Bartel BM-2

	Bartel BM-2
	Bartel BM-2
	Dane podstawowe
Państwo	Polska
Producent	WWS „Samolot”
Konstruktor	Ryszard Bartel
Typ	samolot szkolny i treningowy
Konstrukcja	dwumiejscowy dwupłat o konstrukcji drewnianej, podwozie klasyczne – stałe
Załoga	2 (uczeń i instruktor)
	Historia
Data oblotu	7 grudnia 1926
	Dane techniczne
Napęd	1 × chłodzony cieczą silnik gwiazdowy Salmson 9AC
Moc	120 KM
	Wymiary
Rozpiętość	11,77 m
Długość	7,8 m
Wysokość	3,16 m
Powierzchnia nośna	28,6 m²
	Masa
Własna	695 kg
Użyteczna	275 kg
	Osiągi
Prędkość maks.	128 km/h
Prędkość przelotowa	100 km/h
Prędkość minimalna	65 km/h
Prędkość wznoszenia	2,9 m/s
Pułap	4000 m
Zasięg	320 km
	Rzuty

Bartel BM-2 (pierwotnie Bartel M-2) – prototyp polskiego samolotu treningowego, zaprojektowany przez Ryszarda Bartla w 1926 r. w WWS „Samolot”. „M” w pierwotnej nazwie oznacza imię Maryla, imię żony Bartla.

Historia

Wytwórnia podjęła się opracowania takiego samolotu, a projektem zajął się inż. Ryszard Bartel wraz z J. Teisseyre, J. Medweckim i Z. Nowakowskim. Przyjęto, że samolot powinien cechować się: prostotą, łatwością produkcji, zastosowaniem materiałów krajowych, standaryzacją części w celu spełnienia warunków pełnej wymienności, dobrymi właściwościami pilotażowymi, nieskomplikowaną eksploatacją i obsługą. Stosunkowo szybko opracowano projekt i oznaczono go BM-2 (skrót złożony z pierwszej litery nazwiska konstruktora i imienia jego żony Maryli).

W maju 1926 roku przeprowadzono próby statyczne, a cały prototyp był gotowy w grudniu 1926 roku. Oblatał go 7 grudnia 1926 pilot fabryczny Edmund Hołodyński. Wykonano na nim około 150 lotów w czasie 80 godzin. Prototyp wykazał dużo zalet, jak dobre właściwości pilotażowe, stateczność, brak tendencji do samoistnego wchodzenia w korkociąg (wprowadzony zaś w tę figurę samolot łatwo można było z niej wyprowadzić), nieskomplikowany start i lądowanie.

Ponieważ próby fabryczne, jak i przeprowadzone w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa w Warszawie, wykazały obok zalet także możliwości dalszych udoskonaleń jego konstrukcji, podjęto decyzję o nieuruchamianiu produkcji seryjnej i wykonaniu na bazie tego samolotu doskonalszej wersji samolotu szkolnego - Bartel BM-4.

Opis konstrukcji

Prototyp samolotu Bartel BM-2 miał układ dwupłatu i był napędzany silnikiem gwiazdowym Salmson 9Ac o mocy 120 KM (88 kW). Cechą charakterystyczną prototypu (podobnie jak następnych konstrukcji inż. Ryszarda Bartla) ze względu na pełną wymienialność zespołów, były identyczne skrzydła górne i dolne, co przy ich rozmieszczeniu dawało wrażenie większej rozpiętości płata dolnego. Płaty o kształcie prostokątnym, dwudźwigarowe drewniane, kryte od dołu sklejką, od góry płótnem. Kadłub o konstrukcji kratownicowej, drewnianej, z przodu mieścił silnik gwiazdowy. Za silnikiem znajdowały się dwa zbiorniki paliwa o pojemności 120 litrów. W środkowej części kadłuba znajdowały się umieszczone jedna za drugą dwie odkryte kabiny: pierwsza ucznia, druga instruktora. Obydwie wyposażone były w urządzenia sterownicze; kabina ucznia ponadto miała tablicę z przyrządami pokładowymi. Na końcu kadłuba przytwierdzono usterzenie klasyczne o konstrukcji ze spawanych rur stalowych, kryte płótnem. Kadłub z przodu przy silniku był pokryty blachą aluminiową, w dalszej części – sklejką.

Dane techniczne

Dane z: Bartel BM-2, 1926^[1], Polskie konstrukcje lotnicze do 1939^[2]

Charakterystyki ogólne

Załoga: 2
Długość: 7,8 m
Wysokość: 3,16 (2,95^[3], 3,08^[4]) m
Rozpiętość: 11,77 m
Powierzchnia skrzydeł: 28,6 m²
Masa własna: 695 kg
Masa użyteczna: 275 kg
Masa całkowita: 970 kg
Napęd: 1 × chłodzony cieczą silnik gwiazdowy Salmson 9AC o mocy 120 KM

Osiągi

Prędkość maksymalna: 128 km/h
Prędkość przelotowa: 100 km/h
Prędkość minimalna: 65 km/h
Zasięg: 320 (ok. 300^[3]) km
Pułap: 4000 m
Prędkość wznoszenia: 2,9 m/s
Obciążenie powierzchni: 33,8 kg/m²
Moc/masa: 0,093 kW/kg

Bibliografia

Bartel BM-2, 1926. samolotypolskie.pl. [dostęp 2016-07-17].
Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze do 1939. T. 1. Sandomierz: Stratus, 1 kwietnia 2004. ISBN 83-916327-8-4.
Andrzej Morgała: Samoloty wojskowe w Polsce: 1924-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2003. ISBN 83-1109-319-9.
Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1977.

[CITEREFsamolotypolskie.pl2016-1] samolotypolskie.pl 2016 ↓.

[CITEREFGlass2004-2] Glass 2004 ↓.

[CITEREFMorgała2003-3] Morgała 2003 ↓.

[CITEREFGlass1977-4] Glass 1977 ↓.

[:1-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct obcej produkcji lub konstrukcji, używane przez Wojsko Polskie

[1]

[2]

[3]

[4]

[A]

Myśliwskie	Albatros D.II^[A] Albatros D.III^[A] Albatros D.III (Oef)^[A] Albatros D.V^[A] Ansaldo A.1 Balilla^[A] Ansaldo SVA.5^[A] Bristol F.2 Fighter^[A] Fokker D.VII^[A] Fokker D.VIII^[A] Halberstadt C.V^[A] Halberstadt CL.II^[A] Halberstadt CL.IV^[A] Hannover CL.II^[A] Hannover CL.V^[A] Martinsyde F.4^[A] Nieuport 16^[A] Nieuport 17^[A] Nieuport 23^[A] Nieuport 24^[A] Nieuport 27^[A] Pfalz D.XII^[A] PWS-A^[A] PWS-10 PZL P.7 PZL P.11 RAF S.E.5^[A] Sopwith Camel^[A] Sopwith Dolphin^[A] SPAD S.VII^[A] SPAD S.XIII^[A] SPAD 51^[A] SPAD 61^[A] Wibault 70^[A]
Bombowe	Airco DH.9^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] Farman F-68 Goliath^[A] Fokker F.VII^[A] Friedrichshafen G.III^[A] Gotha G.IV^[A] PZL.23 Karaś PZL.37 Łoś Rumpler C.I^[A] LWS-6 Żubr
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe (towarzyszące)	AEG C.IV^[A] Albatros B.II^[A] Albatros C.I^[A] Albatros C.III^[A] Albatros C.V^[A] Albatros C.VII^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Albatros C.XV^[A] Anatra Anasal^[A] Ansaldo A.300^[A] Ansaldo SVA-9^[A] Aviatik C.III^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] De Havilland DH.60 Moth^[A] DFW C.V^[A] Hannover CL.II^[A] Hansa-Brandenburg C.I^[A] Lloyd C.II^[A] Lloyd C.IV^[A] Lloyd C.V^[A] Lublin R.X Lublin R.XIII LWS-3 Mewa LVG B.I^[A] LVG C.II^[A] LVG C.V^[A] LVG C.VI^[A] Oeffag C.I^[A] Oeffag C.II^[A] Potez XV^[A] Potez XXV^[A] Potez XXVII^[A] PWS-5 PZL Ł.2 Rumpler C.I^[A] Rumpler C.VII^[A] Rumpler C.VIII^[A] RWD-14 Czapla Salmson 2^[A]
Szkolne	Albatros B.II^[A] LVG B.I^[A] Bartel BM-4 Bartel BM-5 Hansa-Brandenburg B.I^[A] Caudron G.III^[A] Hanriot H.19^[A] Hanriot H.28 Morane-Saulnier MS.35^[A] PWS-12 PWS-16 PWS-18 PWS-26 Rumpler C.VIII^[A] RWD-8 Lublin R.VIII Lublin R-XIV RWD-17
Szturmowe	Albatros J.I^[A]
Transportowe i sanitarne	Lublin R.XVI LWS-2
Wodnosamoloty	CANT Z.506^[A] CAMS-30^[A] Friedrichshafen FF.33^[A] Friedrichshafen FF.49^[A] Latham 43^[A] LeO H.13^[A] LeO H.135B3^[A] Lublin R.VIII Lublin R.XIII Lübeck-Travemünde F4^[A] Macchi M.9^[A] Schreck FBA-17H^[A]
Balony i sterowce	Parseval-Sigsfeld^[A] Caquot typ R^[A] WBS-Caquot DB^[A] WBS-Caquot N-NN^[A] WBS model 39 WBS Jumping WBS E2 Zodiac VZ-11 Lech^[A] Gwiazda Polski
Samoloty prototypowe	Bartel BM-2 Bartel BM-3 Bartel BM-6 CWL WZ-X Lublin R-XX Nikol A-2 PWS-1 PWS-6 PWS-11 PWS-15 PWS-19 PWS-33 Wyżeł PWS-35 Ogar PZL P.1 PZL P.6 PZL P.8 PZL.12 PZL.38 Wilk PZL.42 PZL.46 Sum PZL.50 Jastrząb
Projekty	Bartel BM-1 CWL WZ-VIII CWL WZ-IX Pteranodon PWS-3bis PWS-20ter/hydro PWS-22 PWS-40 PWS-42 PZL.3 PZL.8 PZL.9 PZL.15 PZL.18 PZL P.28 PZL.39 PZL.45 Sokół PZL.48 Lampart PZL.49 Miś PZL.53 Jastrząb II PZL.54 Ryś PZL.55 PZL.56 Kania PZL Łosoś RWD-22 RWD-25 WBS LOPP (sterowiec)
Produkowane na eksport	PZL P.24 PZL.43

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne