Bakopa drobnolistna

Bakopa drobnolistna
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

babkowate

Rodzaj

bakopa

Gatunek

bakopa drobnolistna

Nazwa systematyczna
Bacopa monnieri (L.) Wettst.
Nat. Pflanzenfam. 4(3b): 77 1891[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
Status iucn3.1 LC pl.svg

Bakopa drobnolistna, b, Monniera[5] (Bacopa monnieri (L.) Wettst.) – gatunek rośliny z rodziny babkowatych (Plantaginaceae Juss.). Występuje naturalnie na całym świecie od strefy umiarkowanej do tropikalnej. Gatunek zawiera saponiny, przez co jest stosowany jako roślina lecznicza w Ajurwedzie. Występuje jako chwast na polach ryżowych, może też zarastać rowy odwadniające[6]. Uprawiany jest także jako roślina ozdobna w paludariach i akwariach[7][8].

Rozmieszczenie geograficzne

Płaty gatunku na wyspie Maui na Hawajach

Rośnie naturalnie na całym świecie od strefy umiarkowanej do tropikalnej[9]. W Afryce spotykany jest w Nigerii, Somalii, Mozambiku, Suazi, Południowej Afryce (w prowincji KwaZulu-Natal), na Madagaskarze. W Azji występuje w Chinach (Fujian, Guangdong, Junnan i Hajnan, a także w regionie autonomicznym Kuangsi), na Tajwanie, Filipinach, w Indonezji, Malezji, Tajlandii, Kambodży, Wietnamie, Laosie, Bhutanie, Indiach oraz na Sri Lance[10]. W Australii rośnie głównie we wschodniej części kontynentu – w Nowej Południowej Walii oraz Queensland[11]. W Ameryce Północnej został zaobserwowany w Stanach Zjednoczonych (w Teksasie, Alabamie, na Florydzie, w Georgii, Luizjanie, Missisipi, Karolinie Południowej, Karolinie Północnej i Wirginii), Meksyku, Gwatemali, Belize, Hondurasie, Salwadorze, Nikaragui, Kostaryce, Panamie, na Bahamach, Kubie, Jamajce, w Haiti, Dominikanie, na Portoryko, Wyspach Dziewiczych Stanów Zjednoczonych, Brytyjskich Wyspach Dziewiczych (na Tortoli), Gwadelupie, Martynice, Saint Lucia, Barbadosie, Grenadzie oraz wyspie Trynidad. W Ameryce Południowej rośnie w Brazylii, Gujanie Francuskiej, Ekwadorze, Peru, Boliwii, Chile i Argentynie[10][12]. W Brazylii został zarejestrowany w stanach Bahia, Ceará, Pernambuco, Espírito Santo, Rio de Janeiro, São Paulo, Parana, Rio Grande do Sul oraz Santa Catarina[13].

Morfologia

Kwiat
Pędy są pełzające, gruboszowate i nagie
Pokrój
Roślina o pełzających, gruboszowatych, nagich pędach. Ukorzenia się na międzywęźlach[14].
Liście
Ich blaszka liściowa jest siedząca i ma podłużnie odwrotnie lancetowaty kształt. Mierzy 8–20 mm długości oraz 3–6 mm szerokości, jest całobrzega lub czasami ząbkowana na brzegu, o zaokrąglonym wierzchołku[14].
Kwiaty
Pojedyncze, rozwijają się w kątach pędów, osadzone na szypułkach o długości 0,5–3,5 cm. Mają 5 działek kielicha o długości około 5 mm, działki dolne i górne mają jajowato lancetowaty kształt, natomiast 2 boczne są od lancetowatych do równowąskich. Płatków korony jest 5, maja białą, niebieską lub purpurową barwę, mierzą 8–10 mm długości, są nieznacznie wcięte przy wierzchołku. Pręciki są dwusilne, znamię jest główkowate. Poniżej kielicha znajdują się dwie podsadki o równowąskim kształcie[14].
Owoce
Torebki o wąsko jajowatym kształcie z ostro zakończonym wierzchołkiem, umieszczone w trwałym kielichu. Nasiona mają elipsoidalny kształt i żółtobrązową barwę, są podłużnie prążkowane, ucięte na jednym końcu[14].

Biologia i ekologia

Rośnie najczęściej przy zbiornikach wodnych, na piaszczystych plażach, na wilgotnym podłożu. Kwitnie od maja do października[14].

Zastosowanie

Gatunek zawiera saponiny i dlatego jest stosowany w Ajurwedzie przeciw wrzodom, guzom nowotworowym, wodobrzuszu, splenomegalii, stanom zapalnym, trądowi, niedokrwistości, zapalenie żołądka i jelit[15]. Lokalnie był używany jako tonik w celu zwiększenia rozwoju pamięci, poprawy uczenia się i koncentracji. Jest również sprzedawany do akwariów[4].

Badania

Badania wykazały, że Bacopa monnieri to przeciwutleniacz posiadający właściwości neuroprotekcyjne[16]. U zwierząt wykazano wpływ bakopy na zwiększenie ilości komórek i połączeń neuronowych oraz stwierdzono, że hamuje acetylocholinoesterazę, aktywuje przekaźniki cholinowe i zwiększa przepływ krwi w mózgu[17].

Wyniki kilku badań sugerują, że Bacopa monnieri może mieć działanie przeciw chorobom neurodegeneracyjnym[18]. Badania kliniczne na ludziach zakładają pewną liczbę dowodów potwierdzających poprawę pamięci wynikającą z suplementacji bakopy, ale nie ma dowodów potwierdzających wzmocnienie efektów[16][19].

