Błyszcz dwuplamek

Błyszcz dwuplamek
Adomerus biguttatus
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
(c) Göran Liljeberg, CC BY 3.0
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

pluskwiaki

Podrząd

pluskwiaki różnoskrzydłe

Rodzina

ziemikowate

Podrodzina

Sehirinae

Plemię

Sehirini

Rodzaj

błyszcz

Gatunek

Adomerus biguttatus

Synonimy
  • Cimex biguttatus Linnaeus, 1758
  • Pentatoma (Cydnus) biguttatus (Linnaeus, 1758)
  • Cydnus biguttatus (Linnaeus, 1758)
  • Sehirus biguttatus (Linnaeus, 1758)
  • Sehirus biguttatus var. concolor Nickerl, 1892
  • Canthophorus biguttatus (Linnaeus, 1758)
  • Canthophorus (Adomerus) biguttatus (Linnaeus, 1758)
  • Canthophorus biguttatus f. concolor (Nickerl, 1892)

Błyszcz dwuplamek[1] (Adomerus biguttatus) – gatunek pluskwiaka z podrzędu różnoskrzydłych i rodziny ziemikowatych. Zamieszkuje krainę palearktyczną.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza pod nazwą Cimex biguttatus. Jako miejsce typowe wskazano Szwecję[2]. W 1866 roku Étienne Mulsant i Claudius Rey umieścili go jako jedyny gatunek w nowym podrodzaju Adomerus w obrębie rodzaju Canthophorus[3]. Wyniesienia owego podrodzaju do rangi odrębnego rodzaju dokonał w 1881 roku Victor Antoine Signoret[4].

Morfologia

Pluskwiak o owalnym w zarysie, słabo wysklepionym ciele długości od 5,5 do 7 mm. Wierzch ciała jest wyraźnie punktowany. Ubarwienie głowy, przedplecza i tarczki jest błyszczące, czarne lub czarnobrązowe, natomiast półpokrywy mają odcień zwykle bardziej brązowy i niekiedy są bardziej matowe. Krawędzie boczne przedplecza jak i żyłki kostalne na bokach przykrywek mają kolor mlecznożółty, żółtobrązowy lub jasnobrązowy. Ponadto pośrodku każdej przykrywki leży tej samej barwy plama o rzadszym od pozostałej części punktowaniu. Wąskie, jasne obrzeżenie występuje na listewce brzeżnej odwłoka[5][6].

Głowa ma oczy złożone słabo wystające, do połowy szerokości w niej zagłębione. Policzki częściowo zakrywają nadustek z boków i mają uniesione ku górze brzegi przednie. Na przedpleczu występuje bruzda poprzeczna, niekiedy pośrodku przerwana[5][6].

Biologia i ekologia

Imago
Stadium larwalne

Owad ten zasiedla głównie stanowiska dobrze nasłonecznione[5][1], ale bywa także spotykany w miejscach półcienistych[7]. Zamieszkuje pobrzeża lasów, polany leśne, przesieki i murawy kserotermiczne[1]. Występuje od nizin po niższe góry, w Alpach dochodząc jednak do wysokości 2000 m n.p.m.[7]

Zarówno larwy jak i postacie dorosłefitofagami ssącymi soki z zielonych części roślin oraz ich nasion[1]. Chętnie żerują na pszeńcach, zwłaszcza pszeńcu gajowym, pszeńcu różowym i pszeńcu zwyczajnym. Rzadziej wybierają szelężniki[7].

Błyszcze te aktywne są od wiosny do jesieni[1]. Bytują wówczas głównie na powierzchni gleby, najczęściej wśród detrytusu zgromadzonego u podstawy roślin z rodzin jasnotowatych i trędownikowatych[5]. Niekiedy zagrzebują się w glebie, pomiędzy ich korzenie[5]. Ich okres rozrodczy przypada w kwietniu i maju i wówczas można je spotkać na roślinach zielnych i drzewiastych. W miesiącach tych samice składają jaja w złożu liczącym od 30 do 60 sztuk i pilnie ich strzegą. Larwy obserwuje się od czerwca do września, zaś osobniki dorosłe nowego pokolenia pojawiają się od lipca lub sierpnia[7]. Imagines są stadium zimującym[7][5]. Zimowanie odbywa się w ściółce, chętnie pod wrzosami lub borówkami, ale też w martwym drewnie i wśród mchów[7].

Rozprzestrzenienie

Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Luksemburga, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Albanii, Grecji oraz europejskiej części Rosji[8][9]. W Afryce Północnej podawany jest z Algierii. W Azji notowany jest z Syberii, Gruzji, Azerbejdżanu, Kazachstanu[9] i Chin[7].

Przypisy

  1. a b c d e Adomerus biguttatus – Błyszcz dwuplamek. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2022-07-12].
  2. C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 445. (łac.).
  3. É. Mulsant, C. Rey: Histoire naturelle des punaises de France. II Tribu: Pentatomides. Paris: Savy & Deyrolle, 1866, s. 66.
  4. V. Signoret. Revue des Cydnides contenus dans la collection du Musée Civique d'Histoire Naturelle de Gênes. „Annali del Museo Civico di Storia Naturale di Genova”. 16, s. 621-657, 1881. 
  5. a b c d e f Jerzy A. Lis, Barbara Lis, Dariusz J. Ziaja: Heteroptera Poloniae 2: Pentatomoidea 1: Acanthosmatidae, Cydnidae, Plataspidae, Scutelleridae, Thyreocoridae. Bytom: Zakład Poligraficzno-Wydawniczy „Plik”, 2012.
  6. a b Jerzy A. Lis: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XVIII Pluskwiaki różnoskrzydłe - Heteroptera z. 12 Plataspidae, Thyreocoridae, Cydnidae. Toruń: Oficyna Wydawnicza Turpress, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1997. ISBN 83-86781-42-4.
  7. a b c d e f g Ekkehard Wachmann, Albert Melber, Jürgen Deckert: Wanzen. Band 4: Pentatomomorpha II: Pentatomoidea: Cydnidae, Thyreocoridae, Plataspidae, Acanthosomatidae, Scutelleridae, Pentatomidae. (= Die Tierwelt Deutschlands und der angrenzenden Meeresteile nach ihren Merkmalen und nach ihrer Lebensweise. 81. Teil). Goecke & Evers, Keltern, 2008. ISBN 978-3-937783-36-9.
  8. Adomerus biguttatus (Linnaeus, 1758). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2022-07-12].
  9. a b Berend Aukema (red.): Adomerus biguttatus (Linnaeus, 1758). [w:] Catalogue of Palearctic Heteroptera [on-line]. Naturalis Biodiversity Center. [dostęp 2022-07-12].

Media użyte na tej stronie

Adomerus biguttatus1.jpg
(c) Göran Liljeberg, CC BY 3.0
Adomerus biguttatus
Adomerus biguttatus 01.JPG
Autor: AfroBrazilian, Licencja: CC BY-SA 3.0
Adomerus biguttatus. Found in Audriņi village near Rezekne city, Latvia
2018 04 16 Adomerus biguttatus.jpg
Autor: Slimguy, Licencja: CC BY 4.0
Erdwanze Adomerus biguttatus am 16. April 2018 in der Schwetzinger Hardt