Bar (obwód winnicki)

Bar

Бар

Kościół św. Anny w Barze (2020)
Herb Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	winnicki
Rejon	żmeryński
Hromada	Bar
Wysokość	362 m n.p.m.
Populacja (2019) • liczba ludności	15 913[1]
Nr kierunkowy	+380 4341
Kod pocztowy	23000 do 23005
Położenie na mapie obwodu winnickiego Bar
Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Bar
49°04′N 27°40′E/49,066667 27,666667
Strona internetowa
Portal Ukraina

Bar (ukr. Бар; dawniej Rów) – miasto na Ukrainie, w obwodzie winnickim, w rejonie żmeryńskim, siedziba hromady^[2]

Bar leży na Wyżynie Podolskiej, na lewym brzegu Rowu; miasto królewskie, położone na Podolu, lokowane w 1453 i relokowane w latach 1538–1540, do II rozbioru Polski (1793) leżało w województwie podolskim^[3]; w 1768 w Barze zawiązano konfederację barską.

Historia

Herb Baru z inicjałami Bony Sforzy z 1540

• Do połowy XVI wieku wieś znajdująca się w tym miejscu nosiła nazwę Rów i należała do rodu Odrowążów. Stanisław II Odrowąż i jego żona księżna Anna mazowiecka zostali pozwani przed sąd przez królową Bonę za obrazę majestatu, w konsekwencji wyrokiem sądu zostali pozbawieni w lutym 1537 roku włości mazowieckich, starostwa lwowskiego i samborskiego oraz Rowu, które przekazano królowej Bonie. Ta na pamiątkę swojego rodzinnego księstwa-miasta Bari we Włoszech przemianowała Rów na Bar.
• 1538 – przywilej króla Zygmunta Starego na budowę zamku w Barze.
• 1540 – przywilej króla Zygmunta Starego na założenie na surowym korzeniu miasta.
• 1540 – Zygmunt I Stary nadał osadzie prawa miejskie magdeburskie, a starostą barskim został Bernard Pretwicz, który na zamku w Barze założył bazę operacyjną przeciwko Tatarom.
• 1542 – burgrabią zamku w Barze był Stanisław Bagieński.
• 1565 – starosta drohobycki Wojciech Starzechowski na polecenie króla rozpoczął w północnej części miasta budowę nowego murowanego zamku z czterema basztami. Na ten cel przeznaczono 1000 florenów ze skarbu królewskiego.
• 1566 – przywilej króla Zygmunta Starego regulujący organizację rozbudowy zamku.

Pułaski w Barze, obraz K. Szlegla

• 1576 – król Stefan Batory nadał przywilej, w którym zgadza się na połączenie w jeden organizm miejski miasta „lackiego”, „ruskiego” i „czeremińskiego”.
• 1635 – Bar uzyskał prawo składu^[4].
• 1637–1648 – w Barze mieścił się jeden z arsenałów artylerii koronnej.
• sierpień 1648 – zdobycie Baru przez powstańców kozackich Maksyma Krzywonosa. W czasie powstania Chmielnickiego Bar kilkukrotnie przechodził z rąk do rąk.
• 1672–1699 – nominalnie w posiadaniu Turcji po pokoju w Buczaczu.
• listopad 1674 – zwycięskie oblężenie twierdzy przez wojska Jana Sobieskiego.
• 1676 – wzmianka o arsenale.
• czerwiec 1678 – wycofanie wojsk polskich z twierdzy^[5].
• 29 lutego 1768 – zawiązanie konfederacji barskiej.
• 19 czerwca 1768 – obrona Baru przez konfederatów przed wojskami rosyjskimi.
• od 1793 pod zaborem rosyjskim.
• 1922–1991 w ZSRR.
• od 1991 w niepodległej Ukrainie.

Zabytki

• zamek^[6]
• Klasztor karmelitów z XVII – XVIII w., barokowy. Obecnie klasztor benedyktynek misjonarek
• Kościół św. Anny z 1811 roku, neogotycki
• Kolegium jezuickie (w ruinie, założone przez Stanisława Żółkiewskiego między 1610 a 1614^[7])
• Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej

• 

  Klasztor karmelitów, obecnie benedyktynek

• 

  Kościół św. Anny

• 

  Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej

Gospodarka

W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, spożywczy oraz odzieżowy^[8].

Urodzeni w Barze

• Wiktor Buniakowski – rosyjski matematyk
• Marceli Cerklewicz – major piechoty Wojska Polskiego
• Batszewa Kacnelson – izraelski polityk
• Leon Mały – polski biskup pomocniczy archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego
• Rusłan Lubarski – ukraiński piłkarz

Miasta partnerskie

• Kwidzyn
• Rybnik

Zobacz też

• Parafia św. Anny w Barze
• dekanat Bar

Przypisy

Literatura

• Antoni JózefA.J. Rolle Antoni JózefA.J., Zameczki podolskie na kresach multańskich, t. III, Warszawa 1880, s. 109 .
• Marek A. Koprowski: Czy Bar wróci do korzeni?. Kresy, 2008-08-05. [dostęp 2010-12-05].

Linki zewnętrzne

• Bar, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 100 .
• zamek w Barze
• Radziecka mapa topograficzna 1:100 000. sunsite.berkeley.edu:8085. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-22)].