Batalion KOP „Berezwecz”

Batalion KOP „Berezwecz”
Historia
Państwo

 II Rzeczpospolita

Sformowanie

1937

Rozformowanie

1939

Nazwa wyróżniająca

„Berezwecz”

Organizacja
Kryptonim

123[a]

Dyslokacja

Berezwecz

Formacja

Korpus Ochrony Pogranicza

Batalion KOP „Berezwecz” – odwodowy pododdział piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Rozkazem dowódcy KOP z 23 lutego 1937 roku została zapoczątkowana pierwsza faza reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza „R.3”[2]. Jej wynikiem było między innymi utworzenie batalionu odwodowego KOP „Berezwecz” [3]. Zarządzeniem dowódcy KOP gen. bryg. Jana Kruszewskiego w sprawie zmian w kwatermistrzostwie KOP, dniem 1 kwietnia 1939 roku utworzone zostało podkwatermistrzostwo batalionu[4]. Pod względem gospodarczym przydzielony został do batalionu KOP „Podświle”[4]. Tym samym zarządzeniem, z dniem 1 kwietnia 1939 roku utworzono w batalionie etat adiutanta w stopniu kapitana[5].

Batalion zmobilizowano w ramach mobilizacji częściowej zarządzonej 23 marca 1939 roku[6] i przesunięto w rejon: Żywiec, Chabówka, Nowy Sącz[7]. Zmobilizowany batalion został włączony w struktury 1 Brygady Górskiej, jako I batalion 2 pułku piechoty KOP, dzieląc losy innych jednostek Armii Kraków (Bitwa pod Węgierską Górką).

Po odejściu batalionu przeznaczonego dla 1 Brygady Górskiej, garnizon i kadra jednostki w Berezweczu nie odtworzyła batalionu i skoncentrowała się na wsparciu organizacyjnym dla odtwarzanych batalionów „Łużki” i „Podświle”.

Struktura organizacyjna

Siedziba batalionu, klasztor w Berezweczu

Dowództwo batalionu[8]

  • 1 kompania szkolna strzelecka[b]
    • drużyna gospodarcza
    • trzy plutony strzeleckie po trzy drużyny
  • 2 kompania szkolna strzelecka[c]
    • drużyna gospodarcza
    • dwa plutony po trzy drużyny
  • kompania szkolna ckm[d]
    • drużyna gospodarcza
    • dwa szkolne plutony ckm po trzy drużyny
    • 3 szkolny pluton broni towarzyszących

Stan osobowy[8]

  • oficerów – 12
  • podoficerów zawodowych – 29
  • podoficerów nadterminowych – 11
  • podoficerów i szeregowców służby zasadniczej – 346

Razem – 398 żołnierzy

Żołnierze batalionu

Dowódcy batalionu

Obsada personalna w marcu 1939 roku

Ostatnia „pokojowa” obsada personalna batalionu[13][f]:

  • dowódca batalionu – mjr Kazimierz Władysław Czarkowski
  • adiutant batalionu – por. Bohdan Antoni Zygfryd Beuth
  • kwatermistrz – vacat
  • oficer materiałowy – vacat
  • oficer płatnik – vacat
  • lekarz medycyny – kpt. dr Bolesław Węgrzynowski
  • dowódca plutonu łączności – por. Stanisław Mazur
  • dowódca 1 kompanii szkolnej strzeleckiej – kpt. Aleksander II Chrzanowski[g]
  • dowódca plutonu – por. Bawej Władysław
  • dowódca plutonu – por. Jarczewski Józef
  • dowódca 2 kompanii szkolnej strzeleckiej – por. Tadeusz Kade[h]
  • dowódca plutonu – por. Chyczewski Janusz Paweł
  • dowódca plutonu – por. Pietraszkiewicz Ryszard
  • dowódca kompanii szkolnej karabinów maszynowych – kpt. Mikołaj Krzyński[i]
  • dowódca plutonu – por. Szalay Jerzy Wacław
  • dowódca plutonu – por. Anioł Antoni Julian
  • dowódca plutonu – chor. Władysław Sak

Żołnierze batalionu – ofiary zbrodni katyńskiej

Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego[17]

Nazwisko i imięstopieńzawódmiejsce pracy przed mobilizacjązamordowany
Szulikowski Józefpodporucznik rezerwynauczycielkier. szkoły w AhalmicyKatyń
Biały Tadeusz Edwardpodporucznik rezerwyKatyń
Kopaliński Franciszekpodporucznik rezerwyurzędnikpraca w samorządzie w GłebokiemKatyń
Mohl Andrzejpodporucznik rezerwyhandlowiecIzba Przemysłowo-Handlowa w WilnieKatyń
Pietraszkiewicz Ryszard[18]porucznikżołnierz zawodowyKatyń
Wojnicz Franciszekpodporucznik rezerwynauczycielszkoła w PietkuniszkachKatyń
Wyrzykowski Mieczysławpodporucznik rezerwynauczycielszkoła powszechna w GłębokiemKatyń
Lutyński Józefpodporucznik rezerwyurzędnikCharków

Uwagi

  1. ↑ Zarządzenie szefa sztabu KOP ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna w sprawie używania w dowództwie KOP kryptonimów zamiast nazw jednostek KOP[1].
  2. ↑ Przemianowana z dotychczasowej szkolnej kompanii strzeleckiej pułku KOP „Głebokie”[9].
  3. ↑ Przemianowana z dotychczasowej kompanii odwodowej pułku KOP „Głebokie”[9].
  4. ↑ Przemianowana z dotychczasowej szkolnej kompanii ckm pułku KOP „Głebokie”[9].
  5. ↑ Kazimierz Włodzimierz Czarkowski, mjr piech., w KOP od 1932 roku. Do marca 1939 roku dowódca baonu odwodowego KOP „Berezwecz”. We wrześniu 1939 roku dowódca I baonu piechoty 2 pułku piechoty KOP. Ranny w walkach z Niemcami pod Dachnowem 15 września 1939[10].
  6. ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[14].
  7. ↑ Aleksander II Chrzanowski, kpt. piech., w KOP od 1936 roku. Do marca 1939 roku dowódca 1 kompanii szkolnej baonu odwodowego KOP „Berezwecz”. W kampanii wrześniowej dowódca 1 kompanii piechoty I batalionu piechoty 2 pułku piechoty KOP[10].
  8. ↑ Tadeusz Kade, por. piech., w KOP od 1935 roku. Do mobilizacji dowódca 2 szkolnej kompanii strzeleckiej baonu KOP odwodowego „Berezwecz”. We wrześniu 1939 roku dowódca 2 kompanii piechoty I batalionu piechoty 2 pułku piechoty KOP. Ranny w walkach z Niemcami 3 września 1939 pod Węgierską Górką[15].
  9. ↑ Mikołaj Krzyński (1902-1940), kpt. piech., w KOP od 1938 roku. Do mobilizacji dowódca szkolnej kompanii ckm baonu odwodowego KOP „Berezwecz”. We wrześniu 1939 roku dowódca kompanii ckm I baonu 2 pułku piechoty KOP. Więzień obozu w Starobielsku. Zamordowany przez NKWD[16].

Przypisy

  1. ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 425.
  2. ↑ Prochwicz 3/1994 ↓, s. 157.
  3. ↑ Zarządzenie nr L.500/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 1.
  4. ↑ a b Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 624.
  5. ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 625.
  6. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 71.
  7. ↑ Prochwicz 4/1994 ↓, s. 5.
  8. ↑ a b Prochwicz 2003 ↓, s. 351.
  9. ↑ a b c Zarządzenie nr L.500/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 4.
  10. ↑ a b Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 713.
  11. ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 669.
  12. ↑ Wiśniewska i Promińska 2013 ↓, s. 12.
  13. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 927.
  14. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
  15. ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 723.
  16. ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 728.
  17. ↑ Księgi Cmentarne – biogramy oficerów.
  18. ↑ Księgi Cmentarne – wpis 2837.

Bibliografia

  • Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 978-83-900217-9-9. OCLC 864242470.
  • Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), s. 148-160, 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182. 
  • Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część II. Przemiany organizacyjne i przygotowania wojenne KOP w 1939 roku. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 4 (150), s. 148-160, 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182. 
  • Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
  • Jerzy Prochwicz. Walki oddziałów KOP na obszarach północno-wschodniej Polski. „Białoruskie Zeszyty Historyczne”. 13, 2000. Białystok. ISSN 1232-7468. 
  • Iwona Wiśniewska, Katarzyna Promińska, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Brygada Korpusu Ochrony Pogranicza «Wilno»”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2013.
  • Zarządzenie dowódcy KOP w sprawie reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza („R.3” I Faza) nr L.500/Tjn.Og.Org/37 z 23 lutego 1937 roku.
  • Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
Korpus Ochrony Pogranicza
Brygady
Pułki
piechoty
Bataliony
graniczne
odwodowe
forteczne
Kawaleria
szwadrony
Artyleria
Saperzy
Wywiad
Placówki wywiadowcze KOP nr
Ekspozytury Oddziału II Szt. Gen.
Jednostki
sformowane
przez KOP
Kompanie
graniczne
Strażnice

Media użyte na tej stronie

Odznaka KOP.png
Autor: Kerim44, Licencja: CC BY-SA 4.0
Odznaka KOP
Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).