Badanie biochemiczne krwi

Badanie biochemiczne krwi – badanie obejmujące analizę składników osocza. Dostarcza wielu cennych informacji i wskazówek ułatwiających postawienie właściwej diagnozy. Badanie osocza pokazuje poziom enzymów, hormonów, białek, elektrolitów i pierwiastków śladowych w naszym organizmie. Wyniki obrazują stan kliniczny konkretnych narządów.

Profile oznaczeń

Wyniki badania biochemicznego krwi dają obraz funkcji prawie wszystkich narządów, układów, gruczołów, stanu nawodnienia, odżywienia, postępu choroby. W celu lepszej diagnozy i leczenia schorzeń konieczna jest ocena zmian zachodzących w składnikach osocza. Dla ułatwienia korzystania z szerokiej gamy badań, zostały opracowane tzw. profile oznaczeń. Służą one dokładniejszemu przedstawieniu funkcjonowania danego narządu, dlatego każdy profil został opracowany tak, aby zawarte w nim parametry jak najlepiej oddawały jego funkcję.

Profil ogólny (kontrolny)

• morfologia krwi obwodowej ze zróżnicowaniem leukocytów
• odczyn opadania krwinek czerwonych (OB)
• badanie ogólne moczu
• elektrolity w surowicy (sód, potas, chlorki)
• profil lipidowy (cholesterol, triglicerydy (TG), cholesterol HDL, cholesterol LDL)
• glukoza we krwi

Profil nerkowy

• badanie ogólne moczu
• sód w surowicy
• potas w surowicy
• mocznik w surowicy
• kreatynina w surowicy
• kwas moczowy w surowicy
• białko całkowite w surowicy

Profil wątrobowy

• aminotransferaza alaninową (AlAT)
• aminotransferaza asparaginianowa (AspAT)
• fosfataza alkaliczna (AlP)
• bilirubina całkowita
• GGTP
• antygen HBs
• przeciwciała przeciw HCV

Profil kostny

• wapń w surowicy
• fosforany w surowicy
• Fosfataza alkaliczna (ALP)

Profil sercowy

• kinaza fosfokreatynowa (CK)
• elektrolity w surowicy (sód, potas, chlorki)
• troponina

Profil lipidowy

• cholesterol
• triglicerydy
• cholesterol HDL
• cholesterol LDL

Profil tarczycowy rozszerzony

• hormon tyreotropowy (TSH)
• tyroksyna wolna (fT4)
• trijodotyronina wolna (fT3)
• przeciwciała przeciw peroksydazie tarczycowej (anty-TPO)
• przeciwciała przeciw tyreoglobulinie (anty-TG)

Profil trzustkowy

• amylaza w surowicy
• fosforany w surowicy
• glukoza we krwi

Profil alergiczny

• immunoglobuliny E całkowite (IgE)
• morfologia krwi obwodowej z różnicowaniem leukocytów
• panele alergenów (oddechowych, pokarmowych, pediatrycznych)

Profil reumatyczny

• morfologia krwi obwodowej z różnicowaniem leukocytów
• białko C-reaktywne (CRP)
• czynnik reumatoidalny (RF)
• odczyn opadania krwinek czerwonych (OB)
• odczyn Waalera-Rosego
• kwas moczowy w surowicy

Profil kobiety w ciąży

• morfologia krwi obwodowej
• badanie ogólne moczu
• glukoza we krwi

Profil przy antykoncepcji hormonalnej

• aminotransferaza alaninowa (AlAT)
• aminotransferaza asparginianowa (AspAT)
• gamma-glutamylotranspeptydaza (GGTP)
• fosfataza alkaliczna (AlP)
• bilirubina całkowita
• profil lipidowy (cholesterol, triglicerydy, cholesterol HDL, cholesterol LDL)
• czas protrombinowy (PT)

Profil przedoperacyjny

• aminotransferaza alaninowa (AlAT)
• fosfataza alkaliczna (AP)
• bilirubina
• kreatynina
• mocznik
• badanie morfologiczne krwi
• czas kaolinowo-kefalinowy (APTT)
• czas protrombinowy (PT)

Profil małego dziecka

• morfologia krwi obwodowej z różnicowaniem leukocytów
• badanie ogólne moczu
• białko C-reaktywne (CRP)
• badanie parazytologiczne kału

Profil kobiety po 40. roku życia

• profil ogólny
• wapń w surowicy
• fosforany w surowicy
• magnez w surowicy
• kwas moczowy w surowicy
• estradiol
• hormon folikulotropowy (FSH)
• hormon tyreotropowy (TSH)

Profil mężczyzny po 40. roku życia

• profil ogólny
• antygen swoisty dla stercza (PSA)
• kwas moczowy w surowicy
• hormon tyreotropowy (TSH)

Wartości referencyjne składników osocza

W badaniu biochemicznym krwi każdy oceniany składnik ma ustalone granice normy, tzw. wartości referencyjne, w których powinien się mieścić, mogące nieznacznie się różnić w zależności od ustaleń danego laboratorium. Odpowiednie wartości referencyjne są zawsze podawane obok wyniku. Normy badań laboratoryjnych zależą od innych elementów procesu diagnostycznego, dlatego analizą wyników powinien zawsze zajmować się lekarz prowadzący pacjenta. Ponadto należy pamiętać, że nie każde odchylenie od normy świadczy o zaburzeniach funkcji organizmu, gdyż często wynika ono ze zmian fizjologicznych, błędów w pobraniu składników do badania bądź niewłaściwego transportu materiału przeznaczonego do badania.

Normy badania krwi dla poszczególnych składników osocza

• glukoza: 70–100 mg/dl (3,9-5,6 mmol/l)
• cholesterol całkowity: 140–200 mg/dl (3,6–5,2 mmol/l)
• trójglicerydy (TG): 60–165 mg/dl (0,55-2,0 mmol/l)
• mocznik: 2,5-6,4 mmol/l (15–39 mg/dl)
• kwas moczowy: 0,15-0,45 mmol/l (2,5-8,0 mg/dl)
• białko całkowite: 60–80 g/l
• albuminy: 3,5-5,0 g/dl
• kinaza kreatynowa (CK)
  • mężczyźni: 18–100 U/l
  • kobiety: 10–66 U/l
• bilirubina całkowita: 0,3-1,2 mg/dl
• bilirubina bezpośrednia: 0,0-0,3 mg/dl
• kreatynina: 62–124 mmol/l (0,7-1,4 mg/dl)
• dehydrogenaza mleczanowa (LDH): 120–230 U/l
• aminotransferaza alaninowa (AlAT): 5–40 U/l (85–680 nmol/l)
• aminotransferaza asparginianowa (AspAT): 5–40 U/l (85–680 nmol/l)
• fosfataza alkaliczna (ALP): 20–70 U/l
• fosfataza kwaśna (ACP): 0,1-0,63 U/l
• gamma-glutamylotransferaza (GGT)
  • mężczyźni: 18–100 U/l
  • kobiety: 10–66 U/l
• fibrynogen: 200–500 mg/dl
• potas: 3,5-5,0 mmol/l
• sód: 135–145 mmol/l
• chlor: 95–105 mmol/l
• fosfor: 0,81-1,62 mmol/l
• wapń: 2,2-2,6 mmol/l
• żelazo: 50–175 μg/dl
• ferrytyna
  • mężczyźni: 15–200 mg/l
  • kobiety: 12–150 mg/l

Bibliografia

• Zenon Jakubowski: Badania laboratoryjne w codziennej praktyce : wartości referencyjne i interpretacje. Gdańsk: MAKmed, 1994. ISBN 83-901348-1-0.