Barwa niebieska

niebieski
	; Odcienie niebieskiego
	Przybliżone współrzędne barw1
Hex (szesnastkowo)	0000FF;
RGB [0-255]	(0, 0, 255)
CMYK [0–100%]	(100%, 100%, 0, 0)
HSV [°, %, %]	(240°, 100%, 100%)
	1dla większości barw są to tylko dane orientacyjne

Barwa niebieska – jedna z addytywnych barw podstawowych, na kole barw dopełnia barwę żółtą. Zakres światła niebieskiego ma długość fali od ok. 420 do ok. 490 nm. Barwa niebieska ma także swoją ciemniejszą odmianę.

Nazwa

Początkowo do XIV wieku w języku polskim „niebieski” oznaczało „przynależny do nieba”, a dopiero później wyraz ten stał się osobnym określeniem barwy niebieskiej, charakterystycznej dla koloru nieba^[1]. Nazwę tego koloru utworzono przez dodanie do nazwy nieba formantu przymiotnikowego "-ski", kontynuantu z języka prasłowiańskiego -ьskь-jь, który określał przynależność do czegoś^[2]. Dzięki temu formantowi utworzono nazwę barwy podobnie jak inne przymiotniki. W wielu językach nie ma osobnych słów na odróżnienie barwy niebieskiej i zielonej, a w języku szwedzkim aż do początku XX wieku używano tego samego słowa na określenie koloru czarnego i niebieskiego.

Pochodzenie barwy

Bezchmurne niebo ma kolor niebieski z powodu efektu Rayleigha, natomiast lekko niebieska barwa czystej wody wynika z częściowego pochłaniania przez nią czerwonej składowej światła białego (słaba absorpcja <700 nm).

U zwierząt barwa niebieska często jest barwą strukturalną^[3]^[4].

Historia i symbolika

Niebieski jest najzimniejszą z barw. Kojarzy się z otwartą przestrzenią, wodą, morzem, niebem. W starożytnej Grecji i Rzymie był symbolem najwyższych Bóstw – Zeusa i Jupitera. W starożytnym Egipcie lapis lazuli (kamień o głębokim niebieskim kolorze) symbolizował niebo, symboliczne miejsce przebywania Boga.

Uzyskiwano go z kamienia lapis lazuli, który był wówczas równie drogi jak złoto. Z powodu jego ceny używano go często do malowania szat na obrazach przedstawiających Maryję – by oddać jej najwyższy honor. W późniejszych czasach niebieski barwnik potaniał. Był to ostatni kolor podstawowy uzyskany syntetycznie przez człowieka.

Niebieski jest kolorem pełnym symboliki, posiada niemal tyle cech, co czerwień. Niektóre z nich to: uduchowienie, pokój, higiena, spokój, woda, świeżość, czystość i chłód, lecz również dynamizm, kreatywność i inspiracja. Niebieski to także kolor przyjaźni: podarowanie niebieskiego kwiatu symbolizuje duże znaczenie przyjaźni dla obdarowującego. Niebieski bywa też postrzegany jako symbol przywiązania do tradycji.

Niebo i woda
Barwa niebieska pojawia się w świecie nieożywionym (kryształ siarczanu miedzi)…
…i ożywionym (drzewołaz niebieski żyjący w Surinamie).
Charakterystyczne niebieskie drzwi i detale domów na greckiej wyspie Santoryn.
Słoń wyrzeźbiony w lapis lazuli.
Niebieskie znaki informacyjne.
Niebieska tkanina w spódnicy góralskiej

Dodatkowe informacje

Powiedzenia związane z kolorem niebieskim

to feel blue (ang. być smutnym)
once in a blue moon (ang. bardzo rzadko; raz na ruski rok)
out of the blue (ang. ni stąd, ni zowąd; spoza rzeczywistości)
błękitna krew
myśleć o niebieskich migdałach
niebieski ptak

Niektóre minerały o kolorze niebieskim

Zobacz też

Przypisy

↑ ZenonZ. Klemensiewicz ZenonZ., Historia języka polskiego, Warszawa: PWN, 1985, ISBN 83-01-06443-9, OCLC 830193302 .
↑ Stanisław Rospond, Gramatyka historyczna języka polskiego z ćwiczeniami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, s. 114, ISBN 978-83-01-13992-6.
↑ Kilka słów o kolorach strukturalnych, czyli motyle, mandryle i trochę zamieszania z fizyką. entomo.pl. [dostęp 2013-12-10].
↑ Kolory ptaków i papug. Papuzie Centrum Informacyjne. [dostęp 2013-12-10].

[1] ZenonZ. Klemensiewicz ZenonZ., Historia języka polskiego, Warszawa: PWN, 1985, ISBN 83-01-06443-9, OCLC 830193302 .

[2] Stanisław Rospond, Gramatyka historyczna języka polskiego z ćwiczeniami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, s. 114, ISBN 978-83-01-13992-6.

[3] Kilka słów o kolorach strukturalnych, czyli motyle, mandryle i trochę zamieszania z fizyką. entomo.pl. [dostęp 2013-12-10].

[4] Kolory ptaków i papug. Papuzie Centrum Informacyjne. [dostęp 2013-12-10].

[1]

[2]

[3]

[4]

Percepcja koloru	kolor (barwa) barwy dopełniające czopki pręciki droga wzrokowa kora wzrokowa oko opsyny prawa Grassmanna (optyka) rodopsyna siatkówka synteza addytywna synteza subtraktywna ślepota barw światło widzialne tarcza Benhama tarcza Newtona teoria koloru teoria Younga-Helmholtza trójkąt Maxwella widzenie fotopowe widzenie mezopowe widzenie barwne wzrok
Przestrzeń barw	odcień jasność koloru nasycenie barwy podstawowe barwy drugorzędowe barwy trzeciorzędowe RGB kanał alfa CMYK CIEXYZ HSV kwadrychromia YCbCr
Lista kolorów	biały szary czarny czerwony żółty zielony niebieski fioletowy pomarańczowy brązowy różowy złoty srebrny
Pozostałe kolory	akwamarynowy amarantowy beżowy cielisty cyjanowy écru fuksjowy granatowy indygowy kasztanowy limonkowy magentowy morski oliwkowy purpurowy seledynowy

Promieniowanie gamma	opóźnione natychmiastowe
Promieniowanie rentgenowskie	soft X-ray hard X-ray
Ultrafiolet	N-UV M-UV F-UV E-UV
Pasmo widzialne	czerwone pomarańczowe żółte zielone niebieskie fioletowe
Podczerwień	FIR LWIR MWIR SWIR NIR
Pasmo radiowe, mikrofalowe i dalekiej podczerwieni (ITU)	1 (ELF) 2 (SLF) 3 (ULF) 4 (VLF) 5 (LF) 6 (MF) 7 (HF) 8 (VHF) 9 (UHF) 10 (SHF) 11 (EHF) 12 (THF)
Pasmo radiowe, mikrofalowe i dalekiej podczerwieni (NATO)	A B C D E F G H I J K L M N O
Pasmo radiowe, mikrofalowe i dalekiej podczerwieni (IEEE)	P L S C J X K_u K K_a Q U V E W F D G Y Z
Pasmo radiowe i mikrofalowe (TV i radio)	I II III IV V VI VII

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne