Baszta Gołębnik w Toruniu

Baszta Gołębnik w Toruniu
	; Baszta widziana od strony zachodniej
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Toruń
Adres	Bulwar Filadelfijski 8
Typ budynku	baszta
Styl architektoniczny	gotyk
Wysokość całkowita	19,5 m
Kondygnacje	7
Ukończenie budowy	1. połowa XIV wieku
Ważniejsze przebudowy	XIX wiek
	Położenie na mapie Torunia Gołębnik
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Gołębnik
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Gołębnik
	53°00′29,58″N 18°36′18,49″E/53,008217 18,605136

Gołębnik w Toruniu – jedna z dziewięciu zachowanych do dziś baszt obronnych w ciągu murów miejskich w Toruniu.

Lokalizacja

Baszta znajduje się w południowej części Zespołu Staromiejskiego, przy Bulwarze Filadelfijskim 8, pomiędzy Bramą Klasztorną, a Bramą Żeglarską.

Historia

Baszta numer 40 (według rachuby Jerzego Stankiewicza), później nazwana Gołębnikiem (Brieftaubenstation), została wybudowana najprawdopodobniej na początku XIV wieku^[2]. Tak jak zdecydowana większość baszt toruńskich Gołębnik został wzniesiony na planie prostokąta, tu o wymiarach 11,2 x 5,80 metra^[1]. Dach kryty jest czterospadowym dachem z pięcioma lukarnami – dwie od strony miasta i po jednej z pozostałych. Mierząca 19,5 metra^[1] baszta jest obecnie najwyższym punktem nadwiślańskich murów miejskich.

Baszta jest bogato zdobiona: w fasadach wschodniej, zachodniej i południowej znajduje się łącznie 15 blend (odpowiednio 6, 4 i 5), pierwotnie ostrołukowych, obecnie częściowo zniekształconych poprzez wybite w ścianach okna. Wnęki te pierwotnie były bogato malowane, jednak z czasem zostały zamalowane. Podczas renowacji renowacji baszty spod tynku odsłonięto malowane maswerki. Ponad blendami znajduje się rząd ozdobnych „tarcz”, które w czasach niemieckich pomalowane zostały w sposób przypominający tarcze krzyżackie. Natomiast poniżej blend znajduje się malowany fryz.

W XIX wieku baszta nie pełniła już faktycznych funkcji obronnych. W związku z tym zdecydowano się przebudować ją na mieszkania, czego pochodną było wybicie w fasadach dodatkowych okien^[2].

Obecna nazwa baszty pochodzi z XIX wieku. Wcześniej zwana była basztą Obywatelską, jednak to właśnie w XIX wieku na południowej i wschodniej fasadzie zamontowano haki, na których z kolei ułożono półki dla gołębi pocztowych. Pozostałe gołębniki znajdowały się na murach pomiędzy Bramą Klasztorną a Krzywą Wieżą^[2]. Gołębie służyły władzom pruskim do komunikowania się z toruńskimi fortami.

Galeria

Gołębnik w 1898 roku. Widoczne zamalowane blendy, pomalowane „tarcze” i gołębie półki
Malowane blendy na fasadzie zachodniej
Mury miejskie. W oddali Gołębnik i Brama Klasztorna
Ulica Pod Krzywą Wieżą i Bankowa, z tyłu Baszta Gołębnik

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Eugeniusz Gąsiorowski: Średniowieczne obwarowania Torunia. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, 2007, s. 21. ISBN 978-83-900852-6-5.
↑ ^a ^b ^c Baszty. Gołębnik (pol.). Toruński Serwis Turystyczny, 23 sierpnia 2008. [dostęp 2009-11-17].

Linki zewnętrzne

Toruński Serwis Turystyczny

[ŚoT-1] Eugeniusz Gąsiorowski: Średniowieczne obwarowania Torunia. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, 2007, s. 21. ISBN 978-83-900852-6-5.

[TST-2] Baszty. Gołębnik (pol.). Toruński Serwis Turystyczny, 23 sierpnia 2008. [dostęp 2009-11-17].

[:1-3] Kolejność i numeracja budowli za Jerzym Stankiewiczem

[1]

[2]

[A]

Mury Starego Miasta	Koci Łeb Brama Chełmińska i Barbakan Chełmiński (Koci Brzuch) Baszta 25^[A] Baszta 27^[A] Koci Ogon Brama Starotoruńska i Barbakan Starotoruński Krzywa Wieża Brama Klasztorna Gołębnik Brama Żeglarska Brama Łazienna Żuraw Brama Mostowa Wartownia Monstrancja Brama Kotlarska Baszta 53^[A] Baszta 53a^[A] Brama Paulińska Baszta 56^[A]
Mury Nowego Miasta	Brama św. Jakuba Brama św. Katarzyny Brama Prosta Brama Nowomiejska

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne