Bartłomiej (Riemow)

Bartłomiej

Nikołaj Riemow
Biskup siergijewski
Kraj działania	ZSRR
Data i miejsce urodzenia	3 października 1888 Moskwa
Data i miejsce śmierci	26 czerwca 1935 Moskwa
Biskup siergijewski (katolicki)
Okres sprawowania	1933–1935
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-rosyjskiego
Śluby zakonne	10 czerwca 1911
Diakonat	23 czerwca 1911
Prezbiterat	18 lutego 1912
Sakra biskupia	28 lipca 1921

Bartłomiej, imię świeckie Nikołaj Fiodorowicz Riemow (ur. 21 września^?/ 3 października 1888 w Moskwie, zm. 26 czerwca 1935 tamże) – rosyjski biskup prawosławny, a następnie katolicki obrządku bizantyjsko-rosyjskiego.

Życiorys

Wczesna działalność

Był synem kapłana prawosławnego. Wykształcenie teologiczne uzyskał w seminarium duchownym w Moskwie, a następnie w Moskiewskiej Akademii Duchownej, gdzie w 1912 obronił dysertację kandydacką. Wieczyste śluby mnisze złożył 10 czerwca 1911 w pustelni św. Zozyma i Smoleńskiej Ikony Matki Bożej przed rektorem akademii, biskupem wołokołamskim Teodorem. Był uczniem duchowym mnichów Pustelni - uznanych następnie za świętych ihumena Germana oraz hieroschimnicha Aleksego^[1].

Święcenia diakońskie przyjął 23 czerwca tego samego roku, zaś 18 lutego 1912 został wyświęcony na kapłana. W 1913 obronił pracę magisterską poświęconą Księdze Habakuka i został zatrudniony w Moskiewskiej Akademii Duchownej jako docent w katedrze Pisma Świętego Starego Testamentu. Od 1916 profesor nadzwyczajny, był równocześnie dziekanem cerkwi w Siergijew Posadzie, zaś od 1919 - proboszczem akademickiej cerkwi Opieki Matki Bożej, wtedy też został archimandrytą^[1].

Aresztowania, kierowanie tajną wspólnotą mniszą

6 września 1920 został aresztowany pod zarzutem podburzania ludności wygłoszonym w III niedzielę Wielkiego Postu kazaniem oraz członkostwa w Związku Obrony Ławry Troicko-Siergijewskiej, który według oskarżycieli miał na celu przekształcenie klasztoru w centrum oporu przeciwko bolszewikom. W lutym 1921 zwolniono go z uwagi na zły stan zdrowia^[1]. 28 lipca tego samego roku patriarcha Tichon wyświęcił go na biskupa siergijewskiego, wikariusza eparchii moskiewskiej^[1].

Gdy w 1923 Ławra Troicko-Siergijewska została przez rząd zlikwidowana, biskup Bartłomiej stanął na czele wspólnoty Monasteru Wysoko-Pietrowskiego^[1], od 1918 formalnie nieistniejącego^[2]. W tajnej wspólnocie, którą zgromadził przy czynnych (jako parafialne) cerkwiach dawnego monasteru, zgromadził znaczną liczbę mnichów, przyjmując do niej m.in. zakonników zlikwidowanej Pustelni św. Zozyma i Smoleńskiej Ikony Matki Bożej^[1]. Zyskał wśród wierzących sławę świętego starca, przyjmował do wspólnoty kolejnych kandydatów do życia zakonnego, założył także tajny monaster żeński^[2].

W 1928 został aresztowany pod zarzutem ukrywania szpiega, w więzieniu zgodził się współpracować z OGPU. Po opuszczeniu więzienia został proboszczem cerkwi Narodzenia Matki Bożej w Moskwie w rejonie twerskim, przy której ponownie zgromadził nielegalną wspólnotę mniszą^[1]. Była to największa taka nielegalna organizacja w ZSRR^[2]. Krytycznie odnosił się do działalności zastępcy locum tenens Patriarchatu Moskiewskiego metropolity Sergiusza i jego polityki lojalności wobec władz radzieckich, twierdził, że działania Sergiusza inspirowały władze^[1].

Duchowny katolicki

Od 1928 znał katolickiego administratora apostolskiego w Moskwie, biskupa Pie'a Eugène'a Neveu. Postanowił przejść na katolicyzm, by nie wypełniać wcześniejszego zobowiązania do współpracy z OGPU. Konwersji dokonał w tajemnicy w 1932. W 1933 Kościół katolicki utworzył tytularne biskupstwo siergijewskie i potwierdził prawo Bartłomieja (Riemowa) do posługiwania się tym tytułem. Uczynił go biskupem pomocniczym administratora apostolskiego w Moskwie, odpowiedzialnego za opiekę nad katolikami obrządku bizantyjsko-rosyjskiego. W dalszej perspektywie przewidywano dla niego rolę patriarchy tegoż obrządku, pozostającego w unii z Rzymem^[1]. Duchowny nadal kierował w Moskwie tajną wspólnotą zakonną^[3].

21 lutego 1935 został aresztowany na terenie dawnego Monasteru Wysoko-Pietrowskiego i uwięziony na Butyrkach. Oskarżono go o zdradę i naruszenie obowiązków służbowych związanych ze współpracą ze służbami bezpieczeństwa, zarzucając, iż zamiast rozpracowywać katolickiego administratora apostolskiego przyłączył się do prowadzonej przez niego "walki z władzą radziecką". Jako dowody w sprawie potraktowano listy, które biskup wysyłał do Rzymu i stamtąd otrzymywał. W czasie śledztwa duchowny przyznał się do winy, złożył również zeznania obciążające część jego duchowych uczniów^[1]. Został skazany na śmierć i rozstrzelany^[1].

Przypisy