Bałga (herb szlachecki)

Najczęściej przedstawiana wersja herbu Bałga
Herb Bałga i jego odmiany
Herb Bałga Ia
Herb Bałga Ib
Herb Bałga Ic
Herb Bałga Id
Herb Bałga II

Bałga (Balgen) − kaszubski herb szlachecki. Ze względu na specyficzną historię regionu, mimo przynależności do Rzeczypospolitej, rodzina i herb nie zostały odnotowane przez polskich heraldyków.

Opis herbu

Opis z wykorzystaniem zasad blazonowania, zaproponowanych przez Alfreda Znamierowskiego[1]:

Według Przemysława Pragerta istniało co najmniej sześć wariantów tego herbu:

Bałga I: W polu złotym pół jelenia czerwonego, trzymającego w pysku trzy liście zielone, wyskakującego zza takiejż drabiny.

Klejnot: Na hełmie bez korony pniak czarny o czterech sękach, po dwa na stronę, na których po trzy liście (kwiat?) zielone.

Labry czerwone, podbite złotem.

Bałga Ia: Jeleń jest cały, wspięty, przysłonięty drabiną, trzyma listek dębu z żołędziem. W klejnocie pniak naturalny z sękami: dwoma z lewej, jednym z prawej oraz jednym tulipanem złotym z prawej u góry i lewej na dole i z każdej strony pnia po jednym liściu zielonym, odwrotnie.

Bałga Ib: Pole srebrne, drabina w skos. Klejnot: gałąź z dwiema parami liści zielonych z każdej strony, pomiędzy którymi po jednej lilii naturalnej, złotej.

Bałga Ic: Pole błękitne, drabina w skos, złota, jeleń cały, przysłonięty drabiną. Klejnot w koronie: pień w skos prawy z dwoma liliami złotymi, między którymi liść zielony.

Bałga Id: Pole błękitne, jeleń czerwony z porożem złotym, drabina czarna. Klejnot: pniak, na którym po jednym i trójliściu sęku z każdej strony. Labry błękitne, podbite złotem.

Bałga II: W polu, na pasie poprzecznym, jeleń wspięty z liściem w pysku. Klejnot w koronie: pień drzewa z dwoma liśćmi.

Najwcześniejsze wzmianki

Herb wymieniany w herbarzach Siebmachera (Nowy Siebmacher) i Bagmihla (Pommersche Wappenbuch). Zachowała się XVIII-wieczna pieczęć z tym herbem (wariant II).

Rodzina Bałga

Herb rodziny osiadłej w ziemi lęborskiej, która posiadała duży dział we wsi Gardkowice, oraz jeden dział w Radoszewie w powiecie puckim. Przedstawiciele tej rodziny, Piotr i Jan są wzmiankowani w 1551, kolejni (Matthias, Moritz, Hans Georg i Peter) w roku 1575 i później w latach 1601, 1605, 1608, 1618, 1621. Członkowie rodziny służyli w armii pruskiej (Siegmund Casimir, 1794). Rodzina uważała się z potomków rugijskiej rodziny Balinge, mającej rodowód XIII-wieczny. W prawdziwość pokrewieństwa tych rodzin, o różnych zresztą herbach, powątpiewają heraldycy.

Rodzina Gartkowski

Gartkowski to nazwisko przybrane przez Bałgów z Gardkowic przy jednoczesnej zamianie pierwotnego nazwiska w przydomek. Pojawiają się w źródłach w 1620 (Jan Bałga Gartkowski), następnie wymieniani w 1648. Nazwisko odmiejscowe było używane rzadko, częściej rodzina posługiwała się jednak samym nazwiskiem Bałga[2].

Herbowni

Bałga (Balga, Balge, Balgen, Bełga). Rodzina przyjmowała też nazwiska od posiadanych wsi: Gartkowski (Gardkowski) i Radoszewski, Bałga zamieniając w przydomek.

Przypisy

  1. Alfred Znamierowski, Paweł Dudziński: Wielka księga heraldyki. Warszawa: Świat Książki, 2008, s. 104-108. ISBN 978-83-247-0100-1.
  2. Przemysław Pragert: Herbarz rodzin kaszubskich. T. 2. BiT, 2007, s. 59. ISBN 978-83-924425-9-2.

Bibliografia

  • Przemysław Pragert: Herbarz rodzin kaszubskich. T. 1. BiT, 2001, s. 35-36,125-127. ISBN 978-83-919852-6-7. ISBN 83-919852-6-1.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL COA Bałga II.svg
Autor:
Tadeusz Gajl – projekt graficzny POL_COA_Bogoria.svg :Bastianow (Bastian)
, Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Bałga II
POL COA Bałga Id.svg
Autor:
Tadeusz Gajl – projekt graficzny POL_COA_Bogoria.svg :Bastianow (Bastian)
, Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Bałga Id
POL COA Bałga Ic.svg
Autor:
Tadeusz Gajl – projekt graficzny POL_COA_Bogoria.svg :Bastianow (Bastian)
, Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Bałga Ic
POL COA Bałga Ia.svg
Autor:
Tadeusz Gajl – projekt graficzny POL_COA_Bogoria.svg :Bastianow (Bastian)
, Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Bałga Ia
POL COA Bałga.svg
Autor:

Source image: Tadeusz Gajl,

POL_COA_blank.svgTadeusz Gajl, vector version: Bastianow,
POL_COA_Brochwicz.svg: WarX,
Other charges, crest and arrangement of the elements: Avalokitesvara
Inkscape-ws.svg Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape przez Avalokitesvara ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Bałga
Herb Szablon.svg
Autor: Zirguezi, Licencja: CC0
Generic Coat of arm
POL COA Bałga Ib.svg
Autor:
Tadeusz Gajl – projekt graficzny POL_COA_Bogoria.svg :Bastianow (Bastian)
, Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Bałga Ib