Błota Olmańskie

Błota Olmańskie
Альманскія балоты
Ольманские болота
Ольманські болота
ilustracja
rezerwat leśny
Państwo

 Białoruś

Położenie

obwód brzeski

Data utworzenia

1998

Powierzchnia

93 699 ha

Położenie na mapie obwodu brzeskiego
Mapa konturowa obwodu brzeskiego, blisko prawej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Błota Olmańskie”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, na dole znajduje się punkt z opisem „Błota Olmańskie”
Ziemia51°49′N 27°22′E/51,816667 27,366667

Błota Olmańskie także Bagna Olmańskie (biał. Альманскія балоты; ros. Ольманские болота; ukr. Ольманські болота); Rezerwat Krajobrazowy Błota Olmańskie (biał. Ландшафтны заказнік Альманскія балоты; ros. Ландшафтный заказник Ольманские болота) – leśno-torfowiskowy rezerwat krajobrazowy położony na Białorusi, w obwodzie brzeskim, w rejonie stolińskim. Błota Olmańskie rozciągają się również na Ukrainie, w obwodzie rówieńskim.

Na terytorium Białorusi Błota Olmańskie w większości znajdują się pod ochroną. Po ukraińskiej stronie granicy są częściowo chronione w ramach rezerwatu przyrody Rówieński.

Nazwa pochodzi od wsi Olmany.

Historia

Liczne bagna i torfowiska występujące niegdyś na Polesiu zostały zmelioryzowane w XX w., głównie w czasach sowieckich[1][2].

W latach 20. i 30. XX w. Władysław Szafer zaproponował utworzenie na terenie Błot Olmańskich, ówcześnie znajdujących się w Polsce, rezerwatu przyrody. Pod koniec lat 30. Stanisław Kulczyński dostarczył naukowych podstaw do utworzenia tego rezerwatu, jednak wybuch II wojny światowej zniweczył te plany[3].

Pod koniec lat 50. sowiecki botanik Nikołaj Smolski powrócił do pomysłu objęcia poleskich krajobrazów bagiennych ochroną. Same Błota Olmańskie nie zostały nią objęte przez poligonowi wojskowy, który był na nich zlokalizowany, jednak dzięki poligonowi uniknęły melioryzacji. W 1998 zostały one objęte ochroną jako rezerwat krajobrazowy o znaczeniu krajowym. W 2001 został on wpisany na listę konwencji ramsarskiej[1][3].

Powierzchnia

Błota Olmańskie są jednym z największych w Europie kompleksem torfowisk niskich, wysokich i przejściowych, który zachował się do czasów współczesnych w naturalnym stanie. Rezerwat Krajobrazowy Błota Olmańskie obejmuje obszar 936,99 km2. 50% jego powierzchni stanowią lasy, 40% otwarte bagna oraz torfowiska, 5% rzeki i ich nadbrzeża oraz 5% inne tereny. Do 1% powierzchni rezerwatu zajmują tereny przekształcone przez człowieka. Pomiędzy bagnami i torfowiskami znajdują się liczne wydmy porośnięte lasem[1][2].

Hydrologia

Błota Olmańskie położone są w międzyrzeczu Lwy (Mostwy) i Stwihy. Na terenie rezerwatu znajduje się 25 jezior. Największe z nich Jezioro Zasumińskie Wielkie i Jezioro Zasumińskie Małe obejmują łącznie 100 ha[4]. Pozostałe jeziora nie przekraczają powierzchni 5 ha. Warunki hydrologiczne są stabilne.

W części rezerwatu istnieje stara sieć melioracyjna z początku XX w. Kanały są jednak całkowicie lub częściowo zniszczone, przez co nie wpływają one w znacznym stopniu na gospodarkę wodną[1][2].

Fauna i flora

Fauna

Błota Olmańskie zamieszkuje 151 gatunków ptaków, z których 25 jest wpisanych do Czerwonej Księgi Białorusi. Wśród nich występują: orlik grubodzioby, rycyk, kulik wielki, żuraw zwyczajny, puszczyk mszarny oraz głuszec zwyczajny[1].

Ssaki reprezentuje 26 gatunków, w tym 3 wpisane do Czerwonej Księgi Białorusi. Należą do nich m.in. norka europejska, wydra europejska, ryś euroazjatycki, borsuk europejski oraz orzesznica leszczynowa[1].

Z gadów występują m.in. żółw błotny i gniewosz plamisty[1].

Licznie reprezentowana jest gromada owadów. Na Błotach Olmańskich żyją m.in. biegacz wręgaty, biegacz fioletowy, biegacz skórzasty, tęcznik mniejszy, szlaczkoń torfowiec, mszarnik jutta i trzmiel żółty[1].

Flora

Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie 687 gatunków roślin, z których 12 jest wpisanych do Czerwonej Księgi Białorusi. Występują m.in. turzyca cienista, kokorycz wątła, rosiczka pośrednia, widłaczek torfowy, grzybienie białe, sasanka łąkowa, wierzba borówkolistna, kosaciec syberyjski, szałwia łąkowa, lilia złotogłów, salwinia pływająca i fiołek bagienny[1].

Działalność człowieka

Na terenie Rezerwatu Krajobrazowego Błota Olmańskie zlokalizowane jest lotnisko wojskowe oraz poligon, na którym ograniczono szkolenia. Zezwolone jest polowanie, rybołówstwo oraz zbieractwo grzybów i jagód. Prowadzi się także regulowaną gospodarkę leśną (rocznie pozyskuje się średnio 35 000 m3 drewna)[1].

W 2016 zatwierdzono projekt budowy przez tereny rezerwatu drogi. Został on oprotestowany przez ekologów, którzy uważali, że grobla zmieni stosunki hydrologiczne bagien. Zdaniem naukowców oraz władz droga pozwoli szybciej reagować na nękające rezerwat pożary torfu. Kolejna droga powstała w 2018[5].

W 2018 na terenie rezerwatu odkryto nielegalne kopalnie torfu[6].

Zagrożenia

Za główne zagrożenie dla Błot Olmańskich uważa się pożary torfowisk. Jako zagrożenie wymieniane są także nieograniczony zbiór żurawiny zmniejszający bazę paszową dla niektórych zwierząt, wypas zwierząt gospodarczych oraz kłusownictwo[1].

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k Альманскія балоты (biał.). ГА «Ахова птушак Бацькаўшчыны». [dostęp 2020-10-03].
  2. a b c Olmańskie Bagna (pol.). Echa Polesia. [dostęp 2020-10-03].
  3. a b Историческая справка (ros.). Prypecki Park Narodowy. [dostęp 2021-12-23].
  4. Mapa WIG Stolin
  5. Dlaczego Białoruś niszczy największe nietknięte bagna w Europie? (pol.). Biełsat. [dostęp 2020-10-03].
  6. Największe nietknięte bagno Europy… a w nim kopalnia (pol.). Biełsat. [dostęp 2020-10-03].

Media użyte na tej stronie

Brest oblast location map.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Позиционная карта Брестской области

Цилиндрическая равноугольная проекция с координатами краёв:

  • С: 53.45° с.ш.
  • Ю: 51.4° с.ш.
  • З: 23.1° в.д.
  • В: 27.7° в.д.
Green pog.svg
Shiny green button/marker widget.