Batalion KB „Nałęcz”

Upamiętnienie batalionu przy alei „Solidarności” w Warszawie

Batalion KB „Nałęcz” – pododdział Korpusu Bezpieczeństwa (nazywany również 1 Batalionem Szturmowym KB „Nałęcz”).

Uczestniczył w walkach na Woli, Muranowie, Starym Mieście i południowym Śródmieściu.

Historia oddziału

Oddział powstał 1 sierpnia 1944 na bazie kilkunastoosobowej grupy oficerów i podchorażych Korpusu Bezpieczeństwa (ze struktur Strażackiego Ruchu Oporu „Skała”), dowodzonych przez por. Stefana Kaniewskiego „Nałęcz”. Oddział samorzutnie włączył się do walk o halę targową na placu Żelaznej Bramy.

3 sierpnia oddział liczył 40 żołnierzy uzbrojonych w lekki karabin maszynowy, 3 pistolety maszynowe, kilka karabinów i pistoletów oraz granaty. Brał wówczas udział w zdobyciu posterunku żandarmerii niemieckiej Nordwache znajdującym się w kamienicy na rogu ul. Żelaznej i Chłodnej. Skierowany ze Śródmieścia w rejon Woli wycofał się 6 sierpnia na Stare Miasto.

Na Starym Mieście jako kompania „Nałęcz” był początkowo podporządkowany oddziałowi kpt. „Barry” na odcinku zachodnim. Powierzono mu obronę Pałacu Jabłonowskich oraz klasztoru Kanoniczek na placu Teatralnym. Odcinek wspierał pluton PKB „Blanka” oraz podporządkowana mu taktycznie kompania szturmowa P-20. Od 8 sierpnia odcinek został podporządkowany Zgrupowaniu „Kuba”-„Sosna”. Od 10 do 11 sierpnia po ciężkich bojach, oddział znalazł się w odwodzie Grupy AK „Północ”. Wskutek dużego napływu ochotników utworzono dwie kompanie przekształcając oddział w batalion liczący ok. 200 żołnierzy. 12 sierpnia ponownie został skierowany na linię broniąc gmachu centrali telefonów u zbiegu ulic Przejazd i Tłomackie. W czasie walk w obronie tego rejonu batalion stracił 49 zabitych i ponad 100 rannych. 18 sierpnia do batalionu włączono kompanię P-20. Zaś 20 sierpnia batalion został ponownie wycofany do odwodu.

21 sierpnia batalion ponownie został skierowany do walk, m.in. uczestniczył w zdobyciu Pałacu Radziwiłłów, który ostatecznie utracono 24 sierpnia.

W nocy z 31 sierpnia na 1 września, żołnierze batalionu zostali ewakuowani do Śródmieścia. 1 kompania batalionu została włączona w skład Batalionu „Zaremba-Piorun” w Śródmieściu Północnym, zaś 2 kompania z resztkami kompanii P-20, została włączona do Batalionu „Sokół” w Podobwodzie Śródmieście Południowe.

Łącznie w powstaniu w szeregach batalionu wzięło udział 378 żołnierzy, z czego w trakcie walk poległo 127.

Ordre de Bataille

• dowódca - por./kpt. Stefan Kaniewski "Nałęcz" (ranny 23 sierpnia);
• zastępca - por./kpt. Leopold Stanisław Kiersznowski "Pobóg" (ranny 23 września)

• 1 kompania - dowódca por./kpt. Leopold Stanisław Kiersznowski "Pobóg";
• 2 kompania - dowódca por./kpt/ Adolf Hoffman "Holski";
• kompania P-20 - dowódca por./kpt. Tadeusz Łukaszewicz "Edward" (poległ 12 września)

Bibliografia

• Budzianowski R., Batalion KB "Nałęcz" w Powstaniu Warszawskim, nakładem autora, Warszawa 2005

Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa

Komenda Główna	Biuro Finansów i Kontroli Biuro Informacji i Propagandy Biuro Inspekcji Kedyw Oddział I Oddział II Oddział III Oddział IV Oddział V Wojskowa Służba Kobiet Szefostwo Biur Wojskowych Szefostwo Komunikacji Wojskowych
Obszary	Białostocki Lwowski Warszawski Zachodni Południowy
Okręgi	Białystok Kraków Lublin Lwów Łódź Nowogródek Polesie Pomorze Poznań Radom-Kielce Stanisławów Śląsk Tarnopol Warszawa Wilno Wołyń
Korpusy	Kielecki Warszawski
Dywizje piechoty	2 DP 3 DP 5 DP 6 DP 7 DP 8 DP 9 DP 10 DP 11 DP 12 DP 21 DP 22 DP 24 DP 25 DP 26 DP 27 DP 28 DP 29 DP 30 DP 106 DP
Brygady	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 13 23 24 36 Gozdawa Kielecka KBKZ Zagłębiowska
Pułki piechoty	1 pspodh. 2 pp Leg. 3 pp Leg. 4 pp Leg. 5 pspodh. 6 psp 7 pp Leg. 8 pp Leg. 9 pp Leg. 10 pp 12 pp 13 pp 15 pp 15 pp 16 pp 17 pp 18 pp 19 pp 21 pp 22 pp 23 pp 24 pp 26 pp 27 pp 28 pp 30 pp 31 pp 32 pp 33 pp 34 pp 35 pp 36 pp 38 pp 39 pp 40 pp 41 pp 42 pp 43 pp 45 pp 48 pp 49 pp 50 pp 51 pp 52 pp 53 pp 72 pp 74 pp 77 pp 78 pp 82 pp 84 pp 112 pp 116 pp 120 pp
Pułki kawalerii	1 pszw 7 puł 8 pal 8 puł 8 psk 10 pal 10 kpa 14 puł 19 puł 21 puł 23 puł 27 puł
Akcje i operacje	Akcja Antyk Akcja „Burza” Akcja Getto Akcja Góral Akcja w Lidzie Akcja N Akcja Nieszpory Akcja Pensjonat Akcja w Pińsku Akcja pod Arsenałem Akcja Taśma Akcja w Końskich Akcja w Celestynowie Akcja Wilanów Akcja Wieniec Akcja Wiśnicz Operacja Hermann Operacja Memel Operacja Ostra Brama Powstanie iwienieckie Powstanie warszawskie Powstanie zamojskie Rozbicie więzienia w Kielcach Rozbicie więzienia w Pułtusku
Dywersja i sabotaż	Akcja Bielany Akcja Bollwerk Akcja na tartak w Piaskach Królewskich Akcja Nieszpory Akcja Nowy Rok Akcja Wieniec Mały sabotaż Wysadzenie pociągu w Choszczówce (1943) Wysadzenie pociągu w Piasecznie (1943) Zatopienie statku Tannenberg Zamach bombowy na dworcu kolejowym Friedrichstraße w Berlinie Zamach bombowy na kolej S-Bahn w Berlinie
Zamachy	Akcja Braun Akcja Bürkl Akcja „C” Akcja Durrfeld Akcja Europejska Akcja Główki Akcja Komitet Ukraiński Akcja Koppe Akcja Kośba Akcja Kretschmann Akcja Krüger Akcja „Kutschera” Akcja Leitgeber Akcja Milke Akcja Panienka Akcja Rodewald Akcja Stamm Akcja Topiel Akcja Za Kotarą Likwidacja Heinricha Krafta Likwidacja Hugo Dietza Likwidacja Nadwywiadu Rządu Londyńskiego Zamach na Hansa Franka Zamach na Kurta Hoffmanna Zamach na Maksa Petersa
Bitwy i potyczki	Bitwa o Skalbmierz Bitwa o Surkonty Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej Bitwa na Porytowym Wzgórzu Bitwa pod Jaksicami (1944) Bitwa pod Kałużówką Bitwa pod Lasowcami Bitwa pod Murowaną Oszmianką Bitwa pod Skorzowem Bitwa pod Wojdą Bój pod Pęcicami Potyczka pod Skroniowem Starcie pod Sucharami Starcie w Kamieniu Stołpeckim Wypad na Marianów Walki o Kowel i Włodzimierz Wołyński (1944) Wypad na Truskaw
Wywiad	Most I Most II Most III Operacja Synteza
Organizacje	AKO Cichociemni Polskie Państwo Podziemne Szare Szeregi ŚZŻ AK Grupy Szturmowe Republika Pińczowska Rzeczpospolita Iwonicka Rzeczpospolita Turgielska
Odznaczenia	Krzyż Armii Krajowej Odznaka „Krzyż Powstania Warszawskiego” Warszawski Krzyż Powstańczy