Banknoty Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej (1919–1923)
Banknoty Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej (1919–1923) – banknoty denominowane w markach polskich emitowane przez Polską Krajową Kasę Pożyczkową od stycznia 1919 r[1][2][3][4].
Historia banknotów Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej po pozyskaniu niepodległości w 1918 r.
Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. rząd polski zmuszony był przejąć i utrzymać działalność Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej jako tymczasowej instytucji bankowo-emisyjnej. Pierwszą emisją pieniądza papierowego, z datą 15 stycznia 1919 r., wprowadzoną do obiegu 11 lutego 1919 r., był banknot o nominale 500 marek polskich. Nie odbiegał on zasadniczo wzorem od niemieckich emisji Generalnego Gubernatorstwa Warszawskiego[5]. Bardzo mocno nawiązywał formą do not Kreisa, którego nazwiskiem określano popularnie banknoty okupacyjne[6]. Powodem tego była nie tylko pilna potrzeba druku polskich już pieniędzy papierowych, ale obawa, że zbyt duże różnice w wyglądzie nowych banknotów mogą spowodować ich niechętne przyjmowanie przez ludność. Jedynie w tekście zawarta była klauzula o odpowiedzialności Państwa Polskiego za wymianę banknotu na przyszłą polską walutę. Banknoty te wydrukowano w Warszawie, w Zakładach Graficznych B. Wierzbickiego[7].
Drugim wpuszczonym do obiegu banknotem, o oryginalnej szacie graficznej, była stumarkówka z datą emisji 15 lutego 1919. Projektantem tego znaku pieniężnego jak również czterech następnych (1, 5, 20 i 1000 marek emisji 17 maja 1919 r.) był grafik Adam Jerzy Półtawski. Na banknotach umieszczono portrety polskich bohaterów narodowych: Tadeusza Kościuszki i Wojciecha Bartosza Głowackiego. Były one drukowane zarówno w Zakładach Graficznych B. Wierzbickiego jak i wielu innych prywatnych drukarniach Warszawy[6].
W związku z dużym zapotrzebowaniem prywatne drukarnie nie nadążały z drukiem. Dodatkowo papiery projektu Półtawskiego okazały się bardzo łatwe do sfałszowania. Z tych powodów w sierpniu 1919 r. skierowano zamówienie do drukarni państwowej w Wiedniu (Wiener Staatsdruckerei), którą opuściły zaprojektowane tam i wydrukowane dwie emisje marek polskich, z datą 1919 i 1920, o nominałach od ½ do 5000 marek polskich[8]. Banknoty powtarzały drukowane wcześniej nominały, ale były w znacznie bezpieczniejszej a zarazem efektowniejszej i ujednoliconej formie graficznej[9]. Do ich zaprojektowania wykorzystano elementy z obiegowych banknotów austriackich. Polskim akcentem tych emisji, wykonanych w typowym stylu wiedeńskiej secesji, były medaliony z portretami królowej Jadwigi i Tadeusza Kościuszki. Wiedeński drukarz uzależnił druk banknotów od dostawy polskiego węgla i benzyny, które to życzenie zostało przez stronę polską spełnione[8].
W związku z nasilaniem się inflacji państwo wciąż pokrywało poważne niedobory budżetowe zwiększając emisję pieniądza. Nominały inflacyjne, całkowicie odbiegające graficznie od serii wiedeńskich, zaczęto wprowadzać w 1922 r. Pierwszym papierem z tej kategorii było 10 000 marek polskich emisji 11 marca 1922, a drugim 50 000 marek emisji 10 października tego samego roku. W 1923 r. inflacja przerodziła się w hiperinflację sięgając szczyt na początku 1924 r. Najwyższym nominałem inflacyjnym wprowadzonym pod koniec 1923 r. było 10 000 000 marek polskich[9], choć przygotowywano się również do wprowadzenia na początku 1924 r. banknotu o nominale 50 000 000 marek polskich[10].
Wszystkie banknoty Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej emitowane od początku 1919 r. wycofano 1 lipca 1924, po dwóch miesiącach od wejścia w życie reformy walutowej Władysława Grabskiego[11].
Emisja 15 stycznia 1919[12][11]
Banknot obiegowy
Nominał | Awers banknotu | Rewers banknotu | Charakterystyka[13][14] |
---|---|---|---|
500 marek polskich | ![]() | ![]() | Emisja: 15 stycznia 1919 Nakład: 966 600 szt.[15] Ostateczna wycofany: 31 maja 1925 (inne źródła 15 stycznia 1922[16])
Druk: Wiener Staatsdruckerei, Wiedeń |
Wzory
Nominał | Awers banknotu | Rewers banknotu |
---|---|---|
500 marek polskich | ![]() | ![]() |
Emisja 15 lutego 1919[17][11]
Banknot obiegowy
Nominał | Awers banknotu | Rewers banknotu | Charakterystyka[18][14] |
---|---|---|---|
100 marek polskich | ![]() | ![]() | Emisja: 15 lutego 1919
Numer: 6 cyfr Nakład: 40 711 910 szt.[15] Ostateczna wycofany: 31 maja 1925 (inne źródła 15 stycznia 1922[16])
Druk: Z.Gr.B. Wierzbicki i S-ka, Warszawa ; P.Z.Gr.(od 1920), Warszawa ; inne prywatne zakłady graficzne w Warszawie |
Wzory
Nominał | Awers banknotu | Rewers banknotu |
---|---|---|
100 marek polskich | ![]() | ![]() |
![]() | ![]() |
Emisja 17 maja 1919[19][11]
Banknoty obiegowe
Nominał | Awers banknotu | Rewers banknotu | Charakterystyka[20][14] |
---|---|---|---|
1 marka polska | ![]() | ![]() | Emisja: 17 maja 1919
Numer: 6 cyfr Awers: druk ornamentalny Nakład: 31 382 300 szt.[15] Ostateczna wycofany: 31 maja 1925 (inne źródła 31 grudnia 1921[21][22])
Druk: Wiener Staatsdruckerei, Wiedeń ; Z.Gr.PKKP, Warszawa |
5 marek polskich | ![]() | ![]() | Emisja: 17 maja 1919
Numer: 6 cyfr Nakład: 32 954 361 szt.[15] Ostateczna wycofany: 31 maja 1925 (inne źródła 31 grudnia 1921[21][22])
Druk: Z.Gr.PKKP, Warszawa ; Z.Gr.B. Wierzbicki i S-ka, Warszawa ; inne prywatne zakłady graficzne w Warszawie |
20 marek polskich | ![]() | ![]() | Emisja: 17 maja 1919
Numer: 6 albo 7 cyfr Nakład: 17 303 475 szt.[15] Ostateczna wycofany: 31 maja 1925 (inne źródła 31 grudnia 1921[21][22])
Druk: Z.Gr.PKKP, Warszawa ; Z.Gr.Bolesław Wirtz, Warszawa ; Wiener Staatsdruckerei, Wiedeń |
1000 marek polskich | ![]() | ![]() | Emisja: 17 maja 1919
Numer: 6 albo 7 cyfr
Wymiary: 210 mm x 130 mm Nakład: 62 302 630 szt.[15] Ostateczna wycofany: 31 maja 1925 (inne źródła 15 stycznia 1922[16])
Druk: P.Z.Gr., Warszawa ; Z.Gr.B.Wierzbicki i S-ka, Warszawa ; Z.Gr.Bolesław Wirtz, Warszawa ; inne prywatne zakłady graficzne w Warszawie |
Wzory
Nominał | Awers banknotu | Rewers banknotu |
---|---|---|
1 marka polska | ![]() | ![]() |
5 marek polskich | ![]() | ![]() |
20 marek polskich | ![]() | ![]() |
1000 marek polskich | ![]() | ![]() |
Emisje wiedeńskie
23 sierpnia 1919[23][11]
Banknoty obiegowe
Nominał | Awers banknotu | Rewers banknotu | Charakterystyka[24][14] |
---|---|---|---|
1 marka polska | ![]() | ![]() | Emisja: 23 sierpnia 1919
Numer: 6 cyfr Ostateczna wycofany: 31 maja 1925
Druk: Wiener Staatsdruckerei, Wiedeń ; Z.Gr.B.Wierzbicki i S-ka, Warszawa |
5 marek polskich | ![]() | ![]() | Emisja: 23 sierpnia 1919
Numer: 6 cyfr, numeracja z №, po trzeciej cyfrze przecinek Ostateczna wycofany: 31 maja 1925
Druk: Wiener Staatsdruckerei, Wiedeń ; prywatne drukarnie w Warszawie |
10 marek polskich | ![]() | ![]() | Emisja: 23 sierpnia 1919
Numer: 6 cyfr, numeracja z №, po trzeciej cyfrze przecinek Ostateczna wycofany: 31 maja 1925
Druk: Wiener Staatsdruckerei, Wiedeń ; prywatne drukarnie w Warszawie |
20 marek polskich | ![]() | ![]() | Emisja: 23 sierpnia 1919
Numer: 6 cyfr, numeracja z №, po trzeciej cyfrze przecinek Ostateczna wycofany: 31 maja 1925
Druk: Wiener Staatsdruckerei, Wiedeń ; prywatne drukarnie w Warszawie |
100 marek polskich | ![]() | ![]() | Emisja: 23 sierpnia 1919
Numer: 6 cyfr z przecinkiem lub bez Ostateczna wycofany: 31 maja 1925
Druk: Wiener Staatsdruckerei, Wiedeń ; Z.Gr.B.Wierzbicki i S-ka, Warszawa |
500 marek polskich | ![]() | ![]() | Emisja: 23 sierpnia 1919
Numer: 6 cyfr z Ostateczna wycofany: 31 maja 1925
Druk: Wiener Staatsdruckerei, Wiedeń ; P.Z.Gr. Warszawa ; Z.Gr.B.Wierzbicki i S-ka, Warszawa |
1000 marek polskich | ![]() | ![]() | Emisja: 23 sierpnia 1919
Numer: 6 cyfr Ostateczna wycofany: 31 maja 1925
Druk: Wiener Staatsdruckerei, Wiedeń ; P.Z.Gr. Warszawa ; Z.Gr.B.Wierzbicki i S-ka, Warszawa ; inne prywatne zakłady graficzne w Warszawie |
Wzory
Nominał | Awers banknotu | Rewers banknotu |
---|---|---|
1 marka polska | ![]() | ![]() |
5 marek polskich | ![]() | ![]() |
20 marek polskich | ![]() | ![]() |
100 marek polskich | ![]() | ![]() |
500 marek polskich | ![]() | ![]() |
1000 marek polskich | ![]() | ![]() |
![]() | ![]() |
7 lutego 1920[25][11]
Banknoty obiegowe
Nominał | Awers banknotu | Rewers banknotu | Charakterystyka[26][14] |
---|---|---|---|
½ marki polskiej | ![]() | ![]() | Emisja: 7 lutego 1920 Ostateczna wycofany: 31 maja 1925
Druk: Wiener Staatsdruckerei, Wiedeń |
5000 marek polskich | ![]() | ![]() | Emisja: 7 lutego 1920
Numer: 6 cyfr Ostateczna wycofany: 31 maja 1925 Projektant: nieznany
Druk: Wiener Staatsdruckerei, Wiedeń ; P.Z.Gr., Warszawa ; inne prywatne zakłay graficzne w Warszawie |
Wzory
Nominał | Awers banknotu | Rewers banknotu |
---|---|---|
½ marki polskiej | ![]() | ![]() |
5000 marek polskich | ![]() | ![]() |
Emisje inflacyjne
11 marca 1922[27][11]
Banknot obiegowy
Nominał | Awers banknotu | Rewers banknotu | Charakterystyka[28][14] |
---|---|---|---|
10 000 marek polskich | ![]() | ![]() | Emisja: 11 marca 1922 Ostateczna wycofany: 31 maja 1925
Druk: P.Z.Gr., Warszawa |
Wzory
Nominał | Awers banknotu | Rewers banknotu |
---|---|---|
10 000 marek polskich | ![]() | ![]() |
10 października 1922[29][11]
Banknot obiegowy
Nominał | Awers banknotu | Rewers banknotu | Charakterystyka[30][14] |
---|---|---|---|
50 000 marek polskich | ![]() | ![]() | Emisja: 10 października 1922 Ostateczna wycofany: 31 maja 1925
Druk: P.Z.Gr., Warszawa |
Wzory
Nominał | Awers banknotu | Rewers banknotu |
---|---|---|
50 000 marek polskich | ![]() | ![]() |
25 kwietnia 1923[31][11]
Banknot obiegowy
Nominał | Awers banknotu | Rewers banknotu | Charakterystyka[32][14] |
---|---|---|---|
250 000 marek polskich | ![]() | ![]() | Emisja: 25 kwietnia 1923
Numer: 6 cyfr Ostateczna wycofany: 31 maja 1925
Druk: P.Z.Gr., Warszawa |
Wzory
Nominał | Awers banknotu | Rewers banknotu |
---|---|---|
250 000 marek polskich | ![]() | ![]() |
30 sierpnia 1923[33][11]
Banknoty obiegowe
Nominał | Awers banknotu | Rewers banknotu | Charakterystyka[34][14] |
---|---|---|---|
100 000 marek polskich | ![]() | ![]() | Emisja: 30 sierpnia 1923 Ostateczna wycofany: 31 maja 1925
Druk: P.Z.Gr., Warszawa |
500 000 marek polskich | ![]() | ![]() | Emisja: 30 sierpnia 1923
Numer: 6 lub 7 cyfr Ostateczna wycofany: 31 maja 1925
Druk: P.Z.Gr., Warszawa ; Z.G. Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, Bydgoszcz ; inne prywatne zakłady graficzne w Warszawie |
1 000 000 marek polskich | ![]() | ![]() | Emisja: 30 sierpnia 1923 Ostateczna wycofany: 31 maja 1925
Druk: P.Z.Gr., Warszawa ; Z.G. Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, Bydgoszcz |
Wzory
Nominał | Awers banknotu | Rewers banknotu |
---|---|---|
100 000 marek polskich | ![]() | ![]() |
500 000 marek polskich | ![]() | ![]() |
1 000 000 marek polskich | ![]() | ![]() |
20 listopada 1923[37][11]
Banknoty obiegowe
Nominał | Awers banknotu | Rewers banknotu | Charakterystyka[38][14] |
---|---|---|---|
5 000 000 marek polskich | ![]() | ![]() | Emisja: 20 listopada 1923 Ostateczna wycofany: 31 maja 1925
Druk: P.Z.Gr., Warszawa ; Z.G. Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, Bydgoszcz |
10 000 000 marek polskich | ![]() | ![]() | Emisja: 20 listopada 1923 Ostateczna wycofany: 31 maja 1925
Druk: P.Z.Gr., Warszawa ; Z.G. Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, Bydgoszcz |
Wzory
Nominał | Awers banknotu | Rewers banknotu |
---|---|---|
5 000 000 marek polskich | ![]() | ![]() |
10 000 000 marek polskich | ![]() | ![]() |
Fałszerstwa
Zobacz też
- banknoty Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej (1916–1917)
- przekazy Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej
- marka polska
- Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa
- banknoty polskie
Przypisy
- ↑ Marian Kowalski , Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, Wiesława Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 61–73 .
- ↑ Borys Paszkiewicz , Podobna jest moneta nasza do urodnej panny. Mała historia pieniądza polskiego, Warszawa: Warszawskie Centrum Numizmatyczne, 2012, s. 206–208, ISBN 978-83-62939-00-8 .
- ↑ Lech Kokociński , Pieniądz papierowy na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: ROSIKON PRESS, 1996, s. 80–97, ISBN 83-903459-5-1 .
- ↑ Adam Dylewski , Historia pieniądza na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: Carta Blanca Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2011, s. 264–265, ISBN 978-83-7705-068-2 .
- ↑ Lech Kokociński , Pieniądz papierowy na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: ROSIKON PRESS, 1996, s. 80–84, ISBN 83-903459-5-1 .
- ↑ a b Borys Paszkiewicz , Podobna jest moneta nasza do urodnej panny. Mała historia pieniądza polskiego, Warszawa: Warszawskie Centrum Numizmatyczne, 2012, s. 207, ISBN 978-83-62939-00-8 .
- ↑ Lech Kokociński , Pieniądz papierowy na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: ROSIKON PRESS, 1996, s. 84, ISBN 83-903459-5-1 .
- ↑ a b Lech Kokociński , Pieniądz papierowy na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: ROSIKON PRESS, 1996, s. 84–86, ISBN 83-903459-5-1 .
- ↑ a b Adam Dylewski , Historia pieniądza na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: Carta Blanca Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2011, s. 264, ISBN 978-83-7705-068-2 .
- ↑ Lech Kokociński , Pieniądz papierowy na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: ROSIKON PRESS, 1996, s. 86, ISBN 83-903459-5-1 .
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w Adam Dylewski , Historia pieniądza na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: Carta Blanca Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2011, s. 265, ISBN 978-83-7705-068-2 .
- ↑ Marian Kowalski , Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, Wiesława Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 61 .
- ↑ Czesław Miłczak , Banknoty polskie i wzory, wyd. Pierwsze, t. I, 1794–1941, Warszawa: Antykwariat Numizmatyczny Paweł Niemczyk, 2012, s. 192–197, ISBN 978-83-913361-3-7 .
- ↑ a b c d e f g h i j Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 kwietnia 1924 r. o zmianie ustroju pieniężnego., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2019-10-27] .
- ↑ a b c d e f Dział nieurzędowy. - Prawo.pl, www.prawo.pl [dostęp 2022-10-13] .
- ↑ a b c d e f Orędownik Starostwa i Powiatu Puckiego, 1921.10.22 nr 77 - Pomorska Biblioteka Cyfrowa, pbc.gda.pl [dostęp 2022-03-18] (pol.).
- ↑ Marian Kowalski , Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, Wiesława Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 61–62 .
- ↑ Czesław Miłczak , Banknoty polskie i wzory, wyd. Pierwsze, t. I, 1794–1941, Warszawa: Antykwariat Numizmatyczny Paweł Niemczyk, 2012, s. 198–207, ISBN 978-83-913361-3-7 .
- ↑ Marian Kowalski , Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, Wiesława Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 62–64 .
- ↑ Czesław Miłczak , Banknoty polskie i wzory, wyd. Pierwsze, t. I, 1794–1941, Warszawa: Antykwariat Numizmatyczny Paweł Niemczyk, 2012, s. 208–229, ISBN 978-83-913361-3-7 .
- ↑ a b c d e f Gazeta Polska: codzienne pismo polsko-katolickie dla wszystkich stanów 1921.07.05 R.25 Nr144 – Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, www.wbc.poznan.pl [dostęp 2019-11-10] .
- ↑ a b c d e f Orędownik Starostwa i Powiatu Puckiego, 1921.08.17 nr 63 - Pomorska Biblioteka Cyfrowa, pbc.gda.pl [dostęp 2022-03-18] (pol.).
- ↑ Marian Kowalski , Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, Wiesława Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 64–67 .
- ↑ Czesław Miłczak , Banknoty polskie i wzory, wyd. Pierwsze, t. I, 1794–1941, Warszawa: Antykwariat Numizmatyczny Paweł Niemczyk, 2012, s. 230–261, ISBN 978-83-913361-3-7 .
- ↑ Marian Kowalski , Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, Wiesława Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 68–69 .
- ↑ Czesław Miłczak , Banknoty polskie i wzory, wyd. Pierwsze, t. I, 1794–1941, Warszawa: Antykwariat Numizmatyczny Paweł Niemczyk, 2012, s. 262–267, ISBN 978-83-913361-3-7 .
- ↑ Marian Kowalski , Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, Wiesława Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 69 .
- ↑ Czesław Miłczak , Banknoty polskie i wzory, wyd. Pierwsze, t. I, 1794–1941, Warszawa: Antykwariat Numizmatyczny Paweł Niemczyk, 2012, s. 268–269, ISBN 978-83-913361-3-7 .
- ↑ Marian Kowalski , Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, Wiesława Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 69–70 .
- ↑ Czesław Miłczak , Banknoty polskie i wzory, wyd. Pierwsze, t. I, 1794–1941, Warszawa: Antykwariat Numizmatyczny Paweł Niemczyk, 2012, s. 270–273, ISBN 978-83-913361-3-7 .
- ↑ Marian Kowalski , Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, Wiesława Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 70 .
- ↑ Czesław Miłczak , Banknoty polskie i wzory, wyd. Pierwsze, t. I, 1794–1941, Warszawa: Antykwariat Numizmatyczny Paweł Niemczyk, 2012, s. 274–277, ISBN 978-83-913361-3-7 .
- ↑ Marian Kowalski , Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, Wiesława Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 70–72 .
- ↑ Czesław Miłczak , Banknoty polskie i wzory, wyd. Pierwsze, t. I, 1794–1941, Warszawa: Antykwariat Numizmatyczny Paweł Niemczyk, 2012, s. 278–291, ISBN 978-83-913361-3-7 .
- ↑ Gazeta Powszechna: organ Zjednoczenia Producentów Rolnych 1923.11.13 R.4 Nr256 – Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, www.wbc.poznan.pl [dostęp 2020-01-06] .
- ↑ Gazeta Szamotulska: pismo dla rodzin polskich powiatu szamotulskiego, obornickiego i międzychodzkiego 1923.11.13 R.2 Nr132 – Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, www.wbc.poznan.pl [dostęp 2020-01-06] .
- ↑ Marian Kowalski , Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, Wiesława Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 72–73 .
- ↑ Czesław Miłczak , Banknoty polskie i wzory, wyd. Pierwsze, t. I, 1794–1941, Warszawa: Antykwariat Numizmatyczny Paweł Niemczyk, 2012, s. 292–299, ISBN 978-83-913361-3-7 .
- ↑ Gazeta Gdańska, 1923.12.29 nr 294 - Pomorska Biblioteka Cyfrowa, pbc.gda.pl [dostęp 2022-03-18] (pol.).
Media użyte na tej stronie
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 50000 mkp 1922 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 1000 mkp sierpień 1919 typ II rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
5000000 marek polskich 1923 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
1 marka polska 1919 maj rewers
100 marek polskich, luty 1919, awers.
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
5 marek polskich 1919 maj awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
5 marek polskich 1919 maj rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczy Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
fałszerstwo banknotu o nominale 1 mln marek polskich
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 100 mkp luty 1919 typ II awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 10000 mkp 1922 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
1000000 marek polskich 1923 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
1000 marek polskich 1919 maj awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 1000 mkp sierpień 1919 typ II awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
5 marek polskich 1919 sierpień rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 20 mkp maj 1919 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
1 marka polska 1919 sierpień awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
1000 marek polskich 1919 maj rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 1 mkp maj 1919 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór pół mkp 1920 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
5 marek polskich 1919 sierpień awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
0.5 marki polskiej 1920 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
10000000 marek polskich 1923 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
500 marek polskich 1919 sierpień rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 500000 mkp 1923 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 100000 mkp 1923 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 20 mkp sierpień 1919 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
0.5 marki polskiej 1920 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
10000 marek polskich 1922 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 500 mkp styczeń 1919 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 1 mkp sierpień 1919 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 5000000 mkp 1923 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 10000000 mkp 1923 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 20 mkp maj 1919 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
500000 marek polskich 1923 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 100 mkp sierpień 1919 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 50000 mkp 1922 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
100000 marek polskich 1923 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 100 mkp luty 1919 typ I rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 100 mkp luty 1919 typ I awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
500 marek polskich 1919 sierpień awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 1 mkp maj 1919 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 250000 mkp 1923 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 1000000 mkp awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
10 marek polskich 1919 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczy Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
fałszerstwo banknotu pięćsetmarkowego
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
10000000 marek polskich 1923 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 250000 mkp 1923 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 5000 mkp 1920 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
500 marek polskich 1919 styczeń awers
Autor: Gabinet Numizmatyczy Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
fałszerstwo banknotu stumarkowego
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 5000 mkp 1920 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 10000 mkp 1922 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
20 marek polskich 1919 sierpień awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
500000 marek polskich 1923 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczy Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
fałszerstwo banknotu o nominale 50 tys. marek polskich
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
20 marek polskich 1919 maj awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
250000 marek polskich 1923 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 1000 mkp sierpień 1919 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
5000 marek polskich 1920 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
100 marek polskich 1919 sierpień rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 500000 mkp 1923 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 5 mkp maj 1919 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 5 mkp sierpień 1919 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 10000000 mkp 1923 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
100000 marek polskich 1923 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
10000 marek polskich 1922 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór pół mkp 1920 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 1000 mkp maj 1919 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 500 mkp styczeń 1919 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
20 marek polskich 1919 maj rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
10 marek polskich 1919 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
20 marek polskich 1919 sierpień rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
1 marka polska 1919 sierpień rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczy Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
fałszerstwo banknotu dwudziestomarkowego
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
100 marek polskich 1919 luty rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
1000 marek polskich 1919 sierpień awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
5000 marek polskich 1920 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 100000 mkp 1923 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
100 marek polskich 1919 sierpień awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
250000 marek polskich 1923 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
1000000 marek polskich 1923 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
1000 marek polskich 1919 sierpień rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
50000 marek polskich 1922 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczy Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
fałszerstwo banknotu o nominale 10 mln marek polskich
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 1 mkp sierpień 1919 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 1000000 mkp rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 100 mkp sierpień 1919 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 5 mkp maj 1919 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
50000 marek polskich 1922 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 5000000 mkp 1923 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 500 mkp sierpień 1919 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
500 marek polskich 1919 styczeń rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 100 mkp luty 1919 typ II rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 500 mkp sierpień 1919 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
1 marka polska 1919 maj awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 1000 mkp maj 1919 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 1000 mkp sierpień 1919 rewers
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
5000000 marek polskich 1923 awers
Autor: Gabinet Numizmatyczy Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
fałszerstwo banknotu tysiącmarkowego
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór 5 mkp sierpień 1919 awers