Batalion KB „Sokół”

Przy ul. Nowogrodzkiej

Fotograf Joachim Joachimczyk w rozmowie z oficerami batalionu „Sokół”. Z prawej ppor „Goryl” Brunon Wolski w środku kpt „Skała” Alfons Laska.

Batalion KB „Sokół” – pododdział Korpusu Bezpieczeństwa, walczący w powstaniu warszawskim w składzie Podobwodu AK Śródmieście Południowe.

Historia batalionu

Batalion KB „Sokół” powstał 1 sierpnia 1944 roku na bazie grupy oficerów i żołnierzy Korpusu Bezpieczeństwa, którzy samodzielnie organizowali odcinek obrony sektora ulic Bracka, Nowogrodzka i Żurawia. Po zbudowaniu wspólnie z mieszkańcami, barykad i odparciu ataku czołgów na ul. Brackiej, rozpoczęto formowanie batalionu. Początkowo uzbrojenie składało się z 1 pistoletu maszynowego STEN, 2 kb, 1 karabinu „lochel”, kilku pistoletów oraz granatów i butelek z benzyną. Dowództwo batalionu objął rotmistrz Władysław Jan Olszowski ps. „Sokół”. 4 sierpnia oddział liczył ok. 150 żołnierzy, zaś 24 sierpnia 201 żołnierzy. Walczył w Śródmieściu: Bracka, Nowogrodzka, Żurawia, Krucza, Aleje Jerozolimskie, Nowy Świat, Książęca, plac Trzech Krzyży. Od początku oddział podlegał dowódcy odcinka kpt. Władysława Abramowicza ps. „Litwina”, a następnie dowódcy odcinka północnego majorowi Narcyzowi Łopianowskiemu ps. „Sarna”. Od 7 do 10 września w skład batalionu weszli żołnierze Batalionu KB „Nałęcz” oraz kompanii „P-20”, którzy przedostali się ze Starego Miasta. Po kapitulacji oddział wyszedł do niewoli, w składzie 21 Pułku Piechoty AK „Dzieci Warszawy”. Batalion w walkach stracił ok. 40 żołnierzy. W szeregach batalionu walczył i zginął Antoni Szczęsny Godlewski, legendarny „Antek Rozpylacz”.

Organizacja i obsada personalna batalionu

Dowództwo Batalionu KB „Sokół”

• dowódca rtm. / mjr kaw. Władysław Jan Olszowski ps. „Sokół”
• zastępca – rtm. /mjr kaw. Eugeniusz Morozowicz ps. „Janek”
• zastępca – ppor. / kpt. Alfons Laska ps. „Skała” (od 5 do 10 VIII 1944 p.o. dowódcy batalionu po zranieniu rtm. „Sokoła”)
• oficer w poczcie dowódcy – mjr Kazimierz Pawlikowski^[1]

1 kompania szturmowa

• dowódca kompanii – ppor. / por. Aleksander Żuk ps. „Żuk”
• dowódca I plutonu – ppor. / por. Stanisław Ciesielski ps. „Robakowski”
• dowódca II plutonu – sierż. pchor. / ppor. Lech Słupczyński ps. „War”
• dowódca III plutonu – ppor. / por. Jan Bolechowski ps. „Bolek”

2 kompania szturmowa

• dowódca kompanii – ppor. / kpt. Adam Kutnik ps. „Jawor”
• dowódca I plutonu – ppor. Wacław Antecki ps. „Jasieński” (do 6 IX 1944)
• dowódca I plutonu – ppor. Artur Mazur ps. „Ruzam” (od 23 IX 1944)
• dowódca II plutonu – ppor. / por. Bohdan Węgrzynowski ps. „Miki II” (6-23 IX 1944 dowódca I plutonu)
• dowódca II plutonu – ppor. Jan Sobor-Kulągowski ps. „Miki I” (od 7 IX 1944)
• dowódca III plutonu – ppor. Stanisław Sasinowski „Żbik” (do 6 IX 1944)
• dowódca III plutonu – ppor. Zygmunt Królak ps. „Patriota” (od 7 IX 1944)

Pododdziały specjalne:

• dowódca plutonu techniczno-rusznikarskiego – por. / kpt. Czesław Trojanowski ps. „Litwos”
• dowódca plutonu łączności – ppor. / por. Ryszard Boreyko ps. „Zgierski” (do 17 IX 1944)
• dowódca plutonu łączności – ppor. / por. Sławomir Gajewski „Sławek” (od 18 IX 1944)
• dowódca plutonu sanitarnego – plut. pchor. / ppor. Jerzy Zakrzewski ps. „Węzeł-Jur”
• dowódca plutonu saperów – por. Bogdan Niwiński ps. „Sulima”
• dowódca plutonu przeciwpożarowego – por. Zdzisław Sińczak ps. „Jeratek”

