Barcin

Barcin

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Rynek w Barcinie
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	żniński
Gmina	Barcin
Data założenia	XIII wiek
Prawa miejskie	12 czerwca 1541
Burmistrz	Michał Feliks Pęziak
Powierzchnia	3,7 km²
Wysokość	78 m n.p.m.
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość	7381[1] 1994,9 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 52
Kod pocztowy	88-190, 88-193
Tablice rejestracyjne	CZN
Położenie na mapie gminy Barcin Barcin
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Barcin
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Barcin
Położenie na mapie powiatu żnińskiego Barcin
52°51′50″N 17°56′50″E/52,863889 17,947222
TERC (TERYT)	0419014
SIMC	0928825
Urząd miejski ul. Artylerzystów 9 88-190 Barcin
Strona internetowa
BIP

Wieża ciśnień

Barcin (niem. Bartschin) – miasto w Polsce, w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie żnińskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Barcin, nad Notecią, 35 km od Bydgoszczy.

Barcin uzyskał lokację miejską przed 1479 rokiem^[2]. Prywatne miasto szlacheckie, położone było w pierwszej połowie XVII wieku w powiecie kcyńskim województwa kaliskiego^[3]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa bydgoskiego^[4].

Dane ogólne

Lokalny ośrodek usługowy. Przemysł materiałów budowlanych (zakład „Lafarge”, „Mapei” cegielnia, bogate kamieniołomy wapienia eksploatowane od XIX w.). Miasto leży przy linii kolejowej, zbudowanej w 1889 r. Inowrocław – Wągrowiec.

Położenie

Barcin położony jest w południowej części woj. kujawsko-pomorskiego w powiecie żnińskim. Leży na skrzyżowaniu tras nr 254 relacji Brzoza – Wylatowo, nr 251 Kaliska – Inowrocław, oraz tras lokalnych do Dąbrówki Barcińskiej i Mamlicza. Przez Barcin przepływa rzeka Noteć. Miasto zamieszkuje ok. 7500 osób^[1]. Odległości do najważniejszych ośrodków:

• Bydgoszcz – 35 km
• Inowrocław – 27 km
• Toruń – 50 km
• Żnin – 16 km
• Poznań – 103 km
• Mogilno – 24 km

Honorowi obywatele Barcina

• Alojzy Rybczyński
• Jerzy Krzyś
• Henryk Hałas
• Dobromira Czajkowska
• Jakub Wojciechowski
• Stanisław Krzyś
• Czesław Michalski
• Józef Lemiesz-Wawrzynkiewicz
• Czesław Cieślak
• Henryk Napieralski
• Leonard Palka

Historia

Barcin powstał w XII w. jako osada. W 1390 r. pierwsza wzmianka o Barcinie, a w 1472 miasto uzyskało przywilej targowo-jarmarkowy. Po raz pierwszy miasto o nazwie Barcino zaznaczono na mapie Polski w 1526 r. Do tego czasu Barcin był osada wiejską. Nie są jasne okoliczności nadania praw miejskich, musiało to jednak nastąpić przed 1472 r. Miasto stanowiło własność rodziny Krotoskich posiadającej w okolicy jeszcze miasto Pakość z rozległymi przyległościami^[5]. W 1560 roku miasto było ośrodkiem Braci Czeskich. W 1635 r. Władysław IV Waza potwierdził nadany wcześniej przywilej targowy. Michał Korybut Wiśniowiecki 24 stycznia 1671 odnowił przywileje miasta. W 1772 roku Żydzi mieszkali w pięciu domach. Zajmowali się rzeźnictwem i sprzedażą mięsa, kowalstwem, odlewnictwem i handlem. Pod koniec XVIII wieku posiadali własny cmentarz. 1772 – Barcin w państwie pruskim. W 1834 roku ukonstytuowała się gmina żydowska. W 1837 powstała synagoga^[6]. Niewiele później w pobliskich Bielawach odkryto złoże kamienia wapiennego i rozpoczęto jego wydobywanie w 1860 r. W 1903 roku w Barcinie mieszkało 50 Żydów^[6]. W 1919 r. w wyniku powstania wielkopolskiego Barcin powrócił do Polski. Z powodu migracji gmina żydowska zdecydowała się o zamknięciu szkoły, a w 1930 roku zamknięto synagogę^[6]. Lata 1939–1945 to okres prześladowań i represji wobec miejscowej ludności.

Lata powojenne to przede wszystkim utworzenie Kombinatu Cementowo-Wapienniczego w Bielawach w 1969 r., który w znaczący sposób przyczynił się do rozbudowy i rozwoju miasta. Powstało wiele nowych budynków użyteczności publicznej, do miasta napływali nowi mieszkańcy, miasto się dynamicznie rozwijało, powstały osiedla mieszkaniowe. W 1995 r. właścicielem KCW Kujawy został francuski koncern cementowy Lafarge. W 2008 r. w Gminie Barcin powstała Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna.

Gospodarka

Barcin to teren rolniczo-przemysłowy. Istotny wpływ na jej gospodarkę ma producent cementu i wapna – Lafarge Polska S.A. (dawny KCW Kujawy). Zatrudnia on wielu mieszkańców miasta i gminy Barcin. Oprócz Lafarge w gminie zarejestrowanych jest ok. 750 podmiotów gospodarczych.

20 maja 2008 roku Rada Ministrów podjęła decyzję o poszerzeniu Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej o tereny o powierzchni 100,55 ha położone w gminie Barcin^[7]. Zgodnie z rządowymi założeniami powstanie strefy pod Barcinem pozwoli na utworzenie 1300 nowych miejsc pracy, wpłynie na aktywizację gospodarczą i społeczną regionu oraz wygeneruje dodatkowe wpływy do budżetu państwa i samorządu lokalnego.

Sport

W Barcinie ma siedzibę kilka klubów sportowych m.in. Klub Żeglarski „Neptun”, Ludowy Klub Sportowy „Dąb” (A klasa), Szkolny Związek Sportowy oraz Barcińsko-Piechcińskie Stowarzyszenie Koszykówki (3 liga). Barcin ma także miejsce dla ludzi lubiących sporty ekstremalne, a mianowicie skatepark (znajduje się on przy ul. Wojska Polskiego). W Barcinie są trzy boiska „Orlik 2012”, które znajdują się: przy Gimnazjum nr 1, przy Szkole Podstawowej nr 1 i obok Szkoły Podstawowej nr 2, gdzie została wybudowana również kryta pływalnia.

Kultura

Barcin

Ulica 4 Stycznia

Bulwary nad Notecią

Pomarańczowa kładka

Przystań nad Notecią

Wzgórze św. Wojciecha z posągiem Chrystusa

Konstrukcja w Procesie VI

W mieście działa Miejski Dom Kultury przy którym działają sekcje:

• Wokalna
• Teatr Absurd
• Cyrkowa
• Fotograficzna
• Plastyczna
• sekcja haftu
• Teatr Dorosłego Aktora
• Młodzieżowa Orkiestra Dęta

W hali widowiskowo-sportowej mieści się też siłownia. W starszej części miasta znajduje się sala imprez, w której do niedawna odbywały się wszystkie imprezy.

Wspólnoty wyznaniowe

Kościoły w Barcinie

św. Jakuba Większego

św. Maksymiliana Marii Kolbego

• Kościół rzymskokatolicki:
  • parafia św. Jakuba Większego
  • parafia św. Maksymiliana Marii Kolbego
• Świadkowie Jehowy:
  • zbór Barcin (Sala Królestwa ul. Kościelna 17)^[8]

Demografia

Kapliczka-słupowa z 1883 roku na cmentarzu katolickim w Barcinie

• Piramida wieku mieszkańców Barcina w 2014 roku^[9].

Zabytki

Restauracja "W Starym Kinie"

• kościół pw. św. Jakuba z 1901 r. zbudowany według projektu arch. Przyłuskiego z Inowrocławia. Neoromański z cennymi 17-głosowymi organami firmy Józef Bach – Rychtal pow. Kępno Wlkp. (1926 r.) Orientowany. Murowany. Jednonawowy, z wydzielonym prezbiterium i wieżą od zachodu. Parafia założona w XII w.
• zachowany klasycystyczny dwór z XIX w.
• góra św. Wojciecha
• zabytkowe kapliczki cmentarne z XIX w.
• cmentarz żydowski przy ul. Podgórnej
• pozostałości przedwojennego cmentarza ewangelickiego przy ul. Żnińskiej
• budynek synagogi (bożnicy) przy ul. 4 stycznia (obecnie Przedszkole Miejskie)
• Szkoła Podstawowa nr 1 w Barcinie
• Domy przy ul. Żninskiej nr 13, 15, 17 zbudowane kolejno w 1911,1910,1909 r.

Oświata

Szkoła Podstawowa nr 1 im. dr St. Krzysia

• Przedszkole nr 1
• Przedszkole nr 2
• Przedszkole nr 3
• Niepubliczne przedszkole
• Szkoła Podstawowa nr 1 im. dr. Stanisława Krzysia
• Szkoła Podstawowa nr 2 im. Jana Brzechwy
• Liceum Ogólnokształcące
• Żłobek "Pszczółka"

Media

W Barcinie działa Telewizja Miejska, wydawana jest gazeta "Pogłos Barcina", docierają tutaj także ogólnopolskie stacje, a także stacje z większych ośrodków woj. kujawsko-pomorskiego, np. z Bydgoszczy czy Inowrocławia.

Miasta Partnerskie

• Bursztyn

Zobacz też

• Barcin (stacja kolejowa)

Przypisy

Bibliografia

• Barcin. Bydgoszcz: Bis-Medium, 2002. ISBN 83-88639-45-5.

Linki zewnętrzne

• Historia Żydów w Barcinie na portalu Wirtualny Sztetl
• Synagoga w Barcinie
• Barcin (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 106 .