Badnjak

Współczesny obrzęd palenia Badnjaka w cerkwi św. Sawy w Belgradzie, styczeń 2010

Badnjak, Badniak (serb.-chorw. Badnjak, bułg. Bădnik) – zwyczaj ludowy praktykowany wśród Słowian południowych, polegający na paleniu w Wigilię Bożego Narodzenia pniaka lub gałęzi o cechach antropomorficznych, zwłaszcza z symbolizującymi brodę rozgałęzionymi korzeniami (tzw. polano bożonarodzeniowe). Z iskier płonącego Badnjaka wróży się urodzaj na następny rok.

Obrzęd palenia kukły Badnjaka podczas przesilenia letniego lub zimowego pochodzi z czasów przedchrześcijańskich, przeciwstawienie go Bożiczowi sugeruje opozycję umierający – młody zmartwychwstający bóg[1]. Teonim Badnjak pochodzi z praindoeuropejskiego *budh-/*bheudh- „dół, dno” i wykazuje etymologiczne związki z indyjskim Ahi Bundhnją oraz greckim Pytonem, co pozwala dostrzec w Badnjaku symbol wężokształtnego bóstwa chtonicznego, którego śmierć oznaczała początek nowego roku wegetacyjnego[2].

Przypisy

  1. ↑ Andrzej Szyjewski, Religia Słowian, Wydawnictwo WAM, Kraków 2003, s. 123.
  2. ↑ Andrzej M. Kempiński, Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich, Iskry, Warszawa 2001, s. 63.

Bibliografia

  • Jerzy Strzelczyk, Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian, Poznań: Rebis, 2007, ISBN 978-83-7301-973-7, OCLC 169814243.

Media użyte na tej stronie

Badnjak-Beograd.jpg
Autor: Lazar, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nalaganje badnjaka u porti Hrama Svetog Save u Beogradu