Bandol (AOC)

Bandol AOC

Winnica AOC Bandol w Brulat koło Le Castellet
Nazwa urzędowa	Bandol
Kategoria	AOC
Rok klasyfikacji	1941
Państwo	Francja
Makroregion winiarski	Prowansja
Położenie	departament Var
Klimat	umiarkowany śródziemnomorski
Nasłonecznienie (rocznie)	3000 h
Powierzchnia uprawiana	1500 ha
Struktura winnic	40% spółdzielnie, 60% samodzielni producenci
Dominujące odmiany	mourvèdre (cz.), grenache (cz.), cinsault (cz.), clairette (b.), bourboulenc (b.), ugni blanc (b.)
Rodzaje win	31% czerwone, 64% różowe i 5% białe
Produkcja roczna	55 000 hl (średnio)
Liczba krzewów/ha	min. 5000 krzewów na ha (max. 2 m² na krzew)
Średnia wydajność/ha	40 hl/ha

Bandol jest nazwą francuskiego wina i jednocześnie obszaru winiarskiego, w którym jest produkowane, w okolicy miasta Bandol, w departamencie Var w Prowansji.

Historia

Starożytność

Cywilizacja fenicka pojawiła się w tym rejonie 2600 lat temu i przekazała mieszkającym na wybrzeżu Ligurom tajniki uprawy winorośli i wytwarzania wina, które z czasem stało się towarem. Handel winem i oliwą zorganizowali Rzymianie, o czym świadczą amfory i gliniane beczki (dolia) znalezione pod wodą^[1][2].

Średniowiecze

Łatwość transportu wina z Bandol, cenionego jako wyważone i o dobrej strukturze przyczyniła się do jego popularności. Port w Bandol był dość płytki, więc wino ładowano na małe statki, które podpływały do większych, zacumowanych na redzie i tam przeładowywano beczki^[1].

Epoka nowożytna

W XVII wieku wino zaczęło być eksportowane na Wyspy Brytyjskie. Na dębowych beczkach wypalano literę „B” (od „Bandol”), która świadczyła o pochodzeniu i autentyczności. W szczytowych okresie winiarze wytwarzali aż 60 000 hl wina, więcej niż obecnie^[2].

Współczesność

Klęska filoksery zniszczyła uprawy i winiarstwo odradzało się bardzo powoli. Wysiłek wytwórców włożony w zapewnienie wysokiej jakości win został doceniony i rozporządzeniem z 11 listopada 1941 roku została ustanowiona apelacja AOC Bandol^[1][2][3].

Geografia

Orografia

Obszar naturalnego basenu Beausset jest synkliną szeroko otwartą na zachód w kierunku morza. Winnice leżą w amfiteatralnie ukształtowanej kotlinie otoczonej przez masyw Sainte-Baume na północy i górę Mont Caume na wschodzie^[4].

Klimat

Apelacja znajduje się w strefie klimatu śródziemnomorskiego, charakteryzującego się wysokim nasłonecznieniem, porą suchą i gorącą przypadającą na lato oraz rzadkimi, lecz gwałtownymi opadami. Zimy są łagodne. Ze względu na bliskość morza w regionie Bandol amplitudy temperatur są niskie, a różnice między porami roku mniejsze.

Dla regionu Tulonu notowano w latach 1961–1990:

Przymrozki są rzadkie (średnio 2,9 dnia rocznie), a doby, kiedy temperatura nie przekracza w ogóle 0 °C nie zdarzają się. Równie rzadko pojawia się śnieg (ledwie 1,5 dnia w roku) i z reguły topnieje nawet bez słońca.

Łagodność klimatu burzy wiatr. Silny wiatr notuje się 115 dni w roku (suchy mistral ze wschodu, z reguły wzbudzający opady lub mgłę). Najbardziej wietrznym miesiącem jest styczeń, w którym wiatr określany jako silny wieje średnio 12,5 dnia. Na drugim biegunie leży wrzesień, z siedmioma dniami. Mistral może zimą obniżyć odczuwalną temperaturę na tyle, że odczuwa się mróz mimo dodatnich temperatur. Powietrze często jest suche. Średnioroczna wilgotność względna wynosi 56% i waha się od 50% w lipcu i sierpniu do 60% w listopadzie i grudniu.

Winiarstwo

Saint-Cyr-sur-Mer, jedna z gmin apelacji i masyw Sainte-Baume w tle

Obszar

Winnice apelacji rozciągają się na terenie 8 gmin:

• Bandol, mały port handlowy, który użyczył nazwy całej apelacji i winu
• Le Beausset
• La Cadière-d’Azur
• Le Castellet
• Ollioules
• Saint-Cyr-sur-Mer, która liczyła w 2009 roku 115 producentów zrzeszonych i 11 samodzielnych posiadłości winiarskich (fr. domaines viticoles)
• Évenos
• Sanary-sur-Mer^[6][3].

Szczepy

Grono mourvèdre

W winach czerwonych dominuje szczep mourvèdre, który musi stanowić przynajmniej 50% wina. Obowiązkowe jest także użycie przynajmniej jednej z dwóch odmian: grenache i cinsault. W winach mogą się znaleźć także syrah i carignan (do 20% łącznie i 10% każda). Analogiczne zestawienie dotyczy win różowych, przy czym minimalny poziomu mourvèdre jest obniżony do 20% i można stosować także podstawowe odmiany białe^[7][3].

Dla win białych podstawowymi odmianami są clairette (minimum 50% od 2011 roku) oraz ugni blanc i bourboulenc^[7][3]. Dopuszcza się także użycie marsanne, rolle i sémillon (do 10% każda i 20% łącznie)^[3].

Sposób produkcji

Przy gęstości 5000 krzewów na hektar winorośl musi być silnie przycinana. Maksymalna wydajność uprawy została ograniczona do 40 hl/ha. Wina czerwone muszą być starzone w beczkach przynajmniej 18 miesięcy. Wina białe i różowe muszą dojrzewać przynajmniej przez 3 miesiące^[3]

Siedlisko (terroir)

Winnice apelacji Bandol rozciągają się na 1500 ha w amfiteatralnie ukształtowanej kotlinie i na ułożonych ku południu terasach na zboczach masywu Sainte-Baume aż po samo Morze Śródziemne. Roczne nasłonecznienie osiąga wartość 3000 godzin^[6].

Gleby są kamieniste, wapienne i składają się z piaszczystych margli i piaskowców bogatych w wapień. Podłoże jest mało urodzajne, ale dobrze odprowadza wodę. Wysuszeniu roślin przeciwdziała wilgotne morskie powietrze i umiarkowane opady (600 mm rocznie). Odpływ wody ogranicza także terasowanie winnic^[6].

Struktura właścicielska

Liczba aktywnych winogrodników wzrosła do 268. Część z nich jest zrzeszona w 4 spółdzielniach, które odpowiadają za 40% produkcji^[2]. Niezależni producenci, których jest 59, wytwarzają 60% wina z obszaru apelacji wynoszącego 1500 ha.

Rodzaje win i gastronomia

Wino bandol

AOC Bandol, Les vignerons de la Cadiere-d’Azur, Cuvée grande tradition, 2000.

AOC Bandol

AOC Bandol, Domaine de Terrebrune, 2005

AOC Bandol, Les vignerons de la Cadiere-d’Azur, Cuvée grande tradition, 2000.

Różowy bandol wśród innych win Prowansji

Białe wina bandol mają kolor słomkowo-jasnożółty, wyczuwa się w nich aromaty limonki i żarnowca. Wina różowe coraz chętniej produkuje się ze szczepu mourvèdre, co zwiększa ich trwałość. Typowy czerwony bandol, produkowany z mourvèdre i grenache to pełne, mocne wino o dużej zawartości garbników. Aromat czerwonych owoców ustępuje w miarę starzenia zapachowi trufli, czarnych jagód, runa leśnego, lukrecji, pieprzu, ziół i przypraw^[2].

Struktura produkcji

Winiarze deklarują produkcję rzędu 55 000 hl, z których 31% to wina czerwone, 64% wina różowe i ledwie 5% – białe.

Zobacz też

• Wina francuskie

Przypisy

Bibliografia

• Pierre Bedot: Guide des vins du Var. Marsylia: Jeanne Laffite, 1987. ISBN 2-86276-142-7.

Linki zewnętrzne

• Maison des vins de Bandol (fr.)
• Strona oficjalna Association des vins de Bandol (ang. • fr.)