Basia

Basia

Imię i nazwisko	Barbara Stanisława Trzetrzelewska
Data i miejsce urodzenia	30 września 1954 Jaworzno, Polska
Gatunki	smooth jazz, sophisti-pop, bossa nova, samba, soul, swing
Zawód	piosenkarka, autorka tekstów, kompozytorka, producent muzyczny
Aktywność	od 1969
Wydawnictwo	Epic Records, Entertainment One Music, Shanachie Records
Powiązania	Matt Bianco, Perfect, Alibabki, Mietek Szcześniak
Odznaczenia
Strona internetowa

Basia, właśc. Barbara Stanisława Trzetrzelewska^[1] (ur. 30 września 1954 w Jaworznie) – polsko-brytyjska piosenkarka o światowej sławie, wykonująca muzykę będącą połączeniem współczesnego jazzu i popu, o charakterystycznym południowoamerykańskim brzmieniu.

Zaczęła śpiewać w polskich zespołach pod koniec lat 60. i w latach 70. W 1981 roku wyjechała do Wielkiej Brytanii, gdzie zasłynęła jako wokalistka w zespole Matt Bianco. W połowie lat 80. Basia i jej partner Danny White odeszli z grupy by skupić się na jej solowej karierze. Nagrywając dla koncernu Epic Records, Basia odniosła światowy sukces w latach 1987–1995, szczególnie w Stanach Zjednoczonych, gdzie jej dwie płyty, Time and Tide oraz London Warsaw New York, uzyskały certyfikat platynowych za sprzedaż ponad miliona kopii. Jej największe przeboje z tamtego okresu to „Time and Tide”, „New Day for You”, „Promises”, „Baby You're Mine”, „Cruising for Bruising” oraz „Drunk on Love”. Jej muzyka spotkała się z dużym uznaniem w Japonii i na Filipinach. Po przerwie spowodowanej sprawami osobistymi Basia wznowiła solową karierę albumem It's That Girl Again w 2009 roku i od tamtej pory wydaje muzykę przez niezależne wytwórnie płytowe. Nadal koncertuje na scenie smoothjazzowej.

Jej głos ma rozpiętość trzech oktaw^[2]. Twórczość Basi jest mocno zainspirowana amerykańskim soulem i jazzem, m.in. utworami takich artystów jak Aretha Franklin i Stevie Wonder, oraz muzyką Ameryki Południowej, szczególnie brazylijską^[3]. Piosenkarka mocno czerpie z takich nurtów jak samba i bossa nova^[4], regularnie wplatając elementy języka polskiego do swoich tekstów^[5].

Życiorys

1954–1984: Wczesne lata i początki kariery

Barbara Trzetrzelewska urodziła się w 1954 roku w Jaworznie, choć niektóre źródła błędnie podają 1959^[6]. Wychowywała się z trójką rodzeństwa – dwoma braćmi i siostrą – a jej rodzice prowadzili lodziarnię w centrum miasta^[7]. Wychowując się w muzykalnej rodzinie, Basia śpiewała od najmłodszych lat, a jako nastolatka posiadała obszerną kolekcję płyt winylowych^[8]. Jej matka grała na pianinie i udzielała jej pierwszych lekcji muzyki.^[9]

Zadebiutowała jako wokalistka w rockowym zespole muzycznym Astry, z którym w 1969 wystąpiła na I Ogólnopolskim Festiwalu Awangardy Beatowej w Kaliszu. Uczęszczała do I Liceum Ogólnokształcącego w Jaworznie. Następnie próbowała zdawać na matematykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, lecz ostatecznie zaczęła studiować fizykę^[10]. Na pierwszym roku studiów skontaktował się z nią kierownik żeńskiej grupy wokalnej Alibabki, oferując jej pracę w zespole. Trzetrzelewska zgodziła się i występowała z Alibabkami w latach 1972–74, koncertując głównie w Polsce i innych krajach bloku wschodniego. W 1976 roku wzięła udział w XIV Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu jako solistka z utworem „Piosenka zakochanie”, gdzie nie odniosła sukcesu^[11]. Od końca 1977 do początku 1979 śpiewała w debiutującej wówczas grupie rockowej Perfect, z którą występowała w klubie polonijnym w Chicago. W tym czasie urodziła syna, Mikołaja.

Basia zamieszkała na krótko w Stanach Zjednoczonych wraz ze swoim angielskim partnerem Johnem, ale w styczniu 1981 para przeprowadziła się do Wielkiej Brytanii^[12][13]. Tam poznała Marka Reilly’ego i Danny’ego White’a (młodszego brata jazzowego gitarzysty Petera White’a), z którymi śpiewała w jazzowo-popowej grupie Bronze. Zespół zmienił nazwę na Matt Bianco i w 1984 roku wydał debiutancki album Whose Side Are You On?, który podbił Europę. Płyta przyniosła międzynarodowe przeboje „Get Out of Your Lazy Bed”, „Half a Minute”, „More Than I Can Bear” oraz utwór tytułowy.

1985–1999: Szczyt kariery solowej

Mimo sukcesu, Basia i Danny opuścili Matt Bianco w 1985 roku aby rozpocząć solową karierę Basi. Ich pierwszym wydawnictwem był singel „Prime Time TV”, który spotkał się z niewielką popularnością w Niemczech i Wielkiej Brytanii. Pierwszy solowy album Basi, Time and Tide, ukazał się w 1987 roku i początkowo cieszył się umiarkowanym odbiorem, zyskując rozgłos we Francji, lecz nie sprzedając się dobrze w innych częściach Europy. Single „New Day for You” i „Promises” też nie podbiły list przebojów. Krążek poradził sobie za to znacznie lepiej w Stanach Zjednoczonych, gdzie ich muzyka zyskała powodzenie w stacjach radiowych nakierowanych w stronę smooth jazzu. Utwór „Time and Tide” był pierwszym hitem Basi na liście Hot 100 Billboardu, docierając do miejsca 26. w 1988 roku, a „New Day for You” i „Promises” uplasowały się w top 10 zestawienia Adult Contemporary w roku 1989. Album Time and Tide sprzedał się w nakładzie niemal 2 milionów egzemplarzy^[14], w tym milion w samych Stanach Zjednoczonych, gdzie został certyfikowany jako platynowy^[15].

Druga płyta, London Warsaw New York, została wydana na początku 1990 roku i promowana była popularnym utworem „Baby You're Mine”. Drugi singel, „Cruising for Bruising”, dotarł do top 40 na listach w USA i Kanadzie, okazując się największym przebojem Basi do tej pory^[16]. Album zawierał także cover utworu „Until You Come Back to Me (That's What I'm Gonna Do)” napisanego przez Stevie Wondera, który wszedł na listę Adult Contemporary w USA. London Warsaw New York okazał się kolejnym przebojem wydawniczym, sprzedając się w ponad 2 milionach egzemplarzy na świecie^[17], w tym ponad milion na rynku amerykańskim, co dało Basi jej drugą platynową płytę w USA^[15]. Wydawnictwo zostało również uznane przez magazyn Billboard za najlepszą płytę roku w gatunku „współczesny jazz”^[18]. Wykorzystując rosnącą popularność Basi, jej wytwórnia wydała kompilację Brave New Hope składającą się z remiksów i rzadkich utworów, a także kasetę wideo A New Day, zawierającą teledyski i wywiad.

Jej trzeci studyjny album, The Sweetest Illusion, ukazał się wiosną 1994 i był zwrotem ku bardziej wyrafinowanym brzmieniom. Pierwszym singlem w Ameryce została ballada „Yearning”, następnie wydano taneczne nagranie „Drunk on Love”, które trafiło na 1. miejsce listy najczęściej granych piosenek w amerykańskich klubach, Hot Dance Club Songs. Album ten, choć nie dorównał popularnością poprzednikom, to jednak uplasował się w top 40 listy sprzedaży w USA, gdzie został ostatecznie certyfikowany jako złoty za sprzedaż pół miliona kopii^[15]. Płyta cieszyła się za to większą popularnością w Japonii, gdzie dotarła do pierwszej dziesiątki i okazała się największym sukcesem Basi do tej pory, uzyskując status platynowej. W ramach światowej trasy promującej The Sweetest Illusion Basia po raz pierwszy odwiedziła Polskę, kiedy to na przełomie września i października 1994 dała serię siedmiu koncertów. Natomiast amerykańskie występy artystki w nowojorskim Neil Simon Theatre na Broadwayu zostały zarejestrowane i wydane jako jej pierwszy koncertowy album, Basia on Broadway, który ukazał się jesienią 1995 roku. Płytę promował singel z koncertową wersją „Half a Minute”. Tego roku TVP Polonia przyznała Basi nagrodę „Za zasługi dla Polski i Polaków poza granicami kraju” Jej symbolem jest statuetka przedstawiająca Fryderyka Chopina^[19].

W 1996 roku Basia udzieliła się wokalnie w utworze „Just Another Day” Petera White’a, który był pierwszym singlem z jego albumu Caravan of Dreams^[20]. Trzy lata później ukazał się retrospektywny album Clear Horizon – The Best of Basia, na który trafiły największe przeboje jak i cztery nowe piosenki. Był to zarazem pożegnalny album Basi dla koncernu Sony Music, z którym była związana od początku swojej światowej kariery. Składanka odniosła jednak umiarkowany sukces i to tylko w Japonii, głównie ze względu na brak promocji ze strony wytwórni^[21]. W 1999 roku Basia pojawiła się gościnnie w utworze „Springtime Laughter” zespołu Spyro Gyra na ich albumie Got the Magic i nagrała wokal do coveru „So Nice (Summer Samba)” muzyka Taro Hakase, który ukazał się na jego krążku Duets. 10 kwietnia 1999 roku Basia poprowadziła galę nagród muzycznych Fryderyki 1998, który był emitowany na żywo w telewizji TVN i Radiu ZET^[22].

