Baszta Biała
 nr rej. A-553 z 30.10.1971[1] | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Wysokość całkowita | 13 m[2] |
| Kondygnacje | 4[2] |
| Rozpoczęcie budowy | 1460 |
| Ukończenie budowy | 1461 |
| Zniszczono | 1945 |
| Odbudowano | 1948, po 1981 |
Położenie na mapie Gdańska  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
 54°20′34″N 18°38′47″E/54,342778 18,646389 | |
Baszta Biała, zwana też Białą Wieżą (niem. Weißer Turm)[2] – zabytkowa[1], średniowieczna baszta w Gdańsku, znajdująca się w Śródmieściu na Starym Przedmieściu.
Historia
Sąsiednie Stare Przedmieście zostało przyznane przez Krzyżaków Głównemu Miastu najprawdopodobniej około 1342 roku[3], a w drugiej połowie XV wieku uzyskało mury obronne[4]. Wojna trzynastoletnia (1454–1466) uświadomiła gdańszczanom konieczność otoczenia fortyfikacjami także Starego Przedmieścia[5]. W latach 1463-1490 powstał długi na ponad 1 km ciąg murów z dwoma bramami i co najmniej siedmioma basztami, z których zachowały się tylko Baszta Biała, Baszta Pod Zrębem[3] i fundamenty Baszty Nowej (odkopanej w maju 2018)[6].
Baszta została wybudowana w latach 1460-1461 z cegły, w formie okrągłej i nakryta dachem stożkowym. Basztę otynkowano i pomalowano na biało, stąd wzięła się jej nazwa. Początkowo służyła jako część fortyfikacji miasta Gdańska. Po wybudowaniu zewnętrznych fortyfikacji nowożytnych (początek XVII wieku) przestała pełnić funkcje obronne[2] i w 1670 roku została zamieniona na magazyn prochowy.
Większość fortyfikacji otaczających Gdańsk została rozebrana pod koniec XIX wieku[6]. Baszta została w znacznym stopniu uszkodzona podczas II wojny światowej (zniszczony dach i część murów, wypalone wnętrze). W 1948 roku nastąpiła odbudowa. Podczas remontu w latach 80. XX w. odkryto na jej wewnętrznych ścianach nowożytne malowidła ścienne. Została wykupiona od miasta w roku 1981 i odrestaurowana przez klub wysokogórski, który obecnie mieści tam swoją siedzibę[2].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych województwa pomorskiego – Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2022-11-04].
- ↑ a b c d e BASZTA BIAŁA w Gedanopedii
- ↑ a b STARE PRZEDMIEŚCIE. gedanopedia.pl.
- ↑ MURY OBRONNE. gedanopedia.pl.
- ↑ Tego na pewno nie wiecie. Od Baszty Nowej do Bastionu Wiebego. trojmiasto.wyborcza.pl, 13 maja 2018. [dostęp 2018-05-14].
- ↑ a b Odkopano fundamenty Baszty Nowej w Gdańsku. historia.trojmiasto.pl, 21 maja 2018. [dostęp 2018-05-23].
| Istniejące | |
|---|---|
| Częściowo zachowane |
|
| Nieistniejące |
|
Media użyte na tej stronie
Autor:
Mapa gminy Gdańsk, Polska
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.92 N
- S: 53.40 N
- W: 16.65 E
- E: 19.75 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
tower icon
Autor: Mathiasrex, Licencja: CC BY 2.5
Gdańsk Główne Miasto, ul. Ogarna - "Baszta Narożna", XIV, XV, XVI w zespole dawnego Dworu Miejskiego 
Autor:
- 38254-new_folder-13.svg: http://www.kde-look.org/content/show.php?content=38254
- derivative work: Lampak (talk)
source of the original version: http://www.kde-look.org/content/show.php?content=38254
Autor: Andrzej Otrębski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Gdańsk Stare Przedmieście, ul. Rzeźnicka - Baszta Biała, XIV, XV, XVI