Zaburzenie z napadami objadania się

Zaburzenie z napadami objadania się (ang. binge-eating disorder, BED) – jest to zaburzenie odżywiania się polegające na powracających sytuacjach napadowego objadania się (w czasie którego osoba spożywa obiektywnie duże ilości jedzenia, biorąc pod uwagę okoliczności), a towarzyszy temu poczucie utraty kontroli, przy braku ekstremalnych zachowań związanych z kontrolą wagi[1].

Kryteria diagnostyczne zaburzenia z napadami objadania się (BED) wg DSM-5[2]

A. Powtarzające się epizody niepohamowanego jedzenia

B. Współwystępowanie z powyższym przynajmniej trzech następujących objawów:

  1. Jedzenie dużo szybsze niż normalnie
  2. Jedzenie aż do nieprzyjemnego uczucia pełności
  3. Jedzenie dużych porcji jedzenia pomimo nieodczuwania fizycznego głodu
  4. Jedzenie w samotności z powodu wstydu/zakłopotania jedzeniem
  5. Odczuwanie wstrętu do siebie, depresji lub winy po przejedzeniu

C. Wyraźne cierpienie dotyczące niepohamowanego jedzenia

D. Występowanie niepohamowanego jedzenia co najmniej raz w tygodniu przez trzy miesiące

E. Brak powtarzających się czynności kompensacyjnych w związku z niepohamowanym jedzeniem

Nasilenie zaburzenia

Minimalne nasilenie zaburzenia jest zdefiniowane jako podanie częstości występowania epizodów objadania się.

Na tej podstawie można wyróżnić nasilenie:

  • łagodne – średnio 1–3 epizodów objadania się w tygodniu,
  • umiarkowane – średnio 4–7 epizodów objadania się w tygodniu,
  • ciężkie – średnio 8–13 epizodów objadania się w tygodniu,
  • bardzo ciężkie – średnio co najmniej 14 epizodów objadania się w tygodniu.

Obraz kliniczny

Zaburzenie z napadowym objadaniem się ma inny przebieg niż większość zaburzeń odżywiania. Osoby, u których rozwija się to zaburzenie to osoby w średnim wieku, niemalże 2/3 to kobiety. Napadowe objadanie się ma charakter raczej przejściowy, pacjenci wskazują na okresy, gdy mają tendencję do napadowego objadania się, ale także na takie, gdy są wstanie kontrolować się. Jednakże zazwyczaj osoby cierpiące na to zaburzenie maja tendencje do przejadania się i przybierania na wadze. U nielicznych wystąpił epizod anoreksji lub bulimii[1]. Znaczenie kliniczne BED wiąże się również z jego częstym współwystępowaniem z otyłością, powikłaniami nadwagi oraz objawami psychicznymi, takimi jak depresja i lęk, które są związane z nadmiernymi obawami dotyczącymi jedzenia, kształtu ciała i masy ciała. Ponadto, podobnie jak inne zaburzenia odżywiania, pacjenci z BED wykazują istotną aleksytymię i deficyt identyfikacji emocjonalnej i regulacji oraz wysokie problemy interpersonalne. U pacjentów z BED są także często diagnozowane zaburzenia osobowości oraz choroby współistniejące- zaburzenia nastroju i nadużywanie substancji, które są związane z cięższą psychopatologią i gorszym rokowaniem[3].

Leczenie

Terapia poznawczo-behawioralna

Terapie poznawczo-behawioralne (CBT) są najlepiej ocenianą i rozwiniętą interwencją psychologiczną w leczeniu BED[3]. Nacisk kładzie się na etiologiczną podstawę obżerania się i jej związek z samooceną, która jest zależna od kształtu ciała. CBT jest praktyczną i elastyczną interwencją, której ustawienie i czas trwania można dostosować do potrzeb klinicznych. Terapia CBT wyróżnia się wysoką skutecznością, nawet bez wspomagających form leczenia, z odsetkiem remisji BED około 50–60%[3]. Wykazano również, że CBT jest skuteczną metodą rozwiązywania problemów z obrazem siebie i współistniejącymi zaburzeniami psychicznymi (np. Depresją) związanymi z zaburzeniem.

Farmakoterapia

Terapia farmakologiczna w BED koncentruje się szczególnie na zmniejszeniu występowania impulsywnego odżywiania i negatywnych uczuć. Zauważono statystycznie znaczące działanie leku na krótkotrwałą remisję objadania się, a także na utratę masy ciała. Niestety, istnieje niewiele danych na temat długoterminowej skuteczności farmakoterapii jako samodzielnego leczenia BED, a w niektórych badaniach łączone leczenie lekami i interwencje psychoterapeutyczne nie poprawiły znacząco wyniku[3].

Najczęściej stosowanymi lekami w leczeniu BED są leki antydepresyjne, wykazują skuteczność w zakresie impulsywności jedzenia, ale także pomagają przy występowaniu stanów lękowych i depresyjnych, w których wtórnym objawem jest impulsywność w jedzeniu, która ma na celu redukcje negatywnych stanów[3].

Chirurgia bariatryczna

Innym sposobem leczenia BED, jest chirurgia bariatryczna, niedawna metaanaliza wykazała, że około 2/3 osób, które szukają tego typu operacji w celu zmniejszenia masy ciała, ma BED. Osoby biorące udział w operacji bariatrycznej, które miały BED przed zabiegiem, mają zwykle gorsze wyniki w odchudzaniu i częściej wykazują zachowania żywieniowe charakterystyczne dla BED.

Epidemiologia

Jest to zaburzenie uznawane za stosunkowo częste, którego szacunkowa częstość w ciągu całego życia w populacji wynosi około 1,4%. Jednakże ilość może znacząco wzrosnąć, w związku ze wzrostem osób cierpiących na otyłość[3].

Kontrowersje

Niektórzy autorzy negują zasadność traktowania nadmiernego jedzenia jak jednostki psychiatrycznej, postulując, że mieści się ono w zakresie zachowania normalnego, chociaż ryzykownego. Ponadto argumentują, że współwystępuje najczęściej z innymi problemami psychicznymi (takimi jak lęk i depresja) i może być ich skutkiem, podobnie jak otyłość[4].

Przypisy

  1. ↑ a b Christopher Fairburn, Terapia poznawczo-behawioralna i zaburzenia odżywiania, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskieg, 2014, s. 13.
  2. ↑ Nancy D. Berkman i inni, Table 1, DSM-IV and DSM-5 diagnostic criteria for binge-eating disorder, www.ncbi.nlm.nih.gov, grudzień 2015 [dostęp 2020-04-20] (ang.).
  3. ↑ a b c d e f Federico Amianto i inni, Binge-eating disorder diagnosis and treatment: a recap in front of DSM-5, „BMC Psychiatry”, 15 (1), 2015, s. 70, DOI: 10.1186/s12888-015-0445-6, ISSN 1471-244X, PMID: 25885566, PMCID: PMC4397811 [dostęp 2020-04-20].
  4. ↑ Jacquelyn H. Flaskerud, Fat Studies, Binge Eating, Obesity and Health or Illness, „Issues in Mental Health Nursing”, 31 (7), 2010, s. 491–493, DOI: 10.3109/01612840903537175, ISSN 0161-2840, PMID: 20521920 [dostęp 2020-04-20].