BM-21 Grad

BM-21 Grad
Ilustracja
Wyrzutnia BM-21 na podwoziu samochodu Ural-375D
Dane podstawowe
Państwo

 ZSRR

Producent

Przedsiębiorstwo Badawczo-Produkcyjne „SPLAW”

Typ pojazdu

samobieżna wieloprowadnicowa wyrzutnia rakietowa

Trakcja

Kołowa

Załoga

3

Historia
Produkcja

od 1963

Dane techniczne
Długość

7.35 m

Szerokość

2.40 m

Wysokość

3.09 m

Masa

13.71 ton

Osiągi
Prędkość

75 km/h

Zasięg

405 km

Dane operacyjne

BM-21 Grad (ros. БМ-21 „Град”) – radziecka polowa samobieżna wieloprowadnicowa wyrzutnia rakietowa skonstruowana w latach 60. Przeznaczona dla artylerii dywizyjnej. Jeden z najszerzej używanych systemów tego rodzaju na świecie, także w Polsce.

Historia

Decyzję o zaprojektowaniu BM-21 Grad podjęła Rada Ministrów ZSRR decyzją z 30 maja 1960. Zadanie to otrzymało biuro konstrukcyjne NII-147 z Tuły. Pierwsze wyrzutnie trafiły do jednostek w 1963, publiczna prezentacja nowego systemu odbyła się w 1964 na defiladzie w Moskwie podczas obchodów rocznicy rewolucji październikowej. W następnych latach była szeroko eksportowana, wśród jej użytkowników znajduje się także Wojsko Polskie. Pierwsze użycie bojowe nastąpiło podczas konfliktu nadgranicznego z Chinami nad rzeką Ussuri w 1969 roku[1].

Podobnie jak inne typy wyrzutni artyleryjskich BM-21 jest przeznaczona do rażenia celów powierzchniowych – środków ogniowych piechoty, stanowisk ogniowych artylerii, sprzętu bojowego w rejonach ześrodkowania oraz umocnień polowych.

BM-21 posiada 40 prowadnic rurowych (po 10 w 4 rzędach) zainstalowanych na zmodyfikowanym podwoziu samochodu Ural-375D (6x6). Pakiet prowadnic wraz z kołyską jest osadzony na obrotowym łożu przymocowanym do ramy samochodu. Kąty ostrzału poziomego są dla małych kątów podniesienia ograniczone ze względów bezpieczeństwa (wyloty prowadnic znajdują się na wysokości kabiny). Prowadnice mogą być naprowadzane elektrycznie lub ręcznie. Pociski są odpalane elektrycznie. Celownik mechaniczny, kątomierz działowy oraz mechanizm sterowania napędami kierowania jest umieszczony na wysięgniku z lewej strony wyrzutni.

Standardowym typem pocisku wystrzeliwanego z BM-21 jest M-21OF z głowicą odłamkowo-burzącą. Ma on masę 66 kg i długość 2870 mm. Jego donośność wynosi 20 400 m. Pociski na torze lotu są stabilizowane zarówno brzechwowo, jak i obrotowo (niewielką prędkość kątową nadaje im występ prowadzący współpracujący z bruzdą rury wyrzutni). Pociski są dostarczane na stanowisko ogniowe przy wykorzystaniu samochodów amunicyjnych ZiŁ-152 lub Star. Pociski tego samego typu mogą być odpalane z radzieckich wyrzutni BM-21 Grad-1, Grad-W i czechosłowackich RM-70. Polską zmodernizowaną wyrzutnią BM-21 jest WR-40 Langusta.

W Polsce powstała we współpracy z przedsiębiorstwem francuskim rodzina pocisków Feniks-Z, które dzięki zastosowaniu nowoczesnego paliwa rakietowego mają zasięg ponad 40 km[2].

