Batalion Ruczaj

Głaz z tablicą pamiątkową na skwerze przy ul. Mokotowskiej

Powstaniec warszawski w hełmie wz. 31 z grupy szturmowej Batalionu Ruczaj uzbrojony w miotacz ognia typu K przed akcją na Małą PAST-ę

Tablica upamiętniająca zdobycie 23 sierpnia 1944 budynku malej PAST-y przy ul. Pięknej 19

Batalion Ruczaj – batalion Armii Krajowej utworzony w czasie powstania warszawskiego. Powstał na bazie VII Zgrupowania 2 Rejonu Obwodu I Śródmieście. Walczył w składzie „Podobwodu Śródmieście Południe” dowodzonego przez ppłk. „Sławbora” (Jana Szczurka-Cergowskiego).

Rejon walk batalionu „Ruczaj” to: Mokotowska – Piusa XI (dziś Piękna) – Chopina – Koszykowa – Marszałkowska^[1]. Jego oddziały zdobyły 23 sierpnia nad ranem budynek centrali telefonicznej – tzw. małą PAST-ę przy ul. Piusa XI 19.

Liczył ponad 1500 żołnierzy, w walkach stracił 250. W jego szeregach walczyli m.in. Samuel Willenberg, Stefan Nowaczek i Jerzy Parzyński.

Struktura VII Zgrupowania 1 sierpnia 1944

• Dowódca – rtm. Czesław Grudziński „Ruczaj”;
• Zastępca – por. Stanisław Ornoch „Babicz”;
• Adiutant – por. kaw. Jerzy Henryk Ostrzycki „Łańcuch”;
• Lekarz – kpr. pchor. lek. med. Jan Karol Kostrzewski „Kozioł”.

• 1 Kompania – dowódca ppor. Karol Gomułko „Long”;
  • Pluton 137 – dowódca ppor. rez. piech. Wincenty Olszewski „Pomruk”;
  • Pluton 138 – dowódca kpr. pchor. Zbigniew Domański „Grom”;
  • Pluton 139 – dowódca kpr. pchor. Władysław Majdaks „Błyskawica”.

• 2 Kompania – kpt. rez. lek. lek. med. Tadeusz Bartoszek „Cegielski”^[2];
  • Pluton 125 – ppor. Sławomir Malczewski „Sławek”;
  • Pluton 126 – ppor. Konstanty Jabłoński „Jasieńczyk”;
  • Pluton 127 – plut. pchor. „Siwy” NN.

• 3 Kompania – dowódca ppor. rez. Adam Jaworski „Jastrząb”, zastępca – plut. pchor. Stanisław Brażewicz-Dosiółko „Szczyt”;
  • Pluton 135 – plut. pchor. Tadeusz Rackiewicz „Bicz”;
  • Pluton 136 – ppor. rez. piech. Mieczysław Ćwikowski „Zbigniew”;
  • Pluton – por. Aleksy Makowelski „Kruka”;
  • Pluton – ppor. rez. piech. Władysław Jarczewski „Nałęcz”.

• 4 Kompania – dowódca ppor. NN „Rybak”; (kompania nie stawiła się 1 sierpnia);
  • Pluton 181 – NN
  • Pluton 182 – NN
  • Pluton 183 – NN

Taktycznie zgrupowaniu podporządkowano:

• I Dywizjon „Jeleń” 7 pułku ułanów lubelskich AK – dowódca rtm. Lech Głuchowski „Jeżycki”.

Upamiętnienie

• Przy ulicy Mokotowskiej, pomiędzy ulicami Chopina i Piękną, znajduje się skwer Batalionu AK „Ruczaj” z kamieniem pamiątkowym. Nazwa skweru została nadana w styczniu 1993^[3].

Przypisy

Bibliografia

• Matusak P. (red.), Powstanie warszawskie 1944. Wybór dokumentów, T. 2, cz. I, Warszawa 2001, ​ISBN 83-88185-39-X​.

Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa Komenda Główna Biuro Finansów i Kontroli Biuro Informacji i Propagandy Biuro Inspekcji Kedyw Oddział I Oddział II Oddział III Oddział IV Oddział V Wojskowa Służba Kobiet Szefostwo Biur Wojskowych Szefostwo Komunikacji Wojskowych Obszary Białostocki Lwowski Warszawski Zachodni Południowy Okręgi Białystok Kraków Lublin Lwów Łódź Nowogródek Polesie Pomorze Poznań Radom-Kielce Stanisławów Śląsk Tarnopol Warszawa Wilno Wołyń Korpusy Kielecki Warszawski Dywizje piechoty 2 DP 3 DP 5 DP 6 DP 7 DP 8 DP 9 DP 10 DP 11 DP 12 DP 21 DP 22 DP 24 DP 25 DP 26 DP 27 DP 28 DP 29 DP 30 DP 106 DP Brygady 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 13 23 24 36 Gozdawa Kielecka KBKZ Zagłębiowska Pułki piechoty 1 pspodh. 2 pp Leg. 3 pp Leg. 4 pp Leg. 5 pspodh. 6 psp 7 pp Leg. 8 pp Leg. 9 pp Leg. 10 pp 12 pp 13 pp 15 pp 15 pp 16 pp 17 pp 18 pp 19 pp 21 pp 22 pp 23 pp 24 pp 26 pp 27 pp 28 pp 30 pp 31 pp 32 pp 33 pp 34 pp 35 pp 36 pp 38 pp 39 pp 40 pp 41 pp 42 pp 43 pp 45 pp 48 pp 49 pp 50 pp 51 pp 52 pp 53 pp 72 pp 74 pp 77 pp 78 pp 82 pp 84 pp 112 pp 116 pp 120 pp Pułki kawalerii 1 pszw 7 puł 8 pal 8 puł 8 psk 10 pal 10 kpa 14 puł 19 puł 21 puł 23 puł 27 puł Akcje i operacje Akcja Antyk Akcja „Burza” Akcja Getto Akcja Góral Akcja w Lidzie Akcja N Akcja Nieszpory Akcja Pensjonat Akcja w Pińsku Akcja pod Arsenałem Akcja Taśma Akcja w Celestynowie Akcja Wilanów Akcja Wieniec Akcja Wiśnicz Operacja Hermann Operacja Memel Operacja Ostra Brama Powstanie iwienieckie Powstanie warszawskie Powstanie zamojskie Rozbicie więzienia w Kielcach Dywersja i sabotaż Akcja Bielany Akcja Bollwerk Akcja na tartak w Piaskach Królewskich Akcja Nieszpory Akcja Nowy Rok Akcja Wieniec Mały sabotaż Wysadzenie pociągu w Choszczówce (1943) Wysadzenie pociągu w Piasecznie (1943) Zatopienie statku Tannenberg Zamach bombowy na dworcu kolejowym Friedrichstraße w Berlinie Zamach bombowy na kolej S-Bahn w Berlinie Zamachy Akcja Braun Akcja Bürkl Akcja „C” Akcja Durrfeld Akcja Europejska Akcja Główki Akcja Komitet Ukraiński Akcja Koppe Akcja Kośba Akcja Kretschmann Akcja Krüger Akcja Kutschera Akcja Leitgeber Akcja Milke Akcja Panienka Akcja Rodewald Akcja Stamm Akcja Topiel Akcja Za Kotarą Likwidacja Heinricha Krafta Likwidacja Hugo Dietza Likwidacja Nadwywiadu Rządu Londyńskiego Zamach na Hansa Franka Zamach na Kurta Hoffmanna Zamach na Maksa Petersa Bitwy i potyczki Bitwa o Skalbmierz Bitwa o Surkonty Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej (Bitwa na Porytowym Wzgórzu) Bitwa pod Jaksicami (1944) Bitwa pod Kałużówką Bitwa pod Lasowcami Bitwa pod Murowaną Oszmianką Bitwa pod Skorzowem Bitwa pod Wojdą Bój pod Pęcicami Potyczka pod Skroniowem Starcie pod Sucharami Starcie w Kamieniu Stołpeckim Wypad na Marianów Walki o Kowel i Włodzimierz Wołyński (1944) Wypad na Truskaw Wywiad Most I Most II Most III Operacja Synteza Organizacje AKO Cichociemni Polskie Państwo Podziemne Szare Szeregi ŚZŻ AK Grupy Szturmowe Republika Pińczowska Rzeczpospolita Iwonicka Rzeczpospolita Turgielska Odznaczenia Krzyż Armii Krajowej Krzyż Powstania Warszawskiego Warszawski Krzyż Powstańczy