Bastylia
 Wschodnia fasada Bastylii, 1790/1791 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku | więzienie |
| Inwestor | Karol V i Hugues Aubriot |
| Wysokość całkowita | 24 m |
| Rozpoczęcie budowy | po 1370 |
| Ukończenie budowy | przed 1383 |
Plan budynku | |
Położenie na mapie Paryża  (c) Eric Gaba, Wikimedia Commons user Sting, CC BY-SA 3.0 | |
Położenie na mapie Francji  | |
Położenie na mapie Île-de-France  (c) Eric Gaba, Wikimedia Commons user Sting, CC BY-SA 3.0 | |
 48°51′12″N 2°22′06″E/48,853333 2,368333 | |
Bastylia (fr. la Bastille) – zamek wybudowany pod Paryżem, w latach 1370–1383, jako część jego umocnień, w celu obrony bramy Św. Antoniego. Słowo la bastille w wolnym tłumaczeniu oznacza każdy zamek tuż za rogatkami miasta i jest mniej więcej odpowiednikiem polskiego słowa barbakan.
Z upływem czasu paryska Bastylia straciła znaczenie obronne. W 1413 roku zdobyli Bastylię (twierdzę królewską służącą za więzienie) dowodzeni przez Simona Lecoustelliera francuscy rzemieślnicy zwani cabochiens, których bunt spowodowany był korupcją w administracji państwowej[1]. W XVII wieku stała się ciężkim więzieniem. Pierwotnie zamek miał cztery wieże, za panowania Ludwika XVI został rozbudowany o kolejne cztery.
14 lipca 1789, w czasie zamieszek rozpoczynających rewolucję francuską, zamek został zdobyty przez lud paryski i jako symbol ucisku w czasie późniejszym zburzony. Choć samo zdobycie Bastylii trudno uznać za wielki sukces militarny rewolucjonistów – twierdzy bez przekonania broniło 97 żołnierzy-weteranów (w tym inwalidów) i 32 żołnierzy ze szwajcarskiego pułku Salis-Samade[2], a uwolniono zaledwie kilku więźniów (czterech fałszerzy, hrabiego oskarżonego o kazirodztwo i dwóch szaleńców), miało ono jednak wymiar ważnego symbolu udanego buntu wobec władzy monarszej i zostało później zmitologizowane w rewolucyjnej ikonografii[3].
Dzień 14 lipca, dzień zdobycia Bastylii, do dziś jest we Francji świętem narodowym i jest co roku hucznie obchodzony.
Klucz do Bastylii trafił w posiadanie prezydenta USA Jerzego Waszyngtona i do dziś jest prezentowany w jego posiadłości Mount Vernon[4].
Znani więźniowie Bastylii
- Człowiek w żelaznej masce
- Wolter
- Markiz de Sade
- René Auguste Constantin de Renneville
- Charles de Valois, diuk Angoulême
- Hugues Aubriot
- Louis François Armand du Plessis
- Pierre François de Rigaud, markiz Vaudreuil-Cavagnal
- Marguerite De Launay, baronowa de Staal
- James Douglas, 4. hrabia Morton
- François Henri de Montmorency-Bouteville, diuk Luksemburga
- François de La Rochefoucauld
- Jacques Brissot
- Charles François Dumouriez
- Roger de Rabutin, hrabia Bussy
- John Vanbrugh
- Madame Guyon
W literaturze
Zdobycie Bastylii zostało opisane przez Teodora Jeske-Choińskiego w powieści Błyskawice.
Przypisy
- ↑ George Kohn Encyklopedia wojen, Warszawa 1998, s. 101.
- ↑ Robert Bielecki: Bastylia 1789. Warszawa: Bellona, 1991, s. 63. ISBN 83-11-07885-8.
- ↑ Andrzej Cisek, Kłamstwo Bastylii, Gdańsk: Oficyna Wydawnicza Finna, 2006, ISBN 83-89929-57-0.
- ↑ How the Key to the Bastille Ended Up in George Washington’s Possession | History | Smithsonian Magazine, www.smithsonianmag.com [dostęp 2020-07-15] (ang.).
Media użyte na tej stronie
(c) Eric Gaba, Wikimedia Commons user Sting, CC BY-SA 3.0
Blank land cover map of the city and department of Paris, France, as in January 2012, for geo-location purpose, with distinct boundaries for departments and arrondissements.
Autor: Superbenjamin, Licencja: CC BY-SA 4.0
Blank administrative map of France for geo-location purpose, with regions and departements distinguished. Approximate scale : 1:3,000,000
.svg)
Plan of the Bastille castle
(c) Eric Gaba, Wikimedia Commons user Sting, CC BY-SA 3.0
Blank administrative map of the region of Île-de-France, France, as in January 2015, for geo-location purpose, with distinct boundaries for regions, departments and arrondissements.
Bastille, eastern façade, drawing of 1790 or 1791.