Baalbek

Baalbek

‏بعلبك‎

Państwo	Liban
Muhafaza	Muhafaza Al-Bika
Gmina	Kada Baalbek
Wysokość	1170 m n.p.m.
Populacja  • liczba ludności	80 000
Położenie na mapie Libanu Baalbek
34°00′25″N 36°12′14″E/34,006944 36,203889

Baalbek^[a]

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
© Vyacheslav Argenberg / http://www.vascoplanet.com/, CC BY 4.0
Państwo	Liban
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	I, IV
Numer ref.	294
Region[b]	Kraje arabskie
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1984 na 8. sesji
↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Baalbek, Balabakk (arab. ‏بعلبك‎) – miasto w północno-wschodnim Libanie, leżące w dolinie Bekaa między górami Liban i Antyliban (86 km na północny wschód od Bejrutu). Liczba mieszkańców: 81 tys. (czwarte co do wielkości miasto kraju).

W starożytności znane jako miejsce kultu fenickiego boga słońca Baala, następnie pod nazwą Heliopolis („Miasto Słońca”) jako jedno z najpiękniejszych miast hellenistycznych. Jako rzymska kolonia (Colonia Iulia Augusta Felix Heliopolitana) – główny ośrodek kultu triady bogów: Jowisza, Wenus i Bachusa.

Najważniejsze zabytki

• Wielka świątynia (nazywana też świątynią Jowisza), której budowę ukończono ok. 60 r. n.e. Jej kompleks składa się z czterech części: monumentalnego wejścia, czyli propylejów, dziedzińca sześciokątnego, wielkiego dziedzińca (o wymiarach 135 × 113 metrów, z ołtarzem ofiarnym) oraz z właściwej świątyni. Sanktuarium to, zbudowane na planie prostokąta o wymiarach 90 × 54 metrów, otaczały 54 zewnętrzne kolumny, z których do czasów współczesnych pozostało sześć; mają one 21 m wysokości i średnicę ponad 2 m. Stojące kolumny są związane belkowaniem ozdobionym fryzem przedstawiającym głowy byków i lwów połączone wieńcem. Świątynię zbudowano na podstawie usytuowanej 13 m nad poziomem otaczającego ją terenu i 7 m ponad dziedzińcem, na który prowadziły monumentalne schody. Fundament ten powstał z największych bloków kamiennych, jakie kiedykolwiek obrobiono; po stronie zachodniej znajduje się „Trilithon” – zespół trzech ogromnych bloków kamiennych ważących po ok. 800 ton.
• Świątynia Bachusa (Mała świątynia). W sąsiedztwie znajduje się świątynia Bachusa, zbudowana ok. 150 r. i wyjątkowo dobrze zachowana.
• Okrągła świątynia (tzw. świątynia Wenus). Niewielka budowla opodal dwóch głównych sanktuariów, wyróżniająca się oryginalną architekturą, pochodząca z ok. 250 r.
• Kamień Południa. W dawnym kamieniołomie (przy południowym wjeździe do miasta), gdzie obrabiano bloki do budowy świątyń, zachował się kamienny monolit, uważany za największy na świecie obrobiony blok kamienia (pochodzi z I w. n.e.). Nazywany „Kamieniem Południa” lub „Kamieniem brzemiennej kobiety” ma wymiary 21,5 × 4,8 × 4,2 m i waży przypuszczalnie ok. 1170 ton.
• Wielki meczet. Ruiny meczetu z VII–VIII wieku zbudowanego na miejscu rzymskiego forum i późniejszego kościoła św. Jana z wtórnym wykorzystaniem starożytnych kolumn wapiennych i granitowych.

Wszystkie te zabytki cechuje znaczne urozmaicenie ukształtowania przestrzennego oraz wielkie bogactwo form architektonicznych i dekoracji rzeźbiarskiej o motywach klasycznych i orientalnych. Ponadto w Baalbek częściowo zachował się wielki antyczny teatr, średniowieczna bazylika chrześcijańska, a także obwarowania arabskie z XII wieku i średniowieczne mury obronne.

Miasta partnerskie

• Bari, Włochy
• L’Aquila, Włochy
• Jogyakarta, Indonezja

Bibliografia

• A. Humphreys, C. Lanigan, J. Wiliams: Bliski Wschód: Syria, Jordania i Liban. Bielsko-Biała: Pascal, 2001; ISBN 83-88355-52-X
• Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 18. ISBN 83-85001-89-1.
• www.middleeast.com/baalbeck
• Lista światowego dziedzictwa UNESCO

Baalbek

Świątynia Jowisza, propyleje

Świątynia Jowisza, Dziedziniec Sześciokątny

Świątynia Jowisza, Wielki Dziedziniec z ołtarzem ofiarnym

Kolumny o wysokości 22 m stojące do tej pory

Średnica kolumny przekracza 2 metry

Spojrzenie na kolumny z dołu

Stojące kolumny i podstawa świątyni Jowisza

Fryz z głową lwa

Głowa lwa – symbol Baalbeku

Świątynia Bachusa, tzw. „mała świątynia”

Świątynia Bachusa, tzw. „mała świątynia”

Świątynia Bachusa, kolumny zewnętrzne i pozostałości stropu

Świątynia Bachusa, trzydzieści trzy stopnie prowadzące do świątyni

Świątynia Bachusa, portal wejściowy

Świątynia Bachusa, malowidło na stropie portalu wejściowego

Świątynia Bachusa, wnętrze

Świątynia Wenus

Brama miejska

Pozostałości meczetu i mury arabskiej cytadeli

Świątynie na tle gór Liban