Barwy Polski
Barwami Polski – zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, są kolory biały i czerwony.
Podstawy prawne
Artykuł 28 Konstytucji w ust. 2 brzmi: barwami Rzeczypospolitej Polskiej są kolory biały i czerwony, jednak nie precyzuje dokładnie jakie kolory należy rozumieć pod określeniem "kolor biały" i "kolor czerwony". Po precyzyjniejsze określenie tych barw odsyła natomiast do ustawy (art. 28 ust. 5: Szczegóły dotyczące godła, barw i hymnu określa ustawa). Ustawą, o której mowa w konstytucji jest ustawa z 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej. Ustawa ta, kilkukrotnie nowelizowana, w art. 1 ust. 1 stwierdza: Orzeł biały, biało-czerwone barwy i „Mazurek Dąbrowskiego” są symbolami Rzeczypospolitej Polskiej[1].
W art. 4 ust. 1 ustawy dokładniej określone są barwy RP: Barwami Rzeczypospolitej Polskiej są kolory biały i czerwony, ułożone w dwóch poziomych, równoległych pasach tej samej szerokości, z których górny jest koloru białego, a dolny koloru czerwonego. Dodatkowo w ust. 2 tego artykułu podano, że: przy umieszczaniu barw Rzeczypospolitej Polskiej w układzie pionowym kolor biały umieszcza się po lewej stronie płaszczyzny oglądanej z przodu. Jednocześnie w ustępie 3 tego artykułu ustawa stwierdza, że wzór barw Rzeczypospolitej Polskiej zawiera załącznik nr 2 odsyłając po konkretne wytyczne dotyczące barw do tego załącznika.
Załącznik nr 2 do ustawy określa, że współrzędne trójchromatyczne barw x, y, ich składowa Y oraz dopuszczalna różnica barwy ΔE w przestrzeni barw CIE 1976 (L* u* v*) ustalona według wzoru CIELUV przy iluminancie C i geometrii pomiarowej d/0 to:
| Barwa | x | y | Y | ΔE |
|---|---|---|---|---|
| Biała | 0,315 | 0,320 | 82,0 | 4,0 |
| Czerwona | 0,570 | 0,305 | 16,0 | 8,0 |
Jednocześnie przy wzorze Godła Rzeczypospolitej Polskiej (będącego załącznikiem nr 1 do tej ustawy) oraz wzorze Flagi Państwowej Rzeczypospolitej Polskiej (będącego załącznikiem nr 3 do ustawy) stwierdzono, że przedstawiono na nich biel i czerwień zgodnie z barwami RP, czyli z załącznikiem nr 2.
Historia
Pierwotnie polską barwą narodową był karmazyn uważany w średniowieczu za najszlachetniejszy z kolorów. Wykorzystywany był on jako symbol dostojeństwa i bogactwa. Z uwagi na cenę barwnika potrzebnego do uzyskania tego koloru mało kto mógł sobie na niego pozwolić, dlatego też był on wykorzystywany jedynie przez najbogatszą szlachtę i dostojników państwowych[2]. W średniowieczu rolę barw Królestwa polskiego pełnił sztandar królewski - biały orzeł na czerwonym polu.
Podczas obchodów pierwszej rocznicy uchwalenia Ustawy Rządowej damy wystąpiły wówczas w białych sukniach przepasanych czerwoną wstęgą, a panowie nałożyli na siebie szarfy biało-czerwone. Nawiązano tą manifestacją do heraldyki Królestwa Polskiego – białego orła na czerwonej tarczy herbowej[2].
Po raz pierwszy polskie barwy zostały skodyfikowane uchwałą Sejmu Królestwa Polskiego z 7 lutego 1831[3][2][4]:
- Izba Senatorska i Izba Poselska po wysłuchaniu Wniosków Komisji Sejmowych, zważywszy potrzebę nadania jednostajnej oznaki, pod którą winni się łączyć Polacy, postanowiły i stanowią:
- Artykuł 1.
- Kokardę Narodową stanowić będą kolory herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, to jest kolor biały z czerwonym.
- Artykuł 2.
- Wszyscy Polacy, a mianowicie Wojsko Polskie te kolory nosić mają w miejscu, gdzie takowe oznaki dotąd noszonymi były.
- Przyjęto na posiedzeniu Izby Poselskiej dnia 7 lutego 1831 roku.
Po odzyskaniu niepodległości barwy narodowe uchwalił Sejm Ustawodawczy odrodzonej Polski 1 sierpnia 1919 r. W ustawie podano: "Za barwy Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się kolor biały i czerwony, w podłużnych pasach, równoległych, z których górny – biały, dolny zaś – czerwony."[2]
Z ustawy z 1919 nie wynikało, jaki ma być odcień czerwieni. Dopiero dwa lata później ukazała się wydana przez Ministerstwo Spraw Wojskowych, opracowana przez Stanisława Łozę broszura "Godło i barwy Rzeczypospolitej Polskiej" z barwnymi wizerunkami znaków państwowych. Czerwień miała tam odcień karmazynu. Jednakże w rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z 13 grudnia 1927 odcień czerwieni zmieniono na cynober. Nowe rozporządzenie weszło w życie 28 marca 1928; zezwolono w nim jednak na używanie dotychczasowych barw do 28 marca 1930[2].
W latach 1955-80 barwy Polski nie były dokładnie sprecyzowane, ograniczono się wyłącznie do ich słownego opisu. W Dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych w art. 2 zapisano, że "Barwami Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej są kolory biały i czerwony w dwóch poziomych pasach równoległych równej szerokości i długości, z których górny jest biały, a dolny czerwony, odpowiadający barwie cynobru."[2]
Galeria
Chorągiew Królestwa Polskiego - Biały Orzeł na czerwonym polu.
Król Polski w biało-czerwonym stroju turniejowym. Herbarz Złotego Runa (ok. 1425 r.).
Husarz polski na koniu pomalowanym w biało-czerwone barwy oraz tarczą z białym orłem. Rolka sztokholmska (1605 r.).
Biało-czerwone barwy Polski w pawilonie na Wystawie Światowej w Paryżu (1925 r.).
Polskie barwy narodowe na AirShow w Radomiu (2005 r.).
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Zgodnie z ust. 2 Otaczanie tych symboli czcią i szacunkiem jest prawem i obowiązkiem każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej oraz wszystkich organów państwowych, instytucji i organizacji. Ustęp 3 głosi Symbole Rzeczypospolitej Polskiej pozostają pod szczególną ochroną prawa, przewidzianą w odrębnych przepisach. Wedle art. 137 Kodeksu Karnego § 1 Kto publicznie znieważa, niszczy, uszkadza lub usuwa godło, sztandar, chorągiew, banderę, flagę lub inny znak państwowy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
- ↑ a b c d e f Alfred Znamierowski: Insygnia, symbole i herby polskie. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 158-161. ISBN 83-7311-601-X.
- ↑ 183 lata temu Sejm Królestwa Polskiego przyjął uchwałę o fladze Polski. Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, 2014-02-07. [dostęp 2017-11-12].
- ↑ Przebieg obrad: Dyariusz Sejmu z r. 1830 - 1831 Tom 1 s. 516 - 520.
Bibliografia
- Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 czerwca 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1509)
- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta RP 16 lipca 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483)
- Dekret z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych (Dz.U. z 1955 r. nr 47, poz. 314)
- Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r. (art. 89 ust. 2) (Dz.U. z 1952 r. nr 33, poz. 232)
- Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 12 października 1938 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach (Dz.U. z 1939 r. nr 2, poz. 8)
- Ustawa z dnia 14 marca 1933 r. w sprawie zmiany rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach (Dz.U. z 1933 r. nr 29, poz. 246)
- Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach (Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980)
- Ustawa z dnia 1 sierpnia 1919 r. o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1919 r. nr 69, poz. 416)
- Uchwała Sejmu z 7 lutego 1831 o ustanowieniu Kokardy Narodowej (fotokopia)
- Zobacz też: portal Polska i wikiprojekt Polski kanon Wikipedii
Media użyte na tej stronie
Uproszczony obraz godła Polski; oficjalne godło: Coat of arms of Poland-official.png
Banner of Kingdom of Poland in the 14th century
A seal of Duke Premislaus II from 1290 shows the ruler holding a banner emblazoned with a crowned eagle. During the reign of King Ladislaus (r. 1320–1333), the red cloth with the White Eagle was established as the royal banner. The orientation of the eagle on the banner varied; its head could point either upwards or towards the hoist.
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 2.5
Barwy Rzeczypospolitej Polskiej
Polski pawilon w Paryżu na Międzynarodowej Wystawie Sztuki Dekoracyjnej i Wzornictwa w 1925. Przykład architektury art déco inspirowanej klasycznym dworkiem polskim, barokowymi kościołami i stylem zakopiańskim. Próba stworzenia polskiego stylu narodowego. Architekci Józef Czajkowski, Wojciech Jastrzębowski i rzeźbiarz Henryk Kuna i malarze Tadeusz Gronowski, Józef Mehoffer oraz Zofia Stryjeńska otrzymali złote medale. Francuski krytyk sztuki pochodzenia polskiego Waldemar George, redaktor naczelny miesięcznika L’Amour de l’Art napisał (1925): „Pawilon polski uważam za najbardziej oryginalny i skończony ze wszystkich pawilonów cudzoziemskich. Stanowi znakomitą jedność i w równie największym stopniu jest polski, nie przestając być nowoczesnym.” Jest to fotografia kolorowa czyli autochrom braci Lumière, który nie został pokolorowany. Tylna elewacja. Widoczna jest polska flaga.
King of Poland in the Grand Armorial équestre de la Toison d'or