BTR-60

BTR-60

BTR-60PB
Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Typ pojazdu	transporter opancerzony
Trakcja	kołowa (8x8)
Załoga	2 + 14 (16)
Historia
Produkcja	1959–1976
Dane techniczne
Silnik	2 x silnik gaźnikowy o mocy 2 × 90 KM
Poj. zb. paliwa	290 l
Długość	7,56 m
Szerokość	2,83 m
Wysokość	2,06 m (kadłuba) 2,31 m (całkowita)
Prześwit	0,475 m
Masa	bojowa: 10,3 t
Moc jedn.	17,47 KM/t
Osiągi
Prędkość	80 km/h w wodzie: 10 km/h
Zasięg	500
Pokonywanie przeszkód
Rowy (szer.)	2 m
Ściany (wys.)	0,4 m
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 x wkm KPWT kalibru 14,5 mm (500 naboi) 1 x km PKT kalibru 7,62 mm (2000 naboi)
Użytkownicy
Niebieski – Aktualny użytkownik, Czerwony – Były

BTR-60 – radziecki transporter opancerzony. Pierwszy z radzieckich ośmiokołowych transporterów.

Pod koniec lat 50. XX wieku rozpoczęto w ZSRR prace nad następcą BTR-152. Efektem tych prac był opracowany na przełomie lat 50. i 60. prototyp nowego transportera. Po testach został on w 1959 roku przyjęty do uzbrojenia jako BTR-60P. Pierwsza publiczna prezentacja miała miejsce w 1961 roku.

BTR-60P był pojazdem ośmiokołowym, z napędem na wszystkie koła. Kadłub pancerny dzielił się na dwa przedziały: załogowy z przodu i napędowy z tyłu. W przedniej części przedziału załogowego miejsca obok siebie zajmowali mechanik-kierowca i dowódca, za nimi znajdowały się ławki, na których siedziało od 8 do 16 żołnierzy desantu. Przedział desantowy był odkryty. Za przedziałem desantowym znajdował się przedział napędowy z dwoma silnikami gaźnikowymi. Uzbrojenie pojazdu stanowił jeden karabin maszynowy SGMB kalibru 7,62.

Wkrótce po rozpoczęciu produkcji BTR-60P rozpoczęto prace nad wersją dowódczą tego wozu. Miała ona nosić oznaczenie BTR-60PK. Podstawową różnicą w stosunku do BTR-60P było zastosowanie zamkniętego przedziału desantowego. Dzięki temu możliwe było wyposażenie pojazdu w układ ochrony przed bronią masowego rażenia. Ponieważ ówczesna doktryna Armii Radzieckiej przewidywała użycie taktycznej broni jądrowej, nowy pojazd produkowany od 1963 roku stał się wersją podstawową pod oznaczeniem BTR-60PA.

W 1966 roku rozpoczęto produkcję finalnej wersji BTR-60PB. Była ona wyposażona w obrotową wieżę z karabinami maszynowymi KPWT i PKT. Ponieważ montaż wieżyczki utrudnił wsiadanie przez górny właz, pojazd wyposażono w dwa niewielkie włazy boczne.

Produkcję BTR-60 zakończono w połowie lat 70. po rozpoczęciu produkcji transportera BTR-70.

Odpowiednikiem BTR-60 używanym przez Wojsko Polskie był transporter OT-64 SKOT. Na uzbrojeniu Wojska Polskiego znajdowały się jedynie pojazdy w wersji BTR-60PU-12 (50 sztuk dostarczono z ZSRR w latach 1976–1980 jako punkty dowodzenia zestawami rakietowymi 9K31 Strzała-1, a następne 15 w latach 1986–1988 z zestawami 9K35 Strzała-10)^[1].

BTR-60 był również używany przez oddziały ZOMO, a następnie Policję. Na początku pierwszej dekady XXI wieku między innymi na skutek strzelaniny w Magdalence polska Policja zakupiła dodatkowo samochody opancerzone Dzik-AT.

