Bańgów

Bańgów

Dzielnica Siemianowic Śląskich
Fragment Starego Bańgowa przy ul. Henryka Krupanka
Herb
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Siemianowice Śląskie
Data założenia	przed 1597 rokiem
W granicach Siemianowic Śląskich	1 kwietnia 1951
Powierzchnia	2.96 km²
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	41-103
Tablice rejestracyjne	SI
Położenie na mapie Siemianowic Śląskich
Portal Polska

Bańgów (niem. Baingow) – dzielnica Siemianowic Śląskich granicząca z Piekarami Śląskimi i Czeladzią, położona 3 km na północ od centrum. Przez Bańgów przebiega ulica Henryka Krupanka, która jest częścią drogi krajowej nr 94.

Wierni rzymskokatoliccy przynależą do dwóch bańgowskich parafii: pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny oraz pod wezwaniem św. Jana Sarkandra. Znajduje się tu park Fazaniec (Bażantarnia) o powierzchni 39,32 ha. Bańgów składa się z dwóch części: starszej gdzie przebiega droga krajowa i nowszej czyli osiedla bloków bardziej na wschód od starej części, gdzie znajduje się Szkoła Podstawowa nr 16 oraz Gimnazjum nr 5. Jako dzielnica miasta, Bańgów zachował w znacznym stopniu charakter rolniczy.

Ludność starszej części Bańgowa jest pochodzenia zwykle autochtonicznego, mieszkańcy części nowszej to w dużej części przybysze z innych stron Polski. W Bańgowie działa firma Adient, która jest producentem części samochodowych oraz zakład luksemburskiej firmy Ugine&Alz, która jest producentem blachy (obecnie Aperam)^[1].

Historia

Nadszybie szybu Bańgów (2019)

Osiedle Bańgów w 2018 roku

Prywatna Szkoła Podstawowa przy ul. Stefana Okrzei 2

Mimo położenia na średniowiecznym szlaku handlowym z Wrocławia do Krakowa, pierwsza wzmianka źródłowa o Bańgowie pochodzi dopiero z 1596 roku. Początkowo występowała dwojaka pisownia osady: Bańgów i Bańków (według Ludwika Musioła ta druga forma była jeszcze w użyciu do 1813 roku)^[2]. Z czasem jednak przeważył, używany obecnie wariant Bańgów. Ten osobliwy zapis związany jest z charakterystyczną dla ludności na tym terenie wymową bezdźwięcznych spółgłosek k,t na dźwięczne g,d. Analogicznie nazwiska Klimas i Termin zapisywano często jako Glimas i Dermin. Przypuszczalnie nazwa miejscowości wywodzi się od założyciela o nazwisku Bańka.

Pierwszym właścicielem wsi był prawdopodobnie Jan Starszy Mieroszewski. W posiadaniu rodu Mieroszewskich dobra bańgowskie były do 1675 roku. Kolejnym właścicielem został Kaspar Hunter von Grandon – cesarski poborca podatkowy i sędzia ziemski Ziemi Bytomskiej. Po jego śmierci, w 1718 roku wieś przeszła w ręce katolickiej linii hrabiów Henckel von Donnersmarcków i pozostała w nich aż do początków XX wieku. W Bańgowie istniał folwark z owczarnią, huta szkła oraz wapieniołom z piecem wapiennym. Jeszcze w 1780 roku Bańgów był maleńką osadą liczącą zaledwie 7 domów i 42 mieszkańców. Cała dorosła ludność mogła się pomieścić przy dużym stole w bańgowskiej karczmie. Wraz z rozwojem przemysłu w pobliskich miejscowościach wzrastała liczba mieszkańców samego Bańgowa:

• 1830 rok – 80 osób
• 1835 rok – 269 osób
• 1861 rok – 300 osób
• 1890 rok – 634 osoby
• 1915 rok – 840 osób
• 1940 rok – 1168 osób

Mimo tak szybkiego przyrostu populacji, istniejąca do 1951 roku gmina Bańgów, pozostała najmniejszą pod względem liczby ludności gminą dawnego powiatu katowickiego.

Przypisy

Literatura

• AntoniA. Halor AntoniA., Przewodnik siemianowicki. Wędrówki po mieście i okolicy, wyd. pierwsze, Siemianowice Śląskie: Urząd Miasta Siemianowice Śląskie, 2000, ISBN 83-913068-1-X  (pol.).
• LudwikL. Musioł LudwikL., Michałkowice. Gmina i parafia. Monografia historyczna, wyd. pierwsze, Siemianowice Śląskie: Parafia św. Michała Archanioła w Michałkowicach, 2004, ISBN 83-918789-1-0  (pol.).
• Bańków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 99 .

Linki zewnętrzne

• Bańgów, [w:] Archiwum wycinków prasowych [online], Instytut Śląski [dostęp 2020-11-09] .