Baltazar Ludwik Tralles

Baltazar Ludwik Tralles, niem. Balthasar Ludwig Tralles (ur. 1 marca 1708 we Wrocławiu – zm. 7 lutego 1797 we Wrocławiu) – wrocławski lekarz i uczony, poeta.

Dziadkiem Baltazara był wrocławski lekarz Christian Tralles (zm. w 1698 r. w Warszawie), będący pod koniec życia jednym z lekarzy nadwornych elektora saskiego i króla Polski Fryderyka Augusta I. Po ukończeniu gimnazjum świętej Elżbiety młody Tralles, wykazujący zainteresowania humanistyczne, zwłaszcza literaturą antyczną, podjął w 1727 r. na życzenie ojca, wrocławskiego kupca, studia medyczne na uniwersytecie w Lipsku. W trakcie studiów zainteresował się biologią, matematyką, fizyką i filozofią. Od 1729 r. kontynuował studia w Lejdzie, a później w Halle, gdzie w 1731 r. uzyskał doktorat z medycyny i chirurgii.

Po powrocie do Wrocławia dwudziestoczteroletni lekarz miał trudności z rozpoczęciem praktyki z powodu dużej konkurencji[1]. W 1734 r. udało mu się uzyskać w Dreźnie posadę asystenta lekarza umierającego Augusta Christopha von Wackerbartha. Po śmierci feldmarszałka Tralles otrzymał propozycję pracy jako lekarz na drezdeńskim dworze. Nie przyjął jej jednak z powodów wyznaniowych, był ewangelikiem. Sprawa ta była w środowisku dworskim i lekarskim szeroko komentowana i przyniosła młodemu lekarzowi rozgłos. W tym czasie Tralles wydał swoją pierwszą rozprawę medyczną Exercitatio medica, quae virtus comphorae refrigerans ac internis corporis humani incendiis restringendis aptissime ediseritur etc. (o kamforze).

Kariera lekarska i naukowa Trallesa rozwinęła się szybko. W 1741 r. został pierwszym asesorem we wrocławskim Collegium Medicum. Został zauważony i doceniony przez jednego z ówczesnych luminarzy medycyny Albrechta von Hallera, któremu w podzięce za wsparcie zadedykował wydany w 1750 r. poemat dydaktyczno-opisowy o Sudetach Versuch eines Gedichts uber das Schlesische Riesengeburge. Tralles był ceniony na europejskich dworach jako lekarz, a jego prace (o kamoforze, o opium, o leczeniu cholery) stały się uznanymi pozycjami literatury medycznej. W 1758 r. wyleczył z ciężkiego zapalenia płuc przebywającego we Wrocławiu podczas III wojny śląskiej brata świeżego władcy Śląska króla Fryderyka Wielkiego, księcia Augusta Ferdynanda. W 1762 r. nie przyjął propozycji Stanisława Leszczyńskiego, który zapragnął mieć go jako lekarza osobistego. W latach 1765-1767 przebywał w Warszawie jako lekarz na dworze Stanisława Augusta. Królowi dedykował napisaną w 1767 r. pracę Vera Patrem Patriae ... . (Rady zdrowotne wrocławskiego lekarza dla króla polskiego) będącą zbiorem zaleceń higienicznych dla Warszawy, zachwalając we wstępie zalety króla. Był konsultantem medycznym cesarzowej Marii Teresy i Fryderyka Wielkiego. Zaproszono go do członkostwa Akademii w Wiedniu i Monachium.

Pod koniec życia powrócił do swoich zainteresowań filozoficznych. Wydał pracę na temat istnienia i niematerialności duszy. W wieku 80 lat zrezygnował w ogóle z praktyki lekarskiej udzielając się tylko jako konsultant. Pozostawił około 50 prac. Oprócz ściśle medycznych, również z zakresu pogranicza filozofii i medycyny, teologicznych oraz poetyckich. Zmarł 7 lutego 1797 r. w wieku 89 lat.

Przypisy

  1. ↑ W tym czasie, według Encyklopedii Wrocławia, w niespełna 50 tysięcznym mieście działało ok. 80 osób związanych z medycyną (lekarze, aptekarki, akuszerki).

Bibliografia

  • Hasła Tralles, Balthasar Ludwig i Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich w Encyklopedia Wrocławia, Wydawnictwo Dolnośląskie 2006 ISBN 83-7384-561-5
  • Włodzimierz Kaczorowski: Tralles, Balthasar Ludwig. Ostdeutsche Biographie. [dostęp 2011-02-05]. (niem.).
  • Baltazar Ludwig Tralles, Rady zdrowotne wrocławskiego lekarza dla króla polskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2010, ISBN 978-83-229-3156-1