Wersje

(c) Foma z polskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0

Wnętrze transportera. Moskwa 1996

Policyjny BTR-60PB, Europejski Szczyt Gospodarczy w Warszawie

• BTR-60P – pierwsza wersja seryjna. Odkryty przedział desantowy.
• BTR-60PA – wersja z zamkniętym przedziałem desantowym.
• BTR-60PB – wersja z obrotową wieżą i dwoma karabinami maszynowymi (KPWT i PKT).
• BTR-60PBK – wóz dowodzenia kompanii. Dodatkowo wyposażony w dwie radiostacje R-123 i jedną R-148.
• BTR-60 1W18 – wóz rozpoznania i obserwacji pododdziału artylerii.
• BTR-60 1W19 – wóz kierowania ogniem artylerii.
• BTR-60 R-145BM – wóz łączności wyposażony w dwie radiostacje R-111 (lub R-171), jedna R-123 (lub R-173), jedną R-130M oraz jedna z rodziny R-8.
• BTR-60 R-975 – wóz rozpoznania przeciwlotniczego wyposażony w radiostacje rodziny R-8, oraz jedną R-123 (lub R-173).
• BTR-60-Z-351BR – samobieżna polowa stacja prądotwórcza z agregatem prądotwórczym o mocy 20 kW.
• BTR-60-P-238BT – wóz łączności radiowej.
• BTR-60-P-240BT – wóz łączności. Poza wyposażeniem identycznym jak BTR-60-P-238BT dodatkowo posiada łącznice łączności przewodowej.
• BTR-60-P-241BT – wóz łączności przewodowej.
• BTR-60-R-173B – wóz łączności wyższego szczebla wyposażony w radiostacje łączności taktycznej (np. R-123) i radiostację łączności operacyjnej (np. R-405).
• BTR-60-R-140BM – wóz łączności szczebla taktycznego wyposażony w radiostację krótkofalową (np. R-140) oraz radiolinię R-405 i radiostację R-123.
• BTR-60-R-145 – wóz łączności wyposażony w radiostację R-145.
• BTR-60-R-156BTR – wóz łączności radiowej szczebla operacyjnego z radiostacją wysokiej częstotliwości (np. R-156) oraz radiolinię R-405 i radiostację R-123.
• BTR-60-R-409BM – wóz łączności z radiolinią R-409.
• BTR-60PU – wóz dowodzenia
• MTP-2 (МТП-2) – wóz pomocy technicznej.

Użytkownicy

Aktualni użytkownicy

•  Abchazja – 5
•  Afganistan – 300
•  Algieria – 400^[2]
•  Angola^[3]
•  Armenia
•  Azerbejdżan
•  Bhutan
•  Białoruś
•  Botswana
•  Bułgaria
•  Chiny
•  Chorwacja
•  Demokratyczna Republika Konga
•  Dżibuti
•  Egipt
•  Erytrea
•  Estonia
•  Etiopia
•  Ghana
•  Gruzja
•  Gwinea
•  Gwinea Bissau
•  Indie
•  Iran
•  Izrael
•  Jemen
•  Kambodża
•  Kazachstan
•  Kenia – 24
•  Kirgistan
•  Kuba
•  Kongo
•  Korea Północna
•  Laos
•  Liberia
•  Libia
•  Litwa – 20
•  Macedonia – 35
•  Mali – 10
•  Meksyk
•  Mołdawia
•  Mongolia
•  Mozambik
•  Naddniestrze
•  Namibia
•  Nikaragua
•  Nigeria
•  Peru
•  Polska – transportery te są używane m.in. przez Policję (w 2014 roku było to pięć sztuk^[4], w 2021 już trzy sztuki^[5]).
•  Rumunia
•  Rosja
•  Rwanda
•  Sahara Zachodnia
•  Serbia
•  Somalia – 5
•  Sudan
•  Syria
•  Tadżykistan
•  Turcja
•  Turkmenistan
•  Uganda
•  Ukraina
•  Uzbekistan
•  Wietnam
•  Zambia

Byli użytkownicy

•  Czechosłowacja
•  Finlandia
•  Grenada
•  Irak
•  Jemen Północny
•  Jugosławia
•  Liban
•  Jemen Południowy
•  Niemcy
•  NRD
•  Zair
•  ZSRR

W muzeach

• Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy
• Lubuskie Muzeum Wojskowe w Drzonowie
  • BTR-60PB – pojazd Policji
  • BTR-60PU
  • BTR-60PU – pojazd z dodatkową wieżą
• Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu – oddział Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie
• Muzeum im. Orła Białego w Skarżysko-Kamiennej
  • nr taktyczny 4408 (pojazd Wojska Polskiego)
  • pojazd Policji
• Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie – Muzeum Polskiej Techniki Wojskowej, Fort Czerniaków
• Muzeum Broni i Militariów w Świdnicy
• Muzeum Obrony Wybrzeża w Świnoujściu – pojazd Policji
• Muzeum Wojskowe w Pile – pojazd Wojska Polskiego
• Pałuckie Muzeum Techniki Wojskowej i Uzbrojenia – 2 pojazdy Policji
• Muzeum Eksploracji w Przeźmierowie
  • BTR-60 PB – pojazd Policji
  • BTR-60 PB – pojazd Policji (depozyt Fundacji Thesaurus)

Przypisy

Bibliografia

• IgorI. Witkowski IgorI., Lekkie i średnie opancerzone wozy bojowe, Warszawa: WiS, 1993, ISBN 83-86028-02-5, OCLC 749866876 .

Linki zewnętrzne

• ArmyRecognition.com
• FAS.org
• Armoured.vif2.ru
• P-238xx,P-240xx, P-241xx, P-242xx, P-244xx
• BTR-60PB. walkarounds.airforce.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-20)].
• BTR-60PA