Błyszczki
| Plusiinae | |
| Boisduval, 1829 | |
 Thysanoplusia orichalcea | |
 błyszczka spiżówka (Diachrysa chrysalis) | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina | Noctuoidea |
| Rodzina | |
| Podrodzina | błyszczki |
.jpg)
Błyszczki[1] (Plusiinae) – podrodzina motyli z rodziny sówkowatych. Rozsiedlona kosmopolitycznie. Dorosłe często mają na przednich skrzydłach metaliczne plamy. Aktywne głównie nocą.
Opis
Motyle z tej podrodziny, z wyjątkiem Abrostolini, są dość jednolite pod względem ogólnego wyglądu i morfologii[2]. Osiągają między 15 a 60 mm rozpiętości skrzydeł[1] i zwykle mają tęgo zbudowane ciała[2]. Głowę mają porośniętą włosowatymi łuskami, wyposażoną w szczeciniaste czułki, nagie, otoczone rzęskami oczy, wygięte ku górze głaszczki wargowe i dobrze wykształconą ssawkę. Przednie skrzydła z komórką radialną i dobrze rozwiniętym rysunkiem, często z metalicznymi plamami. Większość gatunków ma pęczki sterczących łusek na zatułowiu i przedniej części odwłoka[1]. Narząd tympanalny o głęboko położonej błonie bębenkowej i silnie rozdętej czwartej kieszonce tympanalnej. Za właściwym kapturkiem typanalnym występuje jeszcze drugi błoniasty kapturek[2]. Narządy rozrodcze samców charakteryzuje m.in.: duży edeagus, zwykle z silnymi cierniami na wezyce, obecność klawus oraz cienki wyrostek sakulusa. U samic zwykle ścianę torebki kopulacyjnej inkrustują drobne, ziarenkowate skleryty[1].
Jaja charakteryzuje chorion o żeberkowatej rzeźbie. Gąsienice odznaczają się małą głową, rysunkiem złożonym z podłużnych pasków[1] i małym, chropowatym sklerytem w podgębiu określanym mianem raduloidu. Z wyjątkiem Abrostolini mają tylko trzy pary całkowicie rozwiniętych posuwek, osadzone na piątym, szóstym i dziesiątym segmencie odwłoka[2].
Biologia i występowanie
Błyszczki są rozprzestrzenione kosmopolitycznie i zasiedlają różne środowiska, od tropików po tundrę[1][2]. W Polsce stwierdzono 27 gatunków[3] (zobacz błyszczki Polski).
W przypadku hodowanych w laboratorium gatunków północnoamerykańskich czas od złożenia jaja do wyklucia wynosił 3 dni, od przepoczwarczenia do wyjścia imago około 8 dni, a całość rozwoju od jaja do imago średnio 30 dni[2]. Gąsienice zwykle są polifagiczne. Przepoczwarczają się na roślinach żywicielskich, w ściółce lub na powierzchni gruntu[1]. Dorosłe owady są dobrymi lotnikami i odżywiają się nektarem[2]. Zwykle prowadzą nocny tryb życia, ale niektóre gatunki spotkać można aktywne również w dzień[1]. Samice przywabiają samce feromonami. W ciągu życia samica składa zwykle 200–300 jaj, umieszczając je pojedynczo, z dala od siebie. Zimowanie następuje zwykle w stadium gąsienicy, ale u Abrostola zimują poczwarki[2].
Systematyka
Należą tu 4 plemiona i 51 rodzajów[4]:
- plemię: Omorphini Chou & Lu, 1979
- Omorphina Alphéraky, 1892
- plemię: Abrostolini Eichlin & Cunningham, 1978
- Abrostola Ochsenheimer, 1816
- Mouralia Walker, 1858
- plemię: Argyrogrammatini Eichlin & Cunningham, 1978
- Agrapha Hübner, 1821
- Anadevidia Kostrowicki, 1961
- Anaplusia Ronkay, 1987
- Argyrogramma Hübner, 1823
- Chrysodeixis Hübner, 1821
- Ctenoplusia Dufay, 1970
- Dactyloplusia Chou & Lu, 1979
- Enigmogramma Lafontaine & Poole, 1991
- Extremoplusia Ronkay, 1987
- Kuelvarosiplusia Ronkay, Ronkay & Behounek, 2010
- Loboplusia Roepke, 1941
- Plusiopalpa Holland, 1894
- Plusiotricha Holland, 1894
- Scriptoplusia Ronkay, 1987
- Stigmoctenoplusia Ronkay, Ronkay & Behounek, 2010
- Stigmoplusia Dufay, 1970
- Trichoplusia McDunnough, 1944
- Thysanoplusia Ichinose, 1973
- Vittaplusia Ronkay, Ronkay & Behounek, 2010
- Zonoplusia Chou & Lu, 1979
- plemię: Plusiini Boisduval
- podplemię: Autoplusiina Kitching, 1987
- Allagrapha Franclemont, 1964
- Antoculeora Ichinose, 1973
- Autoplusia McDunnough, 1944
- Diachrysia Hübner, 1821
- Erythroplusia Ichinose, 1962
- Macdunnoughia Kostrowicki, 1961
- Notioplusia Lafontaine & Poole, 1991
- Rachiplusia Hampson, 1913
- Sclerogenia Ichinose, 1973
- podplemię: Euchalciina Chou & Lu, 1979
- Chlorochrysia Ronkay, Ronkay & Behounek, 2008
- Chrysanympha Grote, 1896
- Desertoplusia Klyuchko, 1984
- Eosphoropteryx Dyar, 1902
- Euchalcia Hübner, 1821
- Lamprotes Reichenbach, 1817
- Panchrysia Hübner, 1821
- Platoplusia Ronkay, Ronkay & Behounek, 2008
- Plusidia Butler, 1879
- Polychrysia Hübner, 1821
- Pseudeva Hampson, 1913
- podplemię: Exyrina
- Exyra Grote, 1875
- podplemię: Plusiina Boisduval
- Anagrapha McDunnough, 1944
- Autographa Hübner, 1821
- Cornutiplusia Kostrowicki, 1961
- Lophoplusia Zimmermann, 1958
- Megalographa Lafontaine & Poole, 1991
- Plusia Ochsenheimer, 1816
- Syngrapha Hübner, 1821
- podplemię: Autoplusiina Kitching, 1987
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h Klucze do oznaczania owadów Polski, cz. XXVII, zeszyt 53e. Sówki – Noctuidae. Podrodziny: Acontiinae, Sarrothripinae, Euteliinae, Plusiinae, Catocalinae, Rivulinae, Hypeninae i Herminiinae.. J. Buszko. Warszawa - Wrocław: 1983.
- ↑ a b c d e f g h Thomas D. Eichlin, Hugh B. Cunningham. The Plusiinae (Lépidoptera: Noctuidae) of America North of Mexico, Emphasizing Genitalic and Larval Morphology. „U.S. Department of Agriculture Technical Bulletin”. 1567, 1978.
- ↑ Krzysztof Jonko: Noctuidae Polski. [w:] Motyle Europy [on-line]. [dostęp 2016-11-07].
- ↑ Plusiinae. [w:] funet.fi [on-line]. [dostęp 2016-11-07].
Media użyte na tej stronie
Autor: John Tann from Sydney, Australia, Licencja: CC BY 2.0
Tobacco Looper, Chrysodeixis argentifera on mint in the garden. Como NSW Australia, January 2012.
Chrysodeixis caterpillars have two pairs of abdominal legs; taper towards the head; are green or blue green; arch the middle part of the back and move with a looping motion. When disturbed they move the forward portion of the body about in wide sweeping arcs.
Specifically, Chrysodeixis argentifera caterpillars have two longitudinal white stripes on the back and a row of body hairs with dark coloured bases along each side of the body.
From AGbulletin 2, The Identification of Armyworm, Cutworm, Budworm and Looper Caterpillar Pests, Graham Goodyer, Department of Agriculture, NSW, February 1978.Autor: Dumi, Licencja: CC BY-SA 3.0
Thysanoplusia orichalcea, São Miguel Island Portugal
Autor: Vítězslav Maňák (SLU), Licencja: CC BY-SA 3.0
Abrostola tripartita, Insect collection SLU, Uppsala