Baszta Pasamoników w Krakowie

Baszta Pasamoników
Symbol zabytku nr rej. A-8 z 17.05.1932[1]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Kraków

Styl architektoniczny

Gotyk

Wysokość całkowita

31 m

Ukończenie budowy

XIV/XV wiek

Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie
Mapa konturowa Starego Miasta w Krakowie, u góry po prawej znajduje się ikonka wieży z opisem „Baszta Pasamoników”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się ikonka wieży z opisem „Baszta Pasamoników”
Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się ikonka wieży z opisem „Baszta Pasamoników”
Ziemia50°03′53,17″N 19°56′32,07″E/50,064769 19,942242

Baszta Pasamoników (znana także jako Baszta Szmuklerzy) – jedna z trzech w pełni zachowanych baszt w obrębie murów miejskich w Krakowie (obok Cieśli oraz Stolarzy).

Opis baszty

Baszta Pasamoników jest wieżą półokrągłą, wykonaną z cegły w stylu gotyckim na kwadratowej, kamiennej podstawie. Posiada ona 3 kondygnacje. Na parterze znajduje się kasa wstępu na mury obronne, na pierwszym piętrze znajdują się okresowe wystawy, a na drugim piętrze znajduje się sala filmowa, w której są wyświetlane filmy związane z Krakowem i jego murami obronnymi. Trzecie piętro nie jest udostępniane turystom. Górną jej część pokrywa fryz, nad którym znajduje się dach o nieregularnym kształcie zbliżonym do stożka, wykonany z czerwonej dachówki. Baszta leży u zbiegu ulicy Pijarskiej i Szpitalnej. Niegdyś położona była pomiędzy Bramą Floriańską, z którą do dziś jest połączona gankiem straży, a obecnie już nieistniejącą Basztą Karczmarzy I po wschodniej stronie.

Historia

Baszta zbudowana została prawdopodobnie w XIV, lub XV wieku. Jej głównym zadaniem była obrona Bramy Floriańskiej od strony wschodniej. Za jej obronę odpowiedzialny był cech pasamoników inaczej zwanych szmuklerzami. W początkowym okresie swojego istnienia baszta była oddana pod opiekę szewców. Na początku XIX wieku Baszta Pasamoników wraz z całą resztą murów miejskich Krakowa, była przewidziana do rozbiórki. W obronie m.in. owej baszty stanął prof. Feliks Radwański, który pisał: „Chronią one przed wiatrami wiejącymi pod Kościół Mariacki od Kleparza. Niedobre to wiatry, bo smrody i śmieci znosić będą, a także bezbożnie podwiewać spódnice Paniom Matkom i Żonom.” 13 stycznia 1817 r. Radwański wywalczył w senacie Rzeczypospolitej Krakowskiej decyzję o pozostawieniu dla potomnych fragmentu średniowiecznego muru obronnego, wraz z Basztą Pasamoników. W roku 2003, baszta przeszła gruntowną renowację, w ramach której odczyszczono jej mury, wymieniono dach i wyremontowano wnętrze baszty. Od 2007 roku, baszta znajduje się na Trasie Turystycznej Mury Obronne.

Na początku XX wieku, podczas gdy Józef Mehoffer, robił projekty witraży do Katedry św. Mikołaja we Fryburgu, na witrażu przedstawiającym męczeństwo św. Barbary, której emblematem graficznym jest wieża, ukazany został motyw Baszty Pasamoników jako tejże wieży.

Galeria

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

  • R. Sypek, Zamki i obiekty warowne Jury Krakowsko-Częstochowskiej, Oficyna Wydawnicza Alma-Press, Warszawa 2005, s.18-29 (ISBN 83-7020-305-1)

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Kraków location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa lokacyjna miasta Kraków. Punkty graniczne mapy:
  • N: 50.15 N
  • S: 49.95 N
  • W: 19.76 E
  • E: 20.26 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
BasztaPasamoników-2Piętro-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Drugie piętro na Baszcie Pasamoników w Krakowie.
Baszta Pasamonikow w Krakowie.jpg
Autor: ImreKiss, Licencja: CC BY 3.0
Baszta Pasamoników
BasztaPasamoników-KlatkaSchodowa-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Klatka schodowa w Baszcie Pasamoników w Krakowie.
Tower.png
tower icon
MuryObronneIBramaFloriańska-WidokZBasztyPasamoników-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Brama Floriańska i Mur Obronny. Widok z Baszty Pasamoników. Kraków, 2016.
Krakow Center - basic map.svg
Autor: RaNo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Old town in Krakow - basic map
GanekStrażyMiędzyBasztąPasamonikówABramąFloriańską-MuryObronne-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Ganek straży na murach obronnych między Brama Floriańską a Basztą Pasamoników. Kraków, 2016.
BasztaPasamoników-1Pietro-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Pierwsze piętro na Baszcie Pasamoników w Krakowie.