Bacillus cereus

Laseczka woskowa
Ilustracja
Bakterie Bacillus cereus barwione metodą Grama
Systematyka
Domenabakterie
TypFirmicutes
KlasaBacilli
RządBacillales
RodzinaBacillaceae
RodzajBacillus
Gatuneklaseczka woskowa
Nazwa systematyczna
Bacillus cereus
Frankland & Frankland 1887
Bakterie Bacillus cereus barwione metodą Schaeffera-Fultona z widocznymi endosporami w kolorze zielono-niebieskim.

Laseczka woskowa (łac. Bacillus cereus) – gatunek Gram-dodatnich bakterii, z rodzaju Bacillus, rodziny Bacillaceae; czynnik etiologiczny m.in. zatruć pokarmowych.

Charakterystyka drobnoustroju

B. cereus jest laseczką Gram-dodatnią, przetrwalnikującą, rosnącą w warunkach tlenowych. Morfologicznie bardzo podobna do laseczki wąglika, jednak w odróżnieniu od niej nie posiada otoczki i jest urzęsiona.

B. cereus jako czynnik etiologiczny chorób

B. cereus jest gatunkiem względnie patogennym, co oznacza, że powoduje chorobę tylko w określonych warunkach. Laseczki i/lub ich spory występują powszechnie w środowisku oraz produktach spożywczych. Typowym schematem zakażenia jest spożycie potraw zbożowych (głównie z ryżu), które przechowywane są w temperaturze pokojowej, odgrzewane lub zasmażane.

Zatrucie pokarmowe może przybierać następujące postaci:

  1. wymiotną, która charakteryzuje się stosunkowo krótkim okresem wylęgania (kilka godzin, ustępuje pod tym względem jedynie intoksykacjom gronkowcowym) i przebiega dość łagodnie;
  2. biegunkową, która rozwija się dłużej (12-24 godziny) i ma bardzo intensywny przebieg.

Oprócz zatruć pokarmowych, B. cereus może być niekiedy czynnikiem etiologicznym innych chorób, jak na przykład:

  1. zapalenie płuc
  2. infekcyjne zapalenie wsierdzia
  3. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
  4. zapalenie gałki ocznej (prowadzące do ślepoty).

Czynniki wirulencji

  • Enterotoksyny:
  1. termostabilna – niewrażliwa na kwaśne pH żołądka, działanie enzymów proteolitycznych i podwyższoną temperaturę; wytwarzają ją kiełkujące laseczki, a ma to miejsce w pożywieniu niewłaściwie przechowywanym. Wywołuje gwałtowne wymioty.
  2. Termolabilna – produkowana w różnych wariantach w jelicie po spożyciu laseczek bądź ich przetrwalników. Powoduje biegunki.
  • Enzymy degradujące tkanki, np. fosfolipazy.

Terapia

W przypadku zatruć pokarmowych preferuje się leczenie objawowe i podtrzymujące. W przypadku pozostałych zakażeń preferuje się terapię wankomycyną.

Bibliografia

  • Andrzej Szkaradkiewicz, Mikrobiologia lekarska. Repetytorium z bakteriologii, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, 2011, ISBN 978-83-7597-149-1, OCLC 804106618.

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
Bacillus cereus endospore stain.jpg
Autor: T. Nims, Licencja: CC BY-SA 4.0
Schaeffer-Fulton method endospore stain of Bacillus cereus (1 week culture on nutrient agar). Blue-green ovals are endospores. Vegetative cells are red. 1000x total magnification. Bright field.
Bacillus cereus Gram.jpg
Autor: Y tambe, Licencja: CC-BY-SA-3.0
microscopic image of Bacillus cereus (environmental isolate). Gram staining, magnification:1,000