Balhae

Balhae

Nazwa chińska
Pismo uproszczone 渤海 Pismo tradycyjne 渤海 Hanyu pinyin Bóhǎi Wade-Giles Po-hai
Nazwa koreańska
Hangul 발해 Hancha 渤海 Transkrypcja poprawiona Balhae Transkrypcja MCR Parhae

Balhae, Parhae lub Bohai – historyczne państwo, istniejące w latach 698–926 na terenach Mandżurii, północnej Korei i Kraju Nadmorskiego^[1].

Historia

Balhae powstało na terenach dawnego koreańskiego królestwa Goguryeo (Koguryŏ), które po najeździe chińskim w 668 roku zostało podzielone między Chiny Tang a Silla. Uważało się za spadkobiercę Goguryeo. Zostało utworzone w 698 roku zbiegłego z niewoli chińskiej koreańskiego generała Tae Jo-yŏnga. Jako król przyjął on imię Ko, a państwu nadał nazwę Jin (kor. 진, chiń. 振; pinyin zhèn). Po oficjalnym uznaniu niepodległości nowego państwa przez Chiny w 713 roku jego nazwę zmieniono na Balhae^[1].

Balhae i jego sąsiedzi

Początkowo nowe państwo pozostawało w konflikcie ze swoim południowym sąsiadem Silla. Wojska Balhae dokonywały również wypadów zbrojnych na terytorium Chin, z których największym było złupienie Szantungu w 732 roku. W odpowiedzi, rok później, Tangowie sprzymierzeni z Sillą dokonali wspólnego najazdu na Balhae, zakończonego jednak klęską. Po tych wydarzeniach nastąpiła normalizacja stosunków pomiędzy obydwoma koreańskimi krajami, które pozostały mimo to chłodne; władcy prawie wcale nie wysyłali do siebie poselstw. Mimo to Balhae prowadziło aktywną politykę zagraniczną, utrzymując dyplomację z Japonią i Turkutami^[2]. Dopiero na początku IX wieku doszło do zbliżenia z Chinami, które ostatecznie zaowocowało uznaniem przez Balhae zwierzchnictwa Tangów i opłacaniem trybutu^[3].

Upadek Balhae nastąpił wraz z końcem dynastii Tang w Chinach i pojawieniem się koczowniczych Kitanów. Na początku X wieku państwo zostało poważnie osłabione serią kitańskich najazdów i ostatecznie im uległo w 926 roku. Następca tronu wraz ze znaczną częścią ludności uciekł na terytorium królestwa Goryeo (Koryŏ), gdzie zostali bardzo gościnnie przyjęci^[4]. Księcia Balhae uznano za członka koreańskiej rodziny królewskiej, a władcy Goryeo uznali się za spadkobierców Balhae i w następnych latach podejmowali szereg nieudanych wypraw, mających na celu odzyskanie jego terytorium.

Społeczeństwo i gospodarka

Balhae znajdowało się pod silnymi wpływami kulturalnymi z Chin, wielu jego mieszkańców udawało się na studia do Państwa Środka. Posiadało pięć stolic, wzorowanych architektonicznie na chińskim Chang’anie^[3]. Oprócz nich na terenie państwa znajdowało się około 80 ośrodków miejskich, w tym Pjongjang^[5].

Kronika dynastii Tang (Xīn Táng shū, skompilowana w 1060), rozdział 219, mówi o Balhae:

Biurokracja była wzorowana na chińskiej; koncentrowała się w miastach stołecznych i wykorzystywała pismo chińskie do zapisu lokalnego niechińskiego języka. Ustrój społeczny charakteryzował się wyraźnym podziałem klasowym, przejście z plebsu do arystokracji było w zasadzie niemożliwe. Szlachta zgrupowana była w wielkie klany, posiadające, w odróżnieniu od pospólstwa, nazwiska^[7].

Gospodarka opierała się o rolnictwo i hodowlę, a także wydobycie i przerób metali, zwłaszcza żelaza i miedzi. Wysoko rozwinięte było kowalstwo żelaza, sztuka zapożyczona prawdopodobnie od ludów tureckich. Produkty Balhae, jak konie, świnie, ziarno, konserwowane warzywa (podobne do kimczhi), perły, żeń-szeń, futra, wspominane w chińskich kronikach, były także typowe dla późniejszych państw w Mandżurii, jak Liao i Jin^[7].

W okresie świetności Balhae było nazywane „prosperującym państwem na Wschodzie” (chiń. 海東盛國; pinyin hǎidōng shèngguó)^[2].

Władcy Balhae^[8]

Przypisy

Bibliografia

• Lee InjaeI. i inni, Korean History in Maps, Cambridge University Press, 2014, s. 62–64 [dostęp 2021-11-16]  (ang.).
• Encyklopedia historyczna świata, t. III, Kraków: Wyd. Opres, 2000, s. 71–74, ISBN 83-85909-61-3 .