Barasinga tykoczelna

Barasinga tykoczelna
	Panolia eldii
	(McClelland, 1842)
	; samiec
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	Cetartiodactyla
Podrząd	przeżuwacze
Infrarząd	Pecora
Rodzina	jeleniowate
Podrodzina	jelenie
Plemię	Cervini
Rodzaj	Panolia; J.E. Gray, 1843
Gatunek	barasinga tykoczelna
Synonimy
	Cervus eldii McClelland, 1842;
	Cervus eldii McClelland, 1842;
Podgatunki
	P. e. eldii (M'Clelland, 1842); P. e. siamensis (Lydekker, 1915); P. e. thamin Thomas, 1918;
	P. e. eldii (M'Clelland, 1842); P. e. siamensis (Lydekker, 1915); P. e. thamin Thomas, 1918;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; zagrożony

Barasinga tykoczelna^[2], jeleń Elda^[3] (Panolia eldii) – gatunek ssaka parzystokopytnego z rodziny jeleniowatych (Cervidae).

Występowanie i biotop

Obecny zasięg występowania gatunku obejmuje północno-wschodnie Indie, południowe Chiny i Półwysep Indochiński.

Zasiedla otwarte równiny, zarośla nad brzegami rzek i jezior oraz bagna.

Taksonomia

P. eldii czasami umieszczany jest w rodzaju Cervus lub Rucervus; morfologicznie najbliżej mu do Rucervus, chociaż dane molekularne nie są rozstrzygające, sugerując, że jest blisko Rucervus (dane jądrowe) lub Dama (dane mitochondrialne)^[4]; morfologia poroża stawia go najbliżej Elaphurus^[5]. Ze względu na niepewne filogenetyczne umiejscowienie P. eldii w Cervini został on wstępnie umieszczony w rodzaju innym niż Rucervus^[6].

Charakterystyka ogólna

Podstawowe dane

Długość ciała	Wysokość w kłębie	Długość ogona	Masa ciała	Dojrzałość płciowa	Okres godowy	Długość ciąży	Długość życia
do 180 cm	105-115 cm	20-30 cm	40-100 kg	ok. 18 miesięcy	luty-maj	220-240 dni	ok. 10 lat

Wygląd

Średniej wielkości jeleń o wydłużonym, ciemnobrązowym ciele z jaśniejszym spodem, z długimi nogami. Samce osiągają 70-100 kg, maksymalnie 150 kg^[7], a samice 40-70 kg masy ciała. Uszy średniej wielkości, szerokie, wyścielone gęstym włosem. Samce są większe od samic i masywniej zbudowane.

Poroże samców osiąga długość do 1 m, jest lirowato wygięte, z 7-16 rozgałęzieniami.

Tryb życia

Barasingi tykoczelne są zwierzętami roślinożernymi. Zjadają trawy, liście i kwiaty. Biologia gatunku jest słabo poznana. Prawdopodobnie prowadzi podobny tryb życia jak barasinga bagienna.

Podgatunki

Wyróżniono trzy podgatunki P. eldii^[8]^[2]^[1]:

P. eldii eldii – barasinga tykoczelna – podgatunek nominatywny, uznany w latach 50. XX w. za wymarły, odkryty ponownie w parku narodowym Keibul Lamjao na jeziorze Loktak w Indiach, obecnie uznawany za krytycznie zagrożony wyginięciem^[1]
P. eldii siamensis – barasinga birmańska
P. eldii thamin – barasinga indochińska

Niekiedy wyróżnia się jeszcze R. eldii hainanus Thomas 1918, endemiczną populację z wyspy Hajnan (Morze Południowochińskie), lecz zachodzi potrzeba dalszych badań nad uznaniem statusu podgatunku^[9].

Znaczenie

Barasingi tykoczelne żerują na otwartych przestrzeniach w pobliżu zbiorników wodnych, przez co są łatwe do wytropienia i stanowią łatwy cel dla myśliwych. Są poławiane dla mięsa, skór i poroży.

Zagrożenia i ochrona

Liczebność populacji Barasingi tykoczelnej nie jest znana. W ogrodach zoologicznych zarejestrowano 377 osobników (2005)^[10]

Gatunek jest objęty konwencją waszyngtońską CITES (załącznik I)^[11].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c T.N.E. Gray, S.M. Brook, W.J. McShea, S. Mahood, M.K. Ranjitsingh, A. Miyunt, S.A. Hussain & R. Timmins 2015, Rucervus eldii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021 [online], wersja 2020-3 [dostęp 2021-04-06] (ang.).
↑ ^a ^b Nazwa polska za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 175. ISBN 978-83-88147-15-9.
↑ K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 116, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
↑ N.S. Heckeberg. The systematics of the Cervidae: A total evidence approach. „PeerJ”. 8, s. e8114 (1–3), 2020. DOI: 10.7717/peerj.8114. (ang.).
↑ Y. Samejima & H. Matsuoka. A new viewpoint on antlers reveals the evolutionary history of deer (Cervidae, Mammalia). „Scientific Reports”. 10 (1), s. 8910, 2020. DOI: 10.1038/s41598-020-64555-7. (ang.).
↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 310. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ Thamin or Brow-antlered Deer Cervus eldi, World deer. [dostęp 2013-08-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-21)].
↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Rucervus eldii. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2015-09-06]
↑ C. N. Balakrishnan, S. L. Monfort, A. Gaur, L. Singh, M. D. Sorenson. Phylogeography and Conservation Genetics of Eld's Deer (Cervus eldi). „Molecular Ecology”. 12 (1), s. 1-10, 2003. (ang.).
↑ World Association of Zoos and Aquariums.: Eld's Deer.. [dostęp 2007-09-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-10)]. (ang.).
↑ Appendices I, II and III of CITES. cites.org, 12 czerwca 2013. [dostęp 2013-06-26]. (ang.).

Bibliografia

H. Komosińska & E. Podsiadło: Ssaki kopytne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002. ISBN 83-01-13806-8.
World Association of Zoos and Aquariums.: Eld's Deer.. [dostęp 2007-09-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-10)]. (ang.).

Zobacz też

[iucn-1] T.N.E. Gray, S.M. Brook, W.J. McShea, S. Mahood, M.K. Ranjitsingh, A. Miyunt, S.A. Hussain & R. Timmins 2015, Rucervus eldii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021 [online], wersja 2020-3 [dostęp 2021-04-06] (ang.).

[miiz-2] Nazwa polska za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 175. ISBN 978-83-88147-15-9.

[msz-3] K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 116, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[Heckeberg-4] N.S. Heckeberg. The systematics of the Cervidae: A total evidence approach. „PeerJ”. 8, s. e8114 (1–3), 2020. DOI: 10.7717/peerj.8114. (ang.).

[Samejima&Matsuoka-5] Y. Samejima & H. Matsuoka. A new viewpoint on antlers reveals the evolutionary history of deer (Cervidae, Mammalia). „Scientific Reports”. 10 (1), s. 8910, 2020. DOI: 10.1038/s41598-020-64555-7. (ang.).

[Burgin&inni-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 310. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[7] Thamin or Brow-antlered Deer Cervus eldi, World deer. [dostęp 2013-08-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-21)].

[msw-8] Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Rucervus eldii. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2015-09-06]

[Balakrishnan&etal-9] C. N. Balakrishnan, S. L. Monfort, A. Gaur, L. Singh, M. D. Sorenson. Phylogeography and Conservation Genetics of Eld's Deer (Cervus eldi). „Molecular Ecology”. 12 (1), s. 1-10, 2003. (ang.).

[10] World Association of Zoos and Aquariums.: Eld's Deer.. [dostęp 2007-09-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-10)]. (ang.).

[CITES-11] Appendices I, II and III of CITES. cites.org, 12 czerwca 2013. [dostęp 2013-06-26]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne