Błonie (województwo małopolskie)

Błonie

wieś
Cmentarz wojenny nr 198
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	tarnowski
Gmina	Tarnów
Liczba ludności	834[1]
Strefa numeracyjna	14
Kod pocztowy	33-113[2]
Tablice rejestracyjne	KTA
SIMC	0832663
Położenie na mapie gminy wiejskiej Tarnów Błonie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Błonie
Położenie na mapie województwa małopolskiego Błonie
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego Błonie
49°57′31″N 20°54′07″E/49,958611 20,901944

Błonie – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Tarnów^[3][4].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

Części miejscowości

Toponimia

Miejscowość wzięła swą nazwę od łąki nad rzeką Dunajec. Słowo błonie oznacza bowiem rozległą równinę pokrytą łąką. W XVIII wieku przesunięto koryto rzeki na wschód odcinając tym samym wspomniane pastwiska od dworu. Znalazły się one po stronie Łukanowic. W zachowanym liście do władz z 1774 dzierżawca Błonia Kazimierz Petryczyn, wyrażał swoje obawy związane z przekopaniem nowego koryta dla Dunajca^[6].

Charakterystyka i historia wsi

Wieś była własnością rodziny Błońskich herbu Biberstein^[6]. W 1402 w źródłach pisanych pojawia się pierwsza wzmianka o tej wsi^[6][7]. Nieco później przy granicy ze Zgłobicami powstała Wola Błońska^[6]. Około 1470 w Błoniu znajdowały się dwa dwory, pierwszy Jana Błońskiego, drugi Tomasza Kazimirskiego, o tych samych herbach^[6]. W XVII i na początku XVIII wieku wieś należała do rodu Łodzińskich^[8]. W tym miejscu istniał wówczas przewóz przez Dunajec „na promach z masztami i żaglami na drodze wiedeńskiej ku Lwowu”^[6]. W 1827 właścicielem wsi był Maciej Bukowski^[9].

W 1868 właściciel Błonia, Adolf Jordan sprowadził z Paryża Rufina Piotrowskiego. Przez dwa lata mieszkał on we wsi i był nauczycielem domowym w miejscowym dworze^[10]. W późniejszym czasie dwór pełnił funkcje letniskowe. W 1898 roku w tarnowskiej „Pogoni” pojawiło się ogłoszenie o dworskiej willi w Błoniu składającej się z czterech pokoi i kuchni w pobliżu sosnowego lasu do wynajęcia „dla potrzebujących świeżego powietrza”^[6].

27 listopada 1882 na Uniwersytecie Jagiellońskim Adam Jordan rodem z Błonia otrzymał stopień doktora praw^[11]. W 1902 właścicielem wsi był Franciszek Jordan^[9].

W 1906 diecezja tarnowska zakupiła parcelę i rok później w miejscu starej resztówki dworskiej wybudowano willę „Ave” z przeznaczeniem na letni wypoczynek dla alumnów Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie^[6]. Obok niej powstała kaplica i gospodarstwo rolne^[6]. W willi Ave odbywały się zajęcia dydaktyczne podczas I wojny światowej, kiedy budynek seminaryjny w Tarnowie został zajęty przez wojsko i używany jako szpital oraz podczas okupacji niemieckiej w latach 1940-41^[6]. 22 maja 1941 pod zarzutem prowadzenia nielegalnego uboju^[12] Gestapo aresztowało w Błoniu m.in. rektora Wyższego Seminarium Duchownego księdza Romana Sitkę^[6]. W 1960 wybudowano nową kaplicę, która od 1980 pełni funkcję kościoła parafialnego^[6][13].

Obecnie miejscowość słynie z wyrobu opłatków^[14] i wędliny^[15]. Zakład przetwórczo-handlowy WSD produkuje rocznie ponad milion opłatków^[16].

Zob. Film prezentujący produkcję opłatków w Błoniu.

Zabytki

Pamiątkę z czasów pierwszej wojny światowej stanowi cmentarz wojenny nr 198.

Szkoła w Błoniu

W latach siedemdziesiątych XVIII w. istniał w Błoniu punkt nauczania, który znajdował się we dworze. Na początku XIX w. utworzono tutaj szkołę parafialną. W 1908 r. powstała szkoła tzw. 1-klasowa, która swego budynku doczekała się dopiero w 1937 r. W czasie wojny, w latach 1944–1945 w szkole stacjonowało wojsko niemieckie. W latach 1946–1951 obok starego budynku rozpoczęto budowę nowego, murowanego, który stoi do dziś^[8].

Nekrolog Głos Polski. 1872, nr 7 (15 sierpnia)

Związani z Błoniem

• Rufin Piotrowski – w latach 1868–1870 mieszkał i nauczał we dworze Adolfa Jordana w Błoniu^[17].

Zobacz też

• Błonie, Błonie Duże, Błonie Małe, Błonie-Wieś, Błoniec

Przypisy