Badania na myszach polegające na podaniu ekstraktu z Bacopa monnieri wykazały u nich zmniejszenie ruchliwości, żywotności i liczby plemników, a także zmiany w ich morfologii. Z kolei doświadczenia na mężczyznach zmniejszały ich płodność, przy czym ich libido pozostało niezmienione. Te zmiany były odwracalne po 56 dniach od daty podania ekstraktu – wówczas parametry płodności wróciły na naturalny poziom[20].

Ochrona

Bacopa monnieri w „Czerwonej księdze gatunków zagrożonych” został zaliczony do kategorii LC – gatunków najmniejszej troski. Jako uzasadnienie podano jego powszechne występowanie oraz stabilne populacje, które nie napotykają poważnych zagrożeń[4].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
  3. ↑ a b Bacopa monnieri (L.) Wettst.. The Plant List. [dostęp 2016-09-12]. (ang.).
  4. ↑ a b c R.V. Lansdown, S.G. Knees, A. Patzelt, Bacopa monnieri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2016-09-12] (ang.).
  5. ↑ Christel Kasselmann: Rośliny akwariowe. Warszawa: Klub dla Ciebie, 2007, s. 20. ISBN 978-83-7404-788-3.
  6. ↑ Christopher D.K. Cook, Bernardo J. Gut, E. Martyn Rix, Jakob Schneller, Marta Seitz: Water plants of the World. The Hague: Dr. W. Junk b.v. Publishers, 1974, s. 514. ISBN 90-6193-024-3.
  7. ↑ Darek Firlej: Rośliny w akwarium. Warszawa: Magazyn Akwarium, 2007, s. 28. ISBN 978-83-60984-00-0.
  8. ↑ Mirosław Gromek: Rośliny wodne i akwarystyczne. Warszawa: Mako Sp. z o.o., 1995, s. 53-54.
  9. ↑ Discover Life: Point Map of Bacopa monnieri. Encyclopedia of Life. [dostęp 2016-09-12]. (ang.).
  10. ↑ a b Taxon: Bacopa monnieri (L.) Pennell. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. Taxonomy – GRIN-Global Web v 1.9.7.1. [dostęp 2016-09-12]. (ang.).
  11. ↑ Bacopa monnieri. Atlas of Living Australia. [dostęp 2016-09-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-17)]. (ang.).
  12. ↑ Bacopa monnieri. Neotropical Flora – Google Map. [dostęp 2016-09-12]. (ang.).
  13. ↑ Bacopa monnieri (L.) Pennell. [w:] Lista de Espécies da Flora do Brasil [on-line]. Instituto de Pesquisas Jardim Botânico do Rio de Janeiro. [dostęp 2016-09-12]. (port.).
  14. ↑ a b c d e Bacopa monnieri. [w:] Chinese Plant Names [on-line]. efloras.org. [dostęp 2016-09-12]. (ang.).
  15. ↑ Bacopa monnieri. Purdue University. [dostęp 2016-09-12]. (ang.).
  16. ↑ a b A. Russoa & F. Borrelli: Bacopa monniera, a reputed nootropic plant: an overview. [w:] Phytomedicine [on-line]. ScienceDirect, 2005-04-20. [dostęp 2016-09-12]. (ang.).
  17. ↑ S. Aguiar & T. Borowski: Neuropharmacological Review of the Nootropic Herb Bacopa monnieri. [w:] Rejuvenation Research [on-line]. Mary Ann Liebert, Inc. publishers, 2013-06-17. [dostęp 2016-09-12]. (ang.).
  18. ↑ M. Dhanasekaran, B. Tharakan, L.A. Holcomb, A.R. Hitt, K.A. Young & B.V. Manyam: Neuroprotective mechanisms of ayurvedic antidementia botanical Bacopa monniera – Dhanasekaran – 2007 – Phytotherapy Research. [w:] Phytotherapy Research [on-line]. Wiley Online Library, 2007-06-29. [dostęp 2016-09-12]. (ang.).
  19. ↑ M.P. Pase, J. Kean, J. Sarris, Ch. Neale, A.B. Scholey & C. Stough: The Cognitive-Enhancing Effects of Bacopa monnieri: A Systematic Review of Randomized, Controlled Human Clinical Trials. [w:] The Journal of Alternative and Complementary Medicine [on-line]. Mary Ann Liebert, Inc. publishers, 2012-07-02. [dostęp 2016-09-12]. (ang.).
  20. ↑ A. Singh, S.K. Singh: Evaluation of antifertility potential of Brahmi in male mouse. [w:] Department of Zoology, Banaras Hindu University, Varanasi [on-line]. Elsevier Inc. [dostęp 2016-09-12]. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Starr 010818-0008 Bacopa monnieri.jpg
(c) Forest & Kim Starr, CC BY 3.0
Bacopa monnieri (habit). Location: Maui, Kanaha Beach stream outlet
Water Hyssop (Bacopa monnieri) (5944008054).jpg
Autor: Bob Peterson from North Palm Beach, Florida, Planet Earth!, Licencja: CC BY-SA 2.0
The diminutive water hyssop (Bacopa monnieri) also called Herb-of-grace & Brahmi, blooming in a low moist area (normally a small pond) at Juno Dunes Natural Area. This herb is used medicinally around the world, especially in Ayurvedic medicine. It is mildly psychoactive and reputed to improve mental clarity, focus and mood.The flower above is approx. 8-10mm, the leaves about 8mm. Enter the realm of mosquito & gnat, armed with a magnifying glass, and take a look at these useful little gems!