Bakelit

Struktura bakelitu

Bakelit (Bakelite[1]) – tworzywo sztuczne oparte na żywicy fenolowo-formaldehydowej, prawdopodobnie jedno z pierwszych tworzyw sztucznych produkowanych na dużą skalę[2].

Technologia produkcji bakelitu została wynaleziona przez Leo Hendrika Baekelanda na początku XX wieku (1907–1909)[3].

Jego głównymi zaletami jest niepalność, nietopliwość, nierozpuszczalność, niskie przewodnictwo elektryczne, dobra wytrzymałość dielektryczna, słaba przewodność cieplna oraz względnie duża odporność chemiczna. Ponadto, bakelit może pracować w powietrzu o normalnej wilgotności oraz w oleju transformatorowym. Bakelit stosowany był przede wszystkim w przemyśle elektrotechnicznym jako materiał konstrukcyjny i izolacyjny, oraz w wielu innych zastosowaniach, gdzie potrzebne było tworzywo odporne na szereg czynników, a jednocześnie możliwe do formowania w niemal dowolnych kształtach (poprzez odlewanie lub prasowanie proszku) i podatne obróbce mechanicznej zarówno na zimno, jak i na gorąco. W zastosowaniach praktycznych do bakelitu dodawano rozmaite wypełniacze, najczęściej włókniste, na przykład azbest, papier, mączkę drzewną[2].

Patent na produkcję bakelitu już dawno wygasł. Wynalazek został zgłoszony w Urzędzie Patentów i Znaków Towarowych Stanów Zjednoczonych przez Leo H. Baekelanda w 1907 i patentu udzielono w 1909 (pod numerem US 942699 A)[4]. Słowny znak towarowy „Bakelite” został prawdopodobnie po raz pierwszy zarejestrowany w Europie 31 marca 1936 przez The Bakelite Corporation, a następnie jego rejestrację 20 marca 1956 powtórzyła firma Hexion Specialty Chemicals GmbH.

Wyroby z bakelitu

Zobacz też

Bibliografia

  • Wojciech Jama, Paweł Pasterz: Magiczny świat bakelitu. Rzeszów: POLIMEDIA.pl, 2008. ISBN 978-83-927163-4-1.

Przypisy

  1. ↑ Zastrzeżenie słownego znaku towarowego nr 191585 (wpisać w pole „mark” „Bakelite”), dokonane przez Hexion GmbH 20.03.1956, potem należące do Momentive Specialty Chemicals GmbH, a obecnie do Hexion Inc.
  2. ↑ a b Malcolm P. Stevens: Wprowadzenie do Chemii Polimerów. PWN, 1983, s. 36. ISBN 83-01-03110-7.
  3. ↑ Baekeland, L. H. Address of Acceptance: The Chemical Constitution of Resinous Phenolic Condensation Products. „Journal of Industrial & Engineering Chemistry”. 5 (6), s. 506–511, 1913. DOI: 10.1021/ie50054a028. 
  4. ↑ Method of making insoluble products of phenol and formaldehyde, Patent US 942699 A [dostęp 2013-11-20] (ang.).

Linki zewnętrzne


Media użyte na tej stronie

Bakelite radio.jpg
(c) Robneild at en.wikipedia, CC BY-SA 3.0
Picture of a Philips radio in bakelite shell. The model is, quite likely, the Superinductance 834 [1], 1933/1934 model year, or its siblings in the same shell. These were five-tube TRFs (not superhets). Taken in September 2007 by Robert Neild (Robneild) at the Bakelite Museum, Orchard Mill, Williton, Somerset, UK.Ŗ
Bakelit Struktur.svg
Autor: !Oryginał: MarkusZiVector: Dirk Hünniger, Licencja: CC BY-SA 3.0
Chemical formula of structure of Bakelite
Verdelerkap.jpg
Autor: Vincent de Groot - http://www.videgro.net, Licencja: CC BY-SA 4.0
Distributor cap. At the center is a spring loaded carbon button that bears upon the rotor. The number of distribution points (in this case 4) is determined by the number of cylinders in the engine.
Ericsson bakelittelefon 1931.jpg
Autor: Holger.Ellgaard 08:21, 15 October 2007 (UTC), Licencja: CC BY-SA 3.0
Ericssons Bakelittelefon 1931
Hairdryer Solis Typ 54 left.jpg
Autor: Till Niermann, Licencja: CC BY-SA 3.0
Hairdryer Solis Typ 54 made from Bakelite, c. 1958, Swiss made. Left side