. 8, ISSN 1232-7352.
  28. ↑ a b c Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt, treemagic.org [dostęp 2020-05-23].
  29. ↑ Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de, www.gemeindeverzeichnis.de [dostęp 2020-05-23].
  30. ↑ a b c d Wieś Błażejowice Dolne w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2020-05-23] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  31. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 104. [dostęp 2013-01-09].
  32. ↑ DFK Błażejowice Dolne / Niederblasien
  33. ↑ Parafie według dekanatów, www.diecezja.opole.pl [dostęp 2022-09-18] (pol.).
  34. ↑ Smarzly 2014 ↓, s. 245.
  35. ↑ Smarzly 2014 ↓, s. 251.
  36. ↑ Smarzly 2014 ↓, s. 255.
  37. ↑ Smarzly 2014 ↓, s. 252.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Gmina Głogówek
Miasto
Wsie
Osada
Integralne
części wsi
Części
miasta

POL Głogówek COA.svg

Media użyte na tej stronie

Głogówek (gmina) location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of gmina Głogówek, Poland.
Opole Voivodeship location map.svg
Autor: Tymek1988, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.2778 N
  • S: 49.942 N
  • W: 16.8461 E
  • E: 18.8073 E
Prudnik County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Prudnik County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.56 N
  • S: 50.25 N
  • W: 17.43 E
  • E: 18.06 E
2011-09 Błażejowice Dolne 16.jpg
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0
Błażejowice Dolne (dodatkowa nazwa w j. niem. Blaschewitz) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek.
2011-09 Błażejowice Dolne 11.jpg
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0
Błażejowice Dolne (dodatkowa nazwa w j. niem. Blaschewitz) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek.
2011-09 Błażejowice Dolne 10.jpg
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0
Błażejowice Dolne (dodatkowa nazwa w j. niem. Blaschewitz) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek.
2011-09 Błażejowice Dolne 01.jpg
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0
Błażejowice Dolne (dodatkowa nazwa w j. niem. Blaschewitz) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek.
2011-09 Błażejowice Dolne 02.jpg
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0
Błażejowice Dolne (dodatkowa nazwa w j. niem. Blaschewitz) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek.