Bardzka Góra

Bardzka Góra
Bardzka Góra z widocznym obrywem
Państwo	Polska
Pasmo	Sudety Góry Bardzkie Grzbiet Wschodni
Wysokość	593[1] m n.p.m.
Położenie na mapie Sudetów Bardzka Góra
50°29′43,97″N 16°44′55,99″E/50,495547 16,748886

Kaplica NMP na Górze Bardzkiej

Bardzka Góra, Kalwaria (593 m n.p.m.) – wzniesienie w południowo-zachodniej Polsce, w Górach Bardzkich, w Sudetach Środkowych.

Położenie

Wzniesienie położone jest w północno-zachodniej części Grzbietu Wschodniego Gór Bardzkich, nad Przełomem Bardzkim, na południowy wschód od Barda^[1]. Górę w dziejach nazywano: Warthaberg, Wartha Berg, Warthaer Kapellenberg, Kapellenberg, Brona, Góra Kapliczna, Bardzka Góra, Kalwaria^[1].

Opis

Jest to góra o kopulastym kształcie i stromych zboczach z wyraźnie zaznaczonym wierzchołkiem. Góruje nad Przełomem Bardzkim i Bardem, do których opada bardzo stromym zboczem ze skalnym Obrywem Bardzkim^[1]. Wydzielona jest głębokimi dolinami potoków, Srebrnika od zachodu, Bratniaka od południowego wschodu, a od południowego zachodu Węglówki^[1]. Góra stanowi zwornik, z którego rozchodzą się grzbiety o stromo opadających zboczach. Na północny wschód ciągnie się grzbiet z Kurzyńcem, w stronę północnego zachodu odchodzi najdłuższe ramię z Kozłem i Broną, a w stronę południa za płytką przełęczą ciągnie się wąski, właściwy Grzbiet Wschodni z Jodłową^[1].

Budowa geologiczna

Kalwaria zbudowana jest z dolnokarbońskich szarogłazów, zlepieńców i łupków ilastych struktury bardzkiej, którą od zachodu wzdłuż doliny Srebrnika przebiły górnokarbońskie granodioryty kłodzko-złotostockie, w których występuje prenit^[1]. Na południowym zboczu i w dolinie Srebrnika znajdują się wychodnie granitoidów stanowiących apofizę intruzji kłodzko-złotostockiej^[1].

Roślinność

Zbocza Kalwarii porastają lasy regla dolnego – przeważnie świerkowe, ze znaczną domieszką buka i innych gatunków, głównie liściastych^[1]. Lasy te są przerzedzone zrębami^[1].

Obryw Bardzki

Poniżej szczytu znajduje się tzw. Obryw Skalny – urwisko na zboczu Kalwarii od strony Nysy Kłodzkiej^[1]. Jest to pozostałość po olbrzymim obrywie mas skalnych, które 24 sierpnia 1598 r. zablokowały koryto Nysy, grożąc zatopieniem Barda^[1]. Na górnej krawędzi urwiska stoi krzyż. Są to ślady największego odnotowanego w historycznych czasach obrywu skalnego w Sudetach^[1].

Kaplica

Na szczycie znajduje się barokowa kaplica górska NMP z 1619 roku ze skromnym wyposażeniem, wzniesiona w miejscu, w którym według wierzeń w 1400 roku miała się objawić Matka Boża Płacząca^[1]. Obok znajduje się skałka z jej odbitą "stópką" (rekonstrukcja), przy której stoją kapliczki kalwaryjne^[1].

Całą górę oplata gęsta sieć dróg i ścieżek, z których część związana jest z kultowym charakterem terenu, wiodą nimi trasy pątnicze, przy których stoją kapliczki z XVII i XIX wieku oraz stacje dróg krzyżowych. Jedna ze stromych ścieżek pątniczych prowadzi z Barda doliną potoku Srebrnik przez Źródło Marii na szczyt. Zespół kapliczek i ścieżek pątniczych nazywany jest Bardzką Kalwarią.

Ruiny zamku

Na niewielkim spłaszczeniu bocznego ramienia Bardzkiej Góry, ograniczającego od zachodu Obryw Skalny, na wysokości ok. 420 m n.p.m., znajdują się ruiny średniowiecznego zamku^[1]. Powstał on prawdopodobnie w końcu XIII lub na początku XIV wieku^[1].

Turystyka

Przez szczyt prowadzi szlak turystyczny:

• – niebieski, fragment europejskiego długodystansowego szlaku pieszego E3 z Barda do Lądka-Zdroju.

Na górnej krawędzi osuwiska położony jest punkt widokowy, z którego roztacza się panorama Barda, Przełomu Bardzkiego i północnej części Grzbietu Zachodniego Gór Bardzkich.

Przypisy

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 12: Góry Bardzkie. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, ​ISBN 83-85773-04-5​.
• M. Staffa; przewodnik turystyczny: Wędrówka przez Sudety Środkowe: Góry Wałbrzyskie - Góry Suche - Góry Sowie - Góry Bardzkie; Wyd.PTTK "Kraj"; Warszawa/Kraków 1982r; ​ISBN 83-00-00476-9​
• K.Radwański, M.Szymczak; Atlas gór Polski. Sudety. Karpaty. Góry Świętokrzyskie; Wyd. ExpressMap; Warszawa 2008r.; ​ISBN 83-60120-64-1​