Baszta Monstrancja w Toruniu
 nr rej. A/145 z 17 października 1929i 17 lipca 1998 | |
 Monstrancja widziana od południa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | ul. Podmurna 14/16 |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Kondygnacje | 5[1] |
| Ukończenie budowy | XIII wiek |
| Ważniejsze przebudowy | XV wiek, XIX wiek |
| Odbudowano | 1950[2] |
Położenie na mapie Torunia  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 | |
 53°00′36,57″N 18°36′32,02″E/53,010158 18,608894 | |
Baszta Monstrancja w Toruniu – jedna z dziewięciu zachowanych do dziś baszt obronnych w ciągu murów miejskich w Toruniu.
Lokalizacja
Baszta znajduje się w centralnej części Zespołu Staromiejskiego, przy ul. Podmurnej 14/16, na odcinku pomiędzy ul. Szeroką a ul. Ciasną, na południe od Baszty Warownia.
Historia
Prawdopodobnie pierwsza baszta w tym miejscu powstała jeszcze w XIII wieku[3], razem z pierwszymi fortyfikacjami, jednak w obecnym kształcie Monstrancja została wzniesiona w połowie wieku XV[3]. Budowa ta wiązała się z modernizacją systemu obronnego Torunia będącego odpowiedzią na upowszechnienie się broni palnej. Z tego także powodu niektóre ściany mierzą niemal 2,5 m grubości. Aby zapobiec runięciu budowli do wewnątrz, budowniczowie zastosowali specjalne rozwiązanie architektoniczne przypominające wielopoziomową ławę[4]. Drugim celem powstania „nowej” Monstrancji było przeciwstawienie się zwiększonemu zagrożeniu od strony nieistniejącego już zamku. Zamek krzyżacki został zburzony w 1454 roku przez toruńskich mieszczan. Od tego czasu teren pozamkowy pozostawał nieumocniony i stanowił najsłabszy punkt w linii obrony miasta.
W odróżnieniu od pozostałych baszt istniejących do tej pory w Toruniu, kryta dachem namiotowym Monstrancja nie została wybudowana na planie prostokąta, a na planie ośmiokąta. Była, i jest, to jedyna budowla o tym kształcie w centrum Torunia. Do dnia dzisiejszego wewnątrz budynku zachowało się m.in. stanowisko dla kuszników[1]. Unikatowa budowa Monstrancji umożliwiała prowadzenie ostrzału w trzech kierunkach[2]. W 2005 roku niszczejącą basztę odkupił prywatny właściciel, który wyremontował budowlę[1].
Z biegiem lat wieża pełniła szereg funkcji – po II wojnie światowej wewnątrz mieścił się m.in. skład znaków drogowych i pracownia plastyczna[1].
Nazwa baszty, Monstrancja, pochodzi prawdopodobnie od metalowego słońca, które zostało umieszczona na szczycie wieży, a w połączeniu z „drzewcem” przypominać może właśnie monstrancję.
Galeria
Monstrancja prawdopodobnie w 1924 roku
Monstrancja w roku 2006
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d Justyna Wojciechowska-Narloch: Radca będzie urzędował w gotyku (pol.). Nowości, 29 marca 2006. [dostęp 2009-11-10].
- ↑ a b Gąsiorowski 2007 ↓, s. 20.
- ↑ a b Baszty. Monstrancja (pol.). Toruński Serwis Turystyczny, 23 sierpnia 2008. [dostęp 2009-11-10].
- ↑ Justyna Wojciechowska-Narloch: Monstrancja ma solidne fundamenty (pol.). Nowości, 24 marca 2007. [dostęp 2009-11-10].
Bibliografia
- Eugeniusz Gąsiorowski: Średniowieczne obwarowania Torunia. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, 2007, s. 20. ISBN 978-83-900852-6-5.
- https://www.academia.edu/45504612/Badania_archeologiczno_architektoniczne_baszty_Monstrancja_przy_ulicy_Podmurnej_w_Toruniu
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Autor:
Mapa miasta Toruń, Polska
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.83 N
- S: 52.28 N
- W: 17.16 E
- E: 19.88 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mury miejskie Torunia, ul. Flisacza
Autor: Ola Zaparucha, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Toruń, ul. Podmurna 18 - Baszta „Monstrancja” (zabytek nr rejestr. A/145 z 17.10.1929 i z 17.07.1998)
Autor: Pko, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Toruń, ul. Podmurna 18 - Baszta „Monstrancja” (zabytek nr rejestr. A/145 z 17.10.1929 i z 17.07.1998)
tower icon
