Bank depozytariusz

Bank depozytariusz – bank pełniący funkcję depozytariusza wobec wskazanych grup podmiotów rynku kapitałowego.

Najczęściej jest to bank pełniący rolę depozytariusza funduszy inwestycyjnych lub funduszy emerytalnych.

Banki depozytariusze w Polsce

W odniesieniu do funduszy inwestycyjnych prawne usytuowanie depozytariusza jest określone w Ustawie z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi[1].

Departamenty banków koordynujące pełnienie funkcji banku depozytariusza współpracują w Radzie Banków Depozytariuszy[2].

W Polsce funkcję tę pełnią m.in.[2]:

Najpopularniejszym depozytariuszem pod względem aktywów w kontrolowanych funduszach jest Bank Handlowy w Warszawie S.A. Od wielu lat zajmuje on wysoką pozycję. Tuż za nim uplasował się mBank S.A., a trzecie miejsce należy do Powszechnej Kasy Oszczędności Banku Polskiego SA.[3]

Ramy prawne

Zasady (prawa, zobowiązania) świadczenia usługi depozytariusza funduszy inwestycyjnych określone są w ustawie o funduszach inwestycyjnych[1] [z 2004 roku]. Ponadto, świadczenie usług wobec konkretnego klienta odbywa się na podstawie umowy (umowa o prowadzenie rejestru aktywów funduszu).

Zgodnie z ustawą[1] bankiem depozytariuszem może być:

  • bank krajowy, który spełnia określone wymogi: kapitałowe (fundusze własne co najmniej 100 mln zł);
  • Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych SA;
  • odpowiedni oddział instytucji kredytowej, posiadający siedzibę w Polsce (z kapitałem przydzielonym do tego oddziału co najmniej 100 mln zł).

Obowiązki depozytariusza polegają na:

  • zabezpieczeniu majątkowym funduszu (prowadzenie rachunków bankowych, prowadzenie rejestru aktywów),
  • zapewnieniu prawidłowości rozliczeń funduszu z uczestnikami (poprzez kontrolę systemu tych rozliczeń, oraz – standardowo – prowadzenie rachunków rozliczeniowych i monitorowanie ruchów na tych rachunkach),
  • weryfikacji (i potwierdzaniu prawidłowości) wyceny funduszu (faktycznie wystarcza potwierdzenie, że aktywów netto oraz wartość jednostki/certyfikatu ustalona przez fundusz ma wartość prawidłową [w ustawie wskazana zgodność z prawem i statutem danego funduszu], z akceptowalną pewnością [depozytariusz dokłada starań, by mechanizmy kontroli wyliczeń, prowadzenia ksiąg były adekwatne do potrzeb i operacji funduszu]),
  • zapewnieniu, ze rozliczenia funduszu (w tym z kontrahentami oraz uczestnikami) dokonywane są terminowo,
  • zapewnienie prawidłowego (zgodnie z prawem i statutem) wykorzystania dochodów funduszu.

Depozytariusz prawnie jest zobligowany do działania wobec towarzystwa w przypadkach stwierdzonych nieprawidłowości, a za zaniechania, nienależyte wykonanie określonych obowiązków odpowiada prawnie. W trakcie tworzenia funduszu (w trakcie zapisów) depozytariusz prowadzi rachunek (oprocentowany – odsetki powiększają kwotę wpłaty), a także weryfikuje prawidłowość zapisów (subskrypcji). W przypadku likwidacji funduszu zwykle jest likwidatorem funduszu. Depozytariuszowi nie wolno zlecić zarządzania portfelem funduszu (zakaz ustawowy – art. 46 ustawy o funduszach inwestycyjnych[1]). Ponadto – zapewne dla uniknięcia podejrzeń o konfliktu interesów – bank, ani jego pracownicy nie mogą zawierać transakcji z funduszem.

Majątek funduszu nie może być przedmiotem egzekucji kierowanej przeciwko bankowi depozytariuszowi (a więc aktywa funduszu są zabezpieczone w przypadku upadłości banku).

Bank depozytariusz jest wskazany w statucie i w prospekcie informacyjnym funduszu, a jego wybór albo zmiana jest zatwierdzany przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF). KNF jest także informowana o osobach wykonujących w imieniu depozytariusza czynności związane z tą funkcją. Nadzór ze strony KNF polega także na wypełnianiu przez bank depozytariusza szeregu obowiązków informacyjnych wobec KNF (w tym weryfikacji zgodności działania z ograniczeniami limitowymi [ustawowymi bądź statutowymi]). Za nienależyte, niewłaściwe działanie bank depozytariusz może zostać ukarany przez KNF (art. 232 ustawy o funduszach inwestycyjnych). Pracownicy banku są związani tajemnicą zawodową w zakresie spraw funduszu.

Zobacz też

Przypisy