Bławatnikowiec

Bławatnikowiec
	Phibalura flavirostris
	Vieillot, 1816
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	tyrankowce
Rodzina	bławatnikowate
Podrodzina	bławatniki
Plemię	Phytotomini
Rodzaj	Phibalura; Vieillot, 1816
Gatunek	bławatnikowiec
Podgatunki
	P. f. boliviana Chapman, 1930; P. f. flavirostris Vieillot, 1816;
	P. f. boliviana Chapman, 1930; P. f. flavirostris Vieillot, 1816;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	; Zasięg występowania P. f. flavirostris występuje przez cały rok tylko w sezonie lęgowym

Bławatnikowiec^[4] (Phibalura flavirostris) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny bławatnikowatych (Cotingidae). Występuje w południowo-wschodniej Brazylii i przyległych obszarach wschodniego Paragwaju i skrajnie północno-wschodniej Argentyny, izolowana populacja w zachodniej Boliwii.

Podgatunki

Wyróżniono dwa podgatunki P. flavirostris^[5]^[4]:

bławatnikowiec brazylijski (P. flavirostris flavirostris), zasiedlający południowo-wschodnią Brazylię i przyległe obszary wschodniego Paragwaju i skrajnie północno-wschodniej Argentyny,
bławatnikowiec boliwijski (P. flavirostris boliviana), występujący w oddalonym o około 2500 kilometrów centralno-zachodnim regionie Boliwii. Przez wiele lat znany był tylko z dwóch okazów pozyskanych w 1902 roku (na ich podstawie Frank Michler Chapman opisał ten takson w 1930 roku) oraz muzealnego okazu odłowionego przed 1847 rokiem, poprawnie zidentyfikowanego jako P. f. boliviana dopiero w 1984 roku. Ponownie odkryto ten takson w 2000 roku^[6]^[7].

Upierzenie tych dwóch podgatunków różni się. Samce podgatunku boliviana posiadają dłuższe sterówki, a dymorfizm płciowy nie jest bardzo widoczny. Tęczówkę podgatunku nominatywnego cechuje barwa czerwona, a boliviana koloru musztardy. P. f. boliviana jest także osiadły i zagrożony wyginięciem, w przeciwieństwie do drugiego podgatunku^[6].

W niektórych ujęciach systematycznych podgatunki te traktowane są jak osobne gatunki^[8]^[9].

Morfologia

Długość ciała: 22 cm
Masa ciała: 45–50 g

Samce cechuje jaskrawsze ubarwienie. Ptak ten ma szary wierzch głowy oraz żółte gardło. Dziób jest jasnoróżowy. Zielonkawy wierzch ciała w obszarze skrzydeł pokrywają pióra o czarno-żółtych zakończeniach, podobne występują na pokrywach ogonowych. Same sterówki są rozwidlone, jak u jaskółek. Pióra na brzuchu są białe z czarno-żółtymi zakończeniami.

Ekologia

Biotop

Zasiedla lasy, zadrzewienia, tereny otwarte, a także ogrody z drzewami. Podgatunek P. f. flavirostros występuje na wysokościach poniżej 1400 m n.p.m., a P. f. boliviana w przedziale wysokości 1400–2000 m n.p.m.^[7]

Pożywienie

Pożywienie stanowią owady i owoce.

Lęgi

Gniazdo bardzo małe, w kształcie czarki, wykonane z mchu, mieści się na gałęzi. Bławatnikowce gniazdują w małych koloniach oddalonych od siebie o około 100 m. Oboje rodzice opiekują się pisklętami. Ich pokarmem są larwy owadów i drobne owoce. Opuszczają gniazdo nie w pełni samodzielne^[10]. Jajo ma wymiary 25×19 mm^[7].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2012 roku uznaje bławatnikowca brazylijskiego i bławatnikowca boliwijskiego za osobne gatunki^[3]^[9].

Bławatnikowiec brazylijski jest klasyfikowany jako gatunek bliski zagrożenia (NT – near threatened). Liczebność jego populacji szacuje się na co najmniej 10 tysięcy osobników (czyli około 6700 osobników dorosłych). Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy ze względu na utratę siedlisk^[3].

Bławatnikowiec boliwijski jest uznawany za gatunek zagrożony (EN – endangered). Jego liczebność szacuje się na 600–800 osobników (czyli około 400–530 osobników dorosłych). Trend liczebności populacji również jest spadkowy ze względu na utratę siedlisk^[9].

Przypisy

↑ Phibalura flavirostris, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ Phibalura, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2020-12-08] (ang.).
↑ ^a ^b ^c BirdLife International, Phibalura flavirostris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2020-2 [dostęp 2020-12-08] (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Phytotomini Swainson, 1837 (wersja: 2020-03-09). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-08].
↑ Swallow-tailed Cotinga (Phibalura flavirostris). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-06)]. (ang.).
↑ ^a ^b A. Bennett Hennessey. Species Rank of Phibalura (flavirostris) boliviana Based on Plumage, Soft Part Color, Vocalizations, and Seasonal Movements. „The Wilson Journal of Ornithology”. 123 (3), s. 454–458, 2011. DOI: 10.1676/10-190.1.
↑ ^a ^b ^c G. Bromfield et al. New information on plumage, nesting, behaviour and vocalisations of the Bolivian Swallow-tailed Cotinga Phibalura flavirostris boliviana from the Apolo area of Madidi National Park, Bolivia. „Cotinga”. 21, s. 63–67, 2004.
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Cotingas, manakins, tityras, becards. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-08]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c BirdLife International, Phibalura boliviana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2020-2 [dostęp 2020-12-08] (ang.).
↑ Tesourinha-da-mata (Phibalura flavirostris). [dostęp 2013-03-31]. (port.).

Bibliografia

David Burni, Ben Hoare, Joseph DiCostanzo, Phil Benstead: Ptaki. Encyklopedia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 240. ISBN 978-83-01-15733-3.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Zdjęcie Phibalura flavirostris na gnieździe

[itis-1] Phibalura flavirostris, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[itis2-2] Phibalura, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2020-12-08] (ang.).

[iucn-3] BirdLife International, Phibalura flavirostris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2020-2 [dostęp 2020-12-08] (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Phytotomini Swainson, 1837 (wersja: 2020-03-09). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-08].

[ibc-5] Swallow-tailed Cotinga (Phibalura flavirostris). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-06)]. (ang.).

[bo-6] A. Bennett Hennessey. Species Rank of Phibalura (flavirostris) boliviana Based on Plumage, Soft Part Color, Vocalizations, and Seasonal Movements. „The Wilson Journal of Ornithology”. 123 (3), s. 454–458, 2011. DOI: 10.1676/10-190.1.

[bromfield-7] G. Bromfield et al. New information on plumage, nesting, behaviour and vocalisations of the Bolivian Swallow-tailed Cotinga Phibalura flavirostris boliviana from the Apolo area of Madidi National Park, Bolivia. „Cotinga”. 21, s. 63–67, 2004.

[ioc-8] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Cotingas, manakins, tityras, becards. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-08]. (ang.).

[iucn1-9] BirdLife International, Phibalura boliviana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2020-2 [dostęp 2020-12-08] (ang.).

[pt-10] Tesourinha-da-mata (Phibalura flavirostris). [dostęp 2013-03-31]. (port.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne