Bardija (król Persji)
| ||||
 | ||||
| Król Persji | ||||
| Okres | ||||
|---|---|---|---|---|
| Poprzednik | ||||
| Następca | ||||
| Faraon | ||||
| Okres | od 525 p.n.e. | |||
| Poprzednik | ||||
| Następca | ||||
| Dane biograficzne | ||||
| Dynastia | ||||
| Data śmierci | ||||
| Ojciec | ||||
| Matka | Cassandane | |||
| Rodzeństwo | ||||
Bardija (staropers. 𐎲𐎼𐎮𐎡𐎹; VI wiek p.n.e.) – syn króla Persji Cyrusa z dynastii Achemenidów, młodszy brat Kambyzesa. Samozwańczy władca Persji. Grecy nazywali go Smerdisem (Σμέρδις).
Panowanie
Po śmierci Cyrusa w 529 p.n.e. królem Persji został jego starszy brat Kambyzes, Bardija otrzymał zaś panowanie nad wschodnimi prowincjami imperium.
Według Herodota oraz inskrypcji Dariusza I w Behistunie Kambyzes z nieznanych powodów zamordował swojego młodszego brata (najprawdopodobniej Bardija stał na czele spisku przeciw Kambyzesowi). Według różnych wersji stało się to przed wyprawą Kambyzesa na Egipt w 525 p.n.e., albo już w jej trakcie. Mord był trzymany w sekrecie.
Gaumata
Tajemnicze zamordowanie Bardiji wykorzystał medyjski mag Gaumata, który w 522 p.n.e. przejął władzę w Persji podając się za Bardiję. Gdy przebywający wciąż w Afryce Kambyzes dowiedział się o uzurpatorze, wyruszył do Persji. Zmarł jednak po drodze w niejasnych okolicznościach.
Rządy uzurpatora – Gaumaty-Bardiji – zakończyły się po sześciu miesiącach[a]. Został on zamordowany w twierdzy Sikjawautisz w Medii przez przedstawiciela bocznej linii Achemenidów, Dariusza, który został nowym królem Persji.
Głównym źródłem do historii uzurpatora Gaumaty jest Inskrypcja z Behistun, co jest o tyle problematyczne, że została ona stworzona przez jego mordercę, Dariusza. Dariusz twierdzi w niej, że Gaumata-Bardija był okrutnym tyranem, który mordował wszystkich, którzy znali prawdziwego Bardiję i mogli rozpoznaċ jego oszustwo. Należy jednak zauważyċ, że po zamordowaniu Gaumaty Dariusz przez kilkanaście miesięcy musiał tłumiċ bunty w różnych częściach imperium, co wskazywałoby na to, że był on władcą popularnym.
W związku z powyższym niektórzy historycy wysuwają hipotezę, że żadnego Gaumaty-Bardiji nie było, i Dariusz wraz ze spiskowcami zabił po prostu Bardiję, prawowitego dziedzica tronu Achemenidów, a następnie stworzył historyjkę o Gaumacie żeby usprawiedliwiċ swój postępek.
Uwagi
- ↑ Dopuszcza się, że mógł panować znacznie dłużej (nawet 18 miesięcy). W oparciu o świadectwa Herodota oraz inskrypcji Dariusza w Behistunie przyjmuje się 7 miesięcy panowania Gaumaty-Bardiji. Jednak świadectwa babilońskie wydają się obalać tę datę. Tak więc problem długości panowania uzurpatora pozostaje nierozwiązany i oczekuje na ostateczne dalsze świadectwa (S. Graziani, Testi editi ed inediti datati al regno di Bardiya (522 a.c.), Napoli 1991, s. XVIII).
Bibliografia
- Tom Holland, Perski ogień, Wydawnictwo Amber, Warszawa 2005, ISBN 83-241-2509-4
- Bogdan Składanek, Historia Persji, tom I, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2004, ISBN 83-88238-09-4
| Poprzednik Kambyzes II (529 p.n.e. – 522 p.n.e.) | Król Persji 522 p.n.e. – 521 p.n.e. | Następca Dariusz I Wielki (521 p.n.e. – 486 p.n.e.) |
Media użyte na tej stronie
Autor: Leen van Dorp, Licencja: CC0
Gaumata portrait on the Behistun inscription