Dane taktyczno-techniczne

Polskie rakiety odpalane z BM-21 Grad. Z lewej kasetowa z minami MN-121, z prawej odłamkowo-burząca OFM-122
  • Rakiety M-21OF
    • Kaliber: 122,4 mm
    • Długość: 2870 mm
    • Masa: 66 kg
    • Prędkość początkowa: 690 m/s
    • Donośność: 20 400 m
  • Wyrzutnia:
    • Masa
      • własna: 10 870 kg
      • z rakietami: 13 710 kg
    • Długość: 7350 mm
    • Szerokość:
      • W położeniu marszowym: 2400 mm
      • W położeniu bojowym: 3010 mm
    • Wysokość:
      • W położeniu marszowym: 3090 mm
      • W położeniu bojowym: 4350 mm (maksymalna)
    • Prędkość max: 75 km/h
    • Zasięg: 20 km
    • Kaliber: 122,4 mm
    • Długość prowadnicy: 3000 mm
    • Temperatura gazów wylotowych: 1500 stopni Celsjusza (do 2000 stopni dla rakiet Feniks-Z)
    • Kąt ostrzału:
      • w płaszczyźnie pionowej:0° do +55°
      • w płaszczyźnie poziomej: 70° w prawo (ograniczony przez celownik zamocowany do bloku wyrzutni), 102° w lewo od osi pojazdu.
      • sektor ograniczonego ostrzału w płaszczyźnie poziomej: 34° w obie strony od osi pojazdu
      • najmniejszy kąt podniesienia w sektorze ograniczonego ostrzału: 11°
    • Czas wystrzelenia salwy 40 pocisków: 20 s
    • Obsługa: 6 osób

Użytkownicy

Niebieski – aktualni, Czerwony – byli

Aktualni użytkownicy

byli użytkownicy

  •  Finlandia: 24 egzemplarze znane pod oznaczeniem 122 RAKH 76. Obecnie wycofane z uzbrojenia[22].
  •  Izrael: 50 zdobytych, obecnie nie są już użytkowane.
  •  Jugosławia
  •  ZSRR

Oceniający

Galeria

Przypisy

  1. Paweł Behrendt, Ussuri 1969. Radziecko-chiński konflikt graniczny, Konflikty.pl, 30 stycznia 2020 [dostęp 2020-01-30] (pol.).
  2. Andrzej Kiński. FPS Bolechowo. Jak Feniks z popiołów. „Nowa Technika Wojskowa”. 4/2008, s. 42–43, kwiecień 2008. Warszawa: Magnum-X. 
  3. World Military and Police Forces: Qatar. Worldmilitaryintel.blogspot.com.tr (26 May 2013). Retrieved on 2017-06-01.
  4. John Pike, Kazakhstan Land Forces Equipment, globalsecurity.org [dostęp 2014-12-23].
  5. John Pike, Kyrgyzstan – Army Equipment, globalsecurity.org [dostęp 2014-12-23].
  6. The Military Balance 2010. – P. 419.
  7. ВООРУЖЕННЫЕ СИЛЫ МОНГОЛИИ, legendtour.ru [dostęp 2014-12-23] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-11].
  8. Tiraspol Hostel, Transnistria Army Tanks in center of Tiraspol!, Tiraspol Hostel, 13 kwietnia 2014 [dostęp 2017-08-07].
  9. Latest rockets manufactured in China, The Jerusalem Post – JPost.com [dostęp 2014-12-23].
  10. BBC News – Israeli air strikes hit two Gaza towns [dostęp 2014-12-23].
  11. Army Recognition Alain Servaes, Index army military equipment Peruvian Army Peru Index des quipements militaires arme pruvienne du Prou [dostęp 2014-12-23].
  12. „Uzbrojenie Wojska Polskiego w 2008 r.”. militarium.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-10)].. militarium.net (18 August 2008).
  13. UNROCA (United Nations Register of Conventional Arms), www.unroca.org [dostęp 2020-06-03].
  14. Eugene Yanko: 9m22u Grad MLRS | Russian Arms, Military Technology, Analysis of Russia’s Military Forces. Warfare.ru. [dostęp 2012-07-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)].
  15. ЦАМТО / Новости / Главком Сухопутных войск сообщил о поступлении новых вооружений. Armstrade.org. Retrieved on 1 June 2017.
  16. Over 60 Tornado-G MLRS and 20 Msta-SM howitzers delivered to Russian Army in 2016 (ang.). Army Recognition, 2016-12-29. [dostęp 2019-03-02].
  17. Frente Polisario. personal5.iddeo.es. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-15)].. iddeo.es.
  18. Erwan de Cherisey: Senegal parades new BM-21s and armoured vehicles. Janes.com, 2017-04-11. [dostęp 2017-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-11)].
  19. John Pike, Tajikistan – Army Equipment [dostęp 2014-12-23].
  20. John Pike, Turkmensitan Army Equipment [dostęp 2014-12-23].
  21. John Pike, Uzbekistan Army Equipment [dostęp 2014-12-23].
  22. French soldier killed in Mali, 20 rebels dead, Reuters, 19 lutego 2013 [dostęp 2013-02-20].
  23. Grad, Deagel.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of Croatia.svg
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Flag of the Democratic Republic of the Congo.svg
The national flag of the Democratic Republic of the Congo. Created according to the 2006 constitution : Son emblème est le drapeau bleu ciel, orné d’une étoile jaune dans le coin supérieur gauche et traversé en biais d’une bande rouge finement encadrée de jaune. (Its symbol is a sky blue flag, decorated with a yellow star in the upper left corner and crossed in the diagonal by a red strip with thin yellow borders) It seems to be identical, except for a lighter field hue, to the 1966–1971 flag.
Flag of Ecuador.svg
Made by author of Xramp, first uploaded by Denelson83 as Flag of Ecuador.svg, modifications by Husunqu.
Flag of Ethiopia.svg
Flag of Ethiopia
Flag of India.svg
The Flag of India. The colours are saffron, white and green. The navy blue wheel in the center of the flag has a diameter approximately the width of the white band and is called Ashoka's Dharma Chakra, with 24 spokes (after Ashoka, the Great). Each spoke depicts one hour of the day, portraying the prevalence of righteousness all 24 hours of it.
Flag of Indonesia.svg
bendera Indonesia
Flag of Namibia.svg
Flag of Namibia
Flag of Senegal.svg
Flag of Senegal
Flag of Syria.svg
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Flag of Thailand.svg
The national flag of Kingdom of Thailand since September 2017; there are total of 3 colours:
  • Red represents the blood spilt to protect Thailand’s independence and often more simply described as representing the nation.
  • White represents the religion of Buddhism, the predominant religion of the nation
  • Blue represents the monarchy of the nation, which is recognised as the centre of Thai hearts.
Flag of Côte d'Ivoire.svg
Flag of the Ivory Coast, written by Jon Harald Søby, modified by Zscout370. The colors match to what is reported at http://fotw.vexillum.com/flags/ci.html.
Flag of Finland.svg
Flaga Finlandii
Flag of Israel.svg
Flag of Israel. Shows a Magen David (“Shield of David”) between two stripes. The Shield of David is a traditional Jewish symbol. The stripes symbolize a Jewish prayer shawl (tallit).
Flag of SFR Yugoslavia.svg
Flag of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia (1946-1992).
The design (blazon) is defined in Article 4 of the Constitution for the Republic of Yugoslavia (1946). [1]
Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg
Flag of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia (1946-1992).
The design (blazon) is defined in Article 4 of the Constitution for the Republic of Yugoslavia (1946). [1]
Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
BM-21 (1).jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wyrzutnia rakietowa BM-21 Grad
1372 bm 21 grad.JPG
ural-375 BM-21 GRAD
BM-21 (3).jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wyrzutnia rakietowa BM-21 Grad
122 mm missiles NTW 10 93.jpg
Rakiety niekierowane kalibru 122mm. Przeznaczone dla wyrzutni BM-21 Grad. Z prawej burzący OFM-122, z lewej z głowica kasetową z minami MN-121. Zdjęcie wykonane podczas MSPO 93 w Kielcach
Flag of Transnistria.svg
Flaga Naddniestrzańskiej Republiki Mołdawskiej (rewers), bez sierpa i młota
Flag of South Ossetia.svg
Flag of South Ossetia
BM-21 (2).jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wyrzutnia rakietowa BM-21 Grad
Map of BM-21 operators.svg
Autor: Cherkash, authors of BlankMap-World.svg, Licencja: CC BY-SA 4.0
Map of BM-21 Grad operators: current operators in blue, former operators in red.