Batalion ON „Kurpie”

Batalion ON „Kurpie”
Kurpiowski batalion ON
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1939
Rozformowanie1939
Dowódcy
Pierwszykpt. Kazimierz Nowicki
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
DyslokacjaOstrołęka
Rodzaj sił zbrojnychwojsko
Rodzaj wojskpiechota
PodległośćWarszawska Brygada ON
Warszawska Brygada ON
Obrona Narodowa w 1939

Kurpiowski Batalion Obrony Narodowej (batalion ON „Kurpie”) – pododdział piechoty Wojska Polskiego II RP.

Batalion został sformowany w maju 1939 roku, w Ostrołęce, w składzie Warszawskiej Brygady ON, według etatu batalionu ON typ IV. Pododdział był zorganizowany w oparciu o 133 Obwód PW[1].

Jednostką administracyjną i mobilizującą dla Kurpiowskiego batalionu ON był 5 pułk Ułanów Zasławskich.

Działania batalionu we wrześniu 1939

W kampanii wrześniowej jednostka walczyła w składzie 18 Dywizji Piechoty. Batalion (bez 3 kompanii) zajmował pozycje w rejonie Dylewa. Trzecia kompania z plutonem lekkich karabinów maszynowych i plutonem ckm na taczankach[a] została podporządkowana dowódcy Oddziału Wydzielonego „Myszyniec”[b], kpt. Str. Gran. Wacławowi Smakoszowi i zajęła pozycje na przedmieściach Myszyńca.

Sgo narew 1939.png

1 września 1939 roku około godz. 6.00 oddział niemieckiej 1 Brygady Kawalerii rozpoczął natarcie na Myszyniec. Około godz. 10.00 Niemcy wsparci pięcioma samochodami pancernymi przełamali polską obronę i zajęli miasto. Kompania por. Szewczyka nie wytrzymała niemieckiego natarcia i opuściła miasto w panice. OW „Myszyniec” wycofał się na drugą pozycję obrony w Wydmusach. Między godz. 13 a 14 kpt. Smakosz przeprowadził kontratak w celu odbicia Myszyńca, ale powodzenia nie uzyskał. Żołnierzom ON uzbrojonym w karabiny Lebela i Berthiera brakowało amunicji. OW „Myszyniec” wycofał się na III pozycję obronną w Siarczej Łące obsadzoną przez drugą kompanię ON, a w nocy wspartą przez 7 kompanię 42 pp.

2 września od godz. 8.00 oddziały polskie walczyły na pozycji pod Siarczą Łąką, a następnie w rejonie Kadzidła i Dylewa. W walkach w rejonie Kadzidła, 3 kompania ON po wyczerpaniu amunicji atakowała „na bagnety”. W południe porucznik Szewczyk stwierdził, że brakuje 40% stanu osobowego kompanii. Wymieniony oficer nieobecność tak dużej grupy podkomendnych tłumaczył tym, że pochodzili oni z miejscowości w rejonie, których prowadzone były działania wojenne. Widząc łuny pożarów, spowodowanych ogniem niemieckiej artylerii, udali się do swych domów by ratować rodziny i dobytek. Porucznik Szewczyk około godz. 20.00 został ciężko ranny.

W wyniku sporych strat oddział ten, wraz z dowódcą batalionu kpt. Nowickim, wycofał się na Nowogród. Po jego uporządkowaniu został włączony do 9 kompanii por. Pajka i skierowany na III linię obronną Nowogrodu.

Reakcją dowództwa polskiego na zajęcie Myszyńca było wysłanie 2 kompanii 71 pułku piechoty pod dowództwem kpt. Naparlińskiego, wzmocnionej dwoma działkami ppanc., do miejscowości Łyse. Postawiono przed nią zadanie opanowania Myszyńca. Natarcie 2 września zakończyło się jednak niepowodzeniem. Wskutek dużych strat kompania wycofała się do Nowogrodu. Jej żołnierzy wcielono do 8 kompanii por. Tarczałowicza w Szablaku.

---

Rano, 6 września, batalion ON „Kurpie” składający się w tym czasie z kompanii „Ostrołęka” i resztek kompanii kadzidlańskiej i myszynieckiej, został zluzowany przez III batalion 42 pułku piechoty i odszedł do odwodu 42 pp w lesie, na zachód od Czarnowca[2].

Organizacja i obsada personalna

  • dowódca batalionu - kpt. Kazimierz Nowicki
  • dowódca kompanii ON „Ostrołęka I” - por. Norbert Puchalski
  • dowódca kompanii ON „Ostrołęka II” - kpt. rez. Aleksander Sierański[3]
  • dowódca kompanii ON „Ostrołęka III” - por. piech. Józef Szewczyk[c]
  • dowódca plutonu ckm - st. sierż. Marcin Karcz

Uwagi

  1. ↑ Pluton ckm na taczankach należał do 5 pułku Ułanów Zasławskich.
  2. ↑ Poza 3 kompanią ON w skład Oddziału Wydzielonego „Myszyniec” wchodziła kompania Straży Granicznej zorganizowana z funkcjonariuszy komisariatu SG „Myszyniec” i plutonu wzmocnienia SG ppor. Hisztyna oraz 1 szwadron 5 pułku Ułanów Zasławskich.
  3. ↑ Por. piech. Józef Szewczyk był oficerem służby stałej 33 Pułku Piechoty. Do Baonu ON „Kurpie” został przydzielony w pierwszych dniach sierpnia 1939 r. W grudniu 1945 pełnił służbę w 7 batalionie strzelców karpackich.

Przypisy

  1. ↑ Ryszard Rybka, Kamil Stepan, Najlepsza broń ... s. 1075.
  2. ↑ Pluta-Czachowski i Wujcik 1985 ↓, s. 170.
  3. ↑ Maciej Bednarek, Obrona Narodowa II RP 1937-1939 - Batalion ON "Kurpie", obronanarodowa1939.pl [dostęp 2018-11-12] (pol.).

Bibliografia

  • Kazimierz Pindel, Obrona Narodowa 1937-1939, Warszawa: Wydaw. Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979, ISBN 83-11-06301-X, OCLC 69279234.
  • Ryszard Rybka, Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny "W" i jego ewolucja, Kamil Stepan, Warszawa: Oficyna Wydawnicza "Adiutor", 2010, ISBN 978-83-86100-83-5, OCLC 674626774.
  • Stanisław Rost, Oddział Wydzielony "Myszyniec", Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 2 (96), Warszawa 1981 ss. 331-336
  • Kazimierz Pluta-Czachowski, Władysław Wujcik, Walki 18 Dywizji Piechoty w wojnie obronnej 1939 r. (od 1.9. do 10.9.), Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 3 (113), Warszawa 1985, s. 143-182
  • Józef Szewczyk, Relacja z kampanii wrześniowej 1939 r. sporządzona 1 grudnia 1945 r., Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, sygn. B.I. 14h.

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Sgo narew 1939.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Położenie wielkich jednostek Samodzielnej Grupy Operacyjnej Narew i wielkich jednostek niemieckich w pierwszych dniach września 1939
Warszawska Brygada ON.jpg
Warszawska Brygada ON
Obrona Narodowa w 1939.jpg
Obrona Narodowa w 1939