Przypisy

Bibliografia

• Lissowski J., Szanser J., Werner M., Batalion Sokół w Powstaniu Warszawskim (Śródmieście Południowe), Warszawa 2003, ​ISBN 83-87572-00-4​.
• Rozwadowski P. (pod red.), Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, T. I, Warszawa 2005, ​ISBN 83-11-09261-3​.
• Sztejerwald M., Kompania Armii Krajowej „P-20” w Powstaniu Warszawskim, Warszawa 2004, ​ISBN 83-921054-0-0​

Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa

Komenda Główna	Biuro Finansów i Kontroli Biuro Informacji i Propagandy Biuro Inspekcji Kedyw Oddział I Oddział II Oddział III Oddział IV Oddział V Wojskowa Służba Kobiet Szefostwo Biur Wojskowych Szefostwo Komunikacji Wojskowych
Obszary	Białostocki Lwowski Warszawski Zachodni Południowy
Okręgi	Białystok Kraków Lublin Lwów Łódź Nowogródek Polesie Pomorze Poznań Radom-Kielce Stanisławów Śląsk Tarnopol Warszawa Wilno Wołyń
Korpusy	Kielecki Warszawski
Dywizje piechoty	2 DP 3 DP 5 DP 6 DP 7 DP 8 DP 9 DP 10 DP 11 DP 12 DP 21 DP 22 DP 24 DP 25 DP 26 DP 27 DP 28 DP 29 DP 30 DP 106 DP
Brygady	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 13 23 24 36 Gozdawa Kielecka KBKZ Zagłębiowska
Pułki piechoty	1 pspodh. 2 pp Leg. 3 pp Leg. 4 pp Leg. 5 pspodh. 6 psp 7 pp Leg. 8 pp Leg. 9 pp Leg. 10 pp 12 pp 13 pp 15 pp 15 pp 16 pp 17 pp 18 pp 19 pp 21 pp 22 pp 23 pp 24 pp 26 pp 27 pp 28 pp 30 pp 31 pp 32 pp 33 pp 34 pp 35 pp 36 pp 38 pp 39 pp 40 pp 41 pp 42 pp 43 pp 45 pp 48 pp 49 pp 50 pp 51 pp 52 pp 53 pp 72 pp 74 pp 77 pp 78 pp 82 pp 84 pp 112 pp 116 pp 120 pp
Pułki kawalerii	1 pszw 7 puł 8 pal 8 puł 8 psk 10 pal 10 kpa 14 puł 19 puł 21 puł 23 puł 27 puł
Akcje i operacje	Akcja Antyk Akcja „Burza” Akcja Getto Akcja Góral Akcja w Lidzie Akcja N Akcja Nieszpory Akcja Pensjonat Akcja w Pińsku Akcja pod Arsenałem Akcja Taśma Akcja w Celestynowie Akcja Wilanów Akcja Wieniec Akcja Wiśnicz Operacja Hermann Operacja Memel Operacja Ostra Brama Powstanie iwienieckie Powstanie warszawskie Powstanie zamojskie Rozbicie więzienia w Kielcach
Dywersja i sabotaż	Akcja Bielany Akcja Bollwerk Akcja na tartak w Piaskach Królewskich Akcja Nieszpory Akcja Nowy Rok Akcja Wieniec Mały sabotaż Wysadzenie pociągu w Choszczówce (1943) Wysadzenie pociągu w Piasecznie (1943) Zatopienie statku Tannenberg Zamach bombowy na dworcu kolejowym Friedrichstraße w Berlinie Zamach bombowy na kolej S-Bahn w Berlinie
Zamachy	Akcja Braun Akcja Bürkl Akcja „C” Akcja Durrfeld Akcja Europejska Akcja Główki Akcja Komitet Ukraiński Akcja Koppe Akcja Kośba Akcja Kretschmann Akcja Krüger Akcja „Kutschera” Akcja Leitgeber Akcja Milke Akcja Panienka Akcja Rodewald Akcja Stamm Akcja Topiel Akcja Za Kotarą Likwidacja Heinricha Krafta Likwidacja Hugo Dietza Likwidacja Nadwywiadu Rządu Londyńskiego Zamach na Hansa Franka Zamach na Kurta Hoffmanna Zamach na Maksa Petersa
Bitwy i potyczki	Bitwa o Skalbmierz Bitwa o Surkonty Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej (Bitwa na Porytowym Wzgórzu) Bitwa pod Jaksicami (1944) Bitwa pod Kałużówką Bitwa pod Lasowcami Bitwa pod Murowaną Oszmianką Bitwa pod Skorzowem Bitwa pod Wojdą Bój pod Pęcicami Potyczka pod Skroniowem Starcie pod Sucharami Starcie w Kamieniu Stołpeckim Wypad na Marianów Walki o Kowel i Włodzimierz Wołyński (1944) Wypad na Truskaw
Wywiad	Most I Most II Most III Operacja Synteza
Organizacje	AKO Cichociemni Polskie Państwo Podziemne Szare Szeregi ŚZŻ AK Grupy Szturmowe Republika Pińczowska Rzeczpospolita Iwonicka Rzeczpospolita Turgielska
Odznaczenia	Krzyż Armii Krajowej Odznaka „Krzyż Powstania Warszawskiego” Warszawski Krzyż Powstańczy