Bandysie
| Artykuł | 53°18′2″N 21°12′58″E |
|---|---|
| - błąd | 38 m |
| WD | 53°19'0.1"N, 21°13'0.1"E, 53°18'13.18"N, 21°12'55.51"E |
| - błąd | 14 m |
| Odległość | 1894 m |
| wieś | |
 Bandysie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna | 29 |
| Kod pocztowy | 07-431[3] |
| Tablice rejestracyjne | WOS |
| SIMC | 0507940[4] |
Położenie na mapie gminy Czarnia _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Czarnia") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu ostrołęckiego  | |
 53°18′02″N 21°12′58″E/53,300556 21,216111 | |
Bandysie – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Czarnia[4][5].
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Czarni k. Myszyńca[6].
Nazwa
Etymologię nazwy wyprowadzano od bandytów, zbiegów, którzy mieli się tu osiedlić. Ludwik Krzywicki twierdził, że nazwa wsi wzięła sie od Bandysia, człowieka wydalonego z bractwa bartnego. W XVII-wiecznych aktach bartnych określenie bandyś nazywano wywołańców z puszczy[7].
Historia
W latach 1921–1931 wieś leżała w województwie białostockim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Wach (od 1931 w gminie Czarnia).
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwało 492 osoby w 84 budynkach mieszkalnych[8]. Miejscowość należała do parafii rzymskokatolickiej w Myszyńcu. Podlegała pod Sąd Grodzki w Myszyńcu i Okręgowy w Łomży; właściwy urząd pocztowy mieścił się w m. Czarnia[9].
W wyniku agresji III Rzeszy na Polskę we wrześniu 1939 tereny byłej gminy znalazły się pod okupacją niemiecką i do wyzwolenia weszła w skład Landkreis Scharfenwiese, Regierungsbezirk Zichenau III Rzeszy[10].
15 sierpnia 1944 w okolicach Bandyś został rozbity oddział specjalny Jagdkommando dowodzony przez Jagdkomandoführera Antona Zuchslanda, który został sprowadzony z Białostocczyzny w celu zwalczenia partyzantów. Pokonał go III batalion dowodzony przez Kazimierza Stefanowicza "Asa"[11].
3 października 1944 roku wojska niemieckie dokonały pacyfikacji wsi Bandysie. Przyczyną była chęć odwetu na mieszkańcach za pomoc okazywaną partyzantom, a także chęć zdławienia silnego na tym terenie ruchu oporu. Tragizm wydarzeń potęguje fakt, że rozegrały się one na kilka miesięcy przed zakończeniem II wojny światowej[11].
W 2014 we wsi reaktywowano obrzęd pustych nocy – czuwanie i modlitwy za pomordowanych z Bandyś[12].
W latach 1954-1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Bandysie, po jej zniesieniu w gromadzie Czarnia. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego.
Galeria
Pomnik wystawiony w Bandysiach na pamiątkę pacyfikacji wsi
Jeden z budynków we wsi
Jedna z kapliczek we wsi
Jeden z budynków we wsi
Oktawa Bożego Ciała w Bandysiach
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Wieś Bandysie w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-10-29] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2019-10-07].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 12 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Ludwik Krzywicki, Kurpie, Ostrołęka: Związek Kurpiów, 2007.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 59.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 63.
- ↑ Karte: Landkreis Lomscha 1. 8. 1944 - Städte und Amtsbezirke, www.territorial.de [dostęp 2020-04-22].
- ↑ a b Natalia Lenda, Pacyfikacja wsi Bandysie (3 października 1944 r.), „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego”, 34, 2020, s. 99–116.
- ↑ Maria Weronika Kmoch, Boże Obiady na Kurpiach Zielonych [dostęp 2022-07-21].
Linki zewnętrzne
- Bandysie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 98.
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.55N
- S: 50.95 N
- W: 19.15 E
- E: 23.25 E
Autor:
Mapa powiatu ostrołęckiego, Polska
Autor: Natalia Lenda, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pomnik wystawiony na pamiątkę pacyfikacji wsi Bandysie z dnia 3 października 1944.
_3.jpg)
Autor: Sylwester Górski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bandysie (powiat ostrołęcki)
_1.jpg)
Autor: Sylwester Górski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bandysie (powiat ostrołęcki)
Autor: Maria Weronika Kmoch, Licencja: CC BY-SA 4.0
W oktawę Bożego Ciała społeczność wsi Bandysie po skończonym nabożeństwie wynosi z kościoła parafialnego w Czarni feretron (obraz) wioskowy i przenosi go do przydrożnych krzyży. przy każdym następuje modlitwa. Śpiewane są pieśni
_2.jpg)
Autor: Sylwester Górski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bandysie (powiat ostrołęcki)
Autor:
Mapa gminy Czarnia, Polska