Barbarka (Toruń)

Barbarka

Część urzędowa Torunia
Kaplica św. Barbary
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miasto	Toruń
Data założenia	XIII w.
W granicach Torunia	1950[1]
Populacja (2016) • liczba ludności	7 osób[2]
Strefa numeracyjna	(+48) 56
Kod pocztowy	87-100
Położenie na mapie Torunia
Portal Polska

Barbarka z 1900 roku

Staw na Barbarce

Szlaki turystyczne na terenie Barbarki

Fragment Cmentarza Ofiar Hitleryzmu na Barbarce

Barbarka – część urzędowa Torunia zlokalizowana na prawobrzeżu^[3][4][5].

Przy podziale miasta dla potrzeb rad okręgów (jednostek pomocniczych gminy), teren Barbarki współtworzy okręg „Wrzosy”^[6].

Lokalizacja

Barbarka zlokalizowana jest w północno-zachodniej części miasta, od północy graniczy z gminą Łysomice, od wschodu z Wrzosami, od południa z Bielanami i Starotoruńskim Przedmieście, zaś od zachodu z gminą Zławieś Wielka^[7].

Ulice

Do głównych ulic przecinających lub stanowiących granice Barbarki zaliczyć należy: Drogę Przysiecką, Jaskółczą, Pawią, Kozią, Szosę Chełmińską.

Historia

Ten artykuł należy dopracować: brak przypisów i źródeł. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Wzmiankowana historycznie już w 1299 roku jako Sancta Barbara in Bormol z racji znajdującej się tu kapliczki ku czci św. Barbary. Św. Barbara rzekomo objawiła się przy jednym z miejscowych źródeł. Do początków XIX wieku źródło nosiło nazwę Świętego Źródła. W 1340 roku jest wymieniony po raz pierwszy młyn wodny, który w 1400 roku nosił nazwę Leśnego Młyna (Waldmuehle). Cudowne źródło i związane z nim uzdrowienia ściągały rzesze pielgrzymów, które rozsławiały Barbarkę. Warto zaznaczyć, że według miejscowych przekonań woda z cudownego źródła miała leczyć kołtun, który po zanurzeniu głowy miał rzekomo odpadać. Kult św. Barbary zataczał coraz większe kręgi, dlatego biskup chełmiński Wincenty Kiełbasa swoim sumptem w 1475 roku wystawił nową kaplicę. Pielgrzymujący otrzymywali znaczne odpusty, z których najważniejszy wiązał się z trzecim dniem Zielonych Świątek, podczas którego organizowano wielki doroczny jarmark.

Od 1517 roku osada wraz z młynem należała do miasta Torunia. Pod koniec XIX wieku młyn przestał istnieć. W latach 1841–1842 wybudowano kolejną kaplicę z muru pruskiego. Wewnątrz znajdowała się figura św. Barbary z I połowy XV wieku, gotycka, którą później przekazano do Muzeum Diecezjalnego w Pelplinie. Z tego czasu dowiadujemy się, że cudowne źródło nakryte było kamieniem młyńskim. Wodę ze źródła pielgrzymi nabierali przez otwór znajdujący się w kamieniu.

Do połowy XIX wieku w osadzie znajdowała się siedziba Leśnictwa Barbarka, a przejściowo w 1880 roku siedziba Nadleśnictwa Barbarka. W 1921 roku Barbarka była ponownie siedzibą leśnictwa, które obejmowało 1.049 ha obszarów leśnych i łąk. W 1932 roku na Barbarce prowadzono hodowlę bażantów, danieli, zajęcy, jeleni oraz saren. W 1950 roku teren Barbarki przyłączono do miasta^[1].

Dziś Barbarka to zakątek w północnej części miasta o bogatych walorach turystycznych i przyrodniczych. W 2004 roku powstała Szkoła Leśna na Barbarce - ośrodek edukacji przyrodniczo - ekologicznej, która jest zarządzana i prowadzona przez Stowarzyszenie Tilia. Infrastruktura

Obszar Osady Leśnej na Barbarce to 3,8 ha, na którym znajduje się baza noclegowa, leśniczówka wraz z drobną architekturą jak polany, plac zabaw, park linowy. Obszar ten jest zarządzany przez Stowarzyszenie Tilia w Toruniu. Szkoła Leśna na Barbarce prowadzi edukację przyrodniczą przez cały rok. Ponadto, znajdują się tu , mini-bar, hotel, czynny kościół z niewielkim zabytkowym cmentarzem, Grota św. Barbary, lecznicze źródło.

Wokół budynków znajdują się tereny rekreacyjne, park linowy^[8], plac zabaw, staw, dwa boiska, tor saneczkowy, plac do gry w mini golfa, miejsce do palenia ognisk oraz miejsca do grillowania. Na Barbarce są organizowane zajęcia edukacyjne, festyny ekologiczne, imprezy plenerowe, zjazdy rowerowe, biegi na orientację, imprezy dziecięce i okolicznościowe.

Zabytki

Na terenie Barbarki znajduje się kilka zabytków:

• Na miejscu dawniejszych kaplic stoi szachulcowa kaplica św. Barbary z lat 40. XIX wieku, w której znajdują się dwie gotyckie figury tej świętej z katedry śś. Janów w Toruniu oraz barokowe obrazy z kościoła NMP w Toruniu.
• Obok kapliczki św. Barbary znajduje się cmentarzyk z przełomu XIX i XX wieku
• sztuczna grota św. Barbary z początku XX wieku
• dawna leśniczówka, obecnie siedziba Szkoły Leśnej
• Około 700 metrów dalej, na szlaku zielonym znajduje się miejsce martyrologii mieszkańców Torunia i regionu z okresu II wojny światowej
• zabytkowa, nieczynna stacja kolejowa Barbarka z XIX wieku
• w południowej części znajduje się pruski pomnik budowniczych Twierdzy Toruń z lat 1912-1919^[9]

Miejsce Pamięci Narodowej

Barbarka to również dla torunian Miejsce Pamięci Narodowej, w którym od października do końca grudnia 1939 roku Gestapo i Selbstschutz przeprowadził masowe egzekucje, rozstrzeliwując od 600 do 1200 Polaków i Żydów z Torunia i okolicy. Wydarzenia te upamiętnia znajdujący się na Barbarce Cmentarz-Pomnik ofiar hitleryzmu.

Galeria

• 

  Cmentarz św. Barbary

• 

  Dworek – hotel

• 

  Dawna leśniczówka

• 

  Grota św. Barbary

• 

  Matka Boża Oczekująca

• 

  Droga Krzyżowa, stacja 7.

Zobacz też

• Podział administracyjny Torunia

Przypisy

Bibliografia

• Toruński serwis turystyczny. Ostatni dostęp: 2012-01
• Kujawsko-pomorska regiopedia. Ostatni dostęp: 2012-01

Linki zewnętrzne

• Barbarka w serwisie Google Maps