Banat (kraina)

Banat
Herb
Herb
Położenie Banatu
Państwa

 Rumunia,
 Serbia,
 Węgry

Stolica

Timișoara (Temesvár)[1]

Położenie Banatu
Banat, październik 1944. Tworzenie list ewakuacyjnych dla niemieckiej ludności Banatu

Banat (rum., serb. Banat, czes., słow. Banát, węg. Bánság lub Bánát) – kraina historyczna w południowo-wschodniej Europie, położona w południowej części Wielkiej Niziny Węgierskiej, między Dunajem, Cisą i jej dopływem Maruszą oraz Karpatami Południowymi[2]. Kraina ta leży obecnie na terenie 3 państw:

Zachodnią część Banatu zajmują urodzajne tereny rolnicze, a część wschodnią Góry Banackie ze złożami węgla brunatnego, rud żelaza oraz rud miedzi.

Historia

W starożytności Banat wchodził w skład Dacji. Początkowo pod panowaniem węgierskim (od XII wieku prowincja[2]), w latach 1552–1718 był pod panowaniem tureckim. Od roku 1718 wchodził w skład Austrii (pod panowaniem Habsburgów), która popierała kolonizację niemiecką na tym terenie (tzw. Donauschwaben, Szwabi banaccy). W 1867 Banat znalazł się na terytorium utworzonych Austro-Węgier[3]. Banat był obszarem wielonarodowym, zasiedlonym głównie przez Rumunów, Serbów, Niemców i Węgrów. Formalnie wchodził w skład Węgier[1].

Po rozpadzie Austro-Węgier, 31 października 1918 w Timișoarze proklamowano powstanie Republiki Banackiej, na czele której stanął Otto Roth. Jednak już 15 listopada do republiki wkroczyły wojska serbskie. W 1919 Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców (przyszła Jugosławia) i Rumunia podzieliły Banat między siebie.

4 czerwca 1920 w Trianon Banat podzielono ostatecznie między Rumunię, Królestwo SHS oraz Węgry, przy których pozostał tylko niewielki skrawek terytorium (okręg Szegedu). Po II wojnie światowej postanowienia te zostały utrzymane w mocy, jednak wysiedlono z Banatu większość Niemców[1]. W dawnej części jugosłowiańskiej (dziś w granicach Serbii) żyje spora mniejszość węgierska, podobnie jak w Banacie rumuńskim.

Miasta

(c) Валерий Дед, CC BY 3.0
Timișoara
(c) Mister No, CC BY 3.0
Zrenjanin

Największe miasta w Banacie według danych rumuńskich[4] i serbskich[5]:

miastopopulacja
(2011)		państwo
1.Timișoara319 279Rumunia
2.Segedyn[a]170 285Węgry
3.Arad[a]159 074Rumunia
4.Zrenjanin76 511Serbia
5.Pančevo75 914Serbia
6.Reșița73 282Rumunia
7.Lugoj40 361Rumunia
8.Kikinda38 065Serbia
9.Vršac36 040Serbia
10.Caransebeș24 689Rumunia

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ a b W Banacie leży fragment miasta, większa część, włącznie z historycznym centrum, leży poza Banatem.

Przypisy

  1. ↑ a b c Jan Palmowski, Słownik najnowszej historii świata 1900-2007, wydanie polskie 2008, tom I, s. 69
  2. ↑ a b Czesław Witkowski Słownik pojęć historycznych, wyd. 2008, s. 29
  3. ↑ Historia świata. Encyklopedia PWN t. 1, wyd. 2008, s. 284
  4. ↑ http://www.recensamantromania.ro/wp-content/uploads/2014/01/rpl_2011_populatia-pe-categorii-de-localitati.xls
  5. ↑ http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/Popis2011/Knjiga20.pdf

Linki zewnętrzne


Krainy historyczne Rumunii

Rumunia

Regiony Rumunii

Media użyte na tej stronie

Banat modern coat of arms.png
A golden lion holding a saber in attack possititon on a gold bridge , gules background
MapRegionsRomania.png
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ewakuacja ludności niemieckiej z terenu Banatu (2-2001).jpg
Ewakuacja ludności niemieckiej z terenu Banatu. Kobiety wpisują się na listę ewakuacyjną.
Banat Republic bgiu2.png
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Artur83~commonswiki (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0
Based on a public domain map from http://www.demis.nl/
Trg slobode - panoramio (7).jpg
(c) Mister No, CC BY 3.0
Trg slobode
Piata Unirii 2005 - panoramio.jpg
(c) Валерий Дед, CC BY 3.0
Piata Unirii 2005