Po 2000 roku: Przerwa w twórczości i powrót

W grudniu 2000 zmarła matka Basi, co piosenkarka bardzo mocno przeżyła^[10][13]. Wkrótce po tym wydarzeniu, kuzynka artystki zginęła w wypadku samochodowym, a następnie odeszli jej kolejni bliscy przyjaciele. Piosenkarka zaczęła zmagać się z depresją, straciła motywację do pracy, myśląc, że już więcej nie wróci do śpiewania^[23]. Danny White i Mark Reilly zdołali jednak ją stopniowo przekonać do wzięcia udziału w reaktywacji Matt Bianco w oryginalnym składzie. Tercet wydał płytę Matt's Mood w 2004 roku, która spotkała się z pozytywnym odbiorem i niemałym sukcesem na listach. Dzięki tak dobremu przyjęciu projektu, a także licznym prośbom fanów, Basia zaczęła przychylnie patrzeć na możliwość nagrania kolejnej solowej płyty^[24]. Kiedy trasa koncertowa zespołu dobiegła końca, Basia i Danny rozpoczęli pracę nad nowym materiałem, a Reilly kontynuował działalność Matt Bianco. W kwietniu 2005, decyzją Ministra Kultury Waldemara Dąbrowskiego, Basia Trzetrzelewska otrzymała prestiżową odznakę „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (legitymacja nr 942/2005), którą w imieniu Ministra w Ambasadzie Polskiej w Londynie wręczyła dyrektor Instytutu Polskiego. Basia odznaczenie to otrzymała za promowanie polskiej kultury poza granicami kraju.

Basia podczas występu w Gdańsku 24 czerwca 2011

Czwarty solowy album Basi, It's That Girl Again, ukazał się wreszcie wiosną 2009 roku, wydany przez niezależną wytwórnię Koch Records. W Polsce promował go radiowy singel „A Gift”, a na rynku amerykańskim – „Blame It on the Summer”. Płyta cieszyła się przychylnymi recenzjami, a także sukcesem komercyjnym, docierając do top 10 na liście sprzedaży albumów jazzowych w USA oraz top 5 w Polsce, gdzie ostatecznie pokryła się platyną^[25]. W roku 2011 Basia została odznaczona dyplomem honorowym „za zasługi dla Miasta Jaworzna”^[26] oraz odsłoniła swoją gwiazdę w Opolskiej Alei Gwiazd^[27]. We wrześniu wydała swój drugi koncertowy album, From Newport to London: Greatest Hits Live... and More. Materiał nagrano w łódzkim klubie Wytwórnia podczas jednego z koncertów w Polsce, które w czterech seriach odbywały się w ramach jej ostatniego światowego tournée. Album zawierał dodatkowo dwa premierowe studyjne utwory, w tym duet „Wandering” z Mietkiem Szcześniakiem. Basia nagrała z nim jeszcze jeden wspólny utwór, cover „Save the Best for Last” Vanessy Williams, tym razem na jego album Signs.

Postanowieniem prezydenta Bronisława Komorowskiego z 6 grudnia 2012 została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne osiągnięcia w pracy artystycznej, za popularyzowanie polskiej kultury muzycznej”^[28]. Dekoracja odbyła się w styczniu 2014^[29]. W roku 2015 Minister Kultury odznaczył Basię medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[30]. W międzyczasie Basia pojawiła się gościnnie na albumach Moniki Lidke i zespołu Pectus, jednocześnie pracując nad nowym materiałem solowym. Jej piąty studyjny album, Butterflies, ukazał się w maju 2018 i poprzedzony był singlem „Matteo”. Krążek otrzymał pozytywne recenzje, i dotarł do top 5 na liście sprzedaży albumów jazzowych w USA oraz pierwszej dwudziestki na liście w Polsce. Jesienią Basia wyruszyła w kolejną światową trasę koncertową, występując w Ameryce Północnej, Azji Wschodniej oraz Polsce. W listopadzie 2019 została uhonorowana wyróżnieniem Pioneer Award Fundacji Kościuszkowskiej.^[31]

Życie prywatne

Ma syna, Mikołaja. Na przełomie lat 70. i 80. była w związku z Johnem, Anglikiem, którego poznała w Warszawie. W drugiej połowie lat 80. jej partnerem był Danny White, kompozytor i producent jej wszystkich solowych nagrań. Od 1991 związana jest z muzykiem Kevinem Robinsonem, występującym w grupie Simply Red, z którym mieszka na obrzeżach Londynu, choć często przebywa też w Jaworznie^[32]. Posiada dwa obywatelstwa – polskie i brytyjskie^[12]. Jej wielką pasją jest architektura i restaurowanie domów^[33].

Dyskografia

Albumy studyjne

Albumy koncertowe

Plakat promujący koncert Basi Trzetrzelewskiej w Rzeszowie w 2023

Kompilacje

Single

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Basi (ang.)
• Oficjalny kanał Basi w portalu YouTube
• Dyskografia Basi w bazie Discogs