Batalion pancerny (II RP)

Bataliony pancerne – oddziały broni pancernych, występujące w organizacji pokojowej Wojska Polskiego II RP, w latach 1935-1939.

Bronie Pancerne Wojska Polskiego w 1939 przed wybuchem II wojny światowej

Bataliony zostały powołane rozkazem Dowództwa Broni Pancernych MSWojsk. z 26 lutego 1935 o przemianowaniu i o organizacji 4 nowych batalionów pancernych.

Była to jednostka wojskowa „czasu P” spełniająca zadania mobilizacyjne wobec oddziałów i pododdziałów broni pancernej „czasu W” w II Rzeczypospolitej. W okresie pokoju spełniała również zadania organizacyjne i szkoleniowe^[1].

czołg Renault R-35

czołg 7TP

czołg -Vickers E

TKS

czołg TK-3

Struktura batalionu pancernego

Typowa organizacja batalionu pancernego do 1937^[1]:

• dowództwo
• kwatermistrzostwo
• kompania szkolna
• kompania pancerna młodszego rocznika (samochody pancerne)
• kompania pancerna starszego rocznika (czołgi)
• kompania motorowa
• kompania gospodarcza
• pluton łączności
• park
• składnica

Etat przewidywał 36 oficerów, 111 podoficerów zawodowych, 75 podoficerów nadterminowych, 409 strzelców i 12 osób personelu cywilnego^[1].

Z czasem bataliony zatraciły jedność organizacyjną. W 1939 wyrównany skład: po trzy kompanie czołgów rozpoznawczych i szwadronie samochodów pancernych miały: 1., 4., i 8 batalion pancerny. Pozostałe były batalionami większym, a 2 batalion pancerny osiągnął rozmiary pułku^[2]

Możliwości mobilizacyjne batalionu

Bataliony pancerne były jednostkami mobilizującymi pododdziały broni pancernych, przewidziane do sformowania zgodnie z planem operacyjnym „Zachód” lub „Wschód”, na podstawie planu mobilizacyjnego „W”. Po zorganizowaniu wymienionych wyżej pododdziałów oraz przekazaniu nadwyżek ludzi sprzętu do ośrodków zapasowych bataliony były likwidowane.

W zależności od stopnia rozwinięcia (skadrowania) oraz ilości i rodzaju posiadanego sprzętu batalion pancerny mógł sformować:

• 1 batalion czołgów lekkich 7-TP lub R-35,
• 1-3 dywizjonów pancernych,
• 1-3 samodzielne kompanie czołgów rozpoznawczych, kompanię czołgów lekkich lub wolnobieżnych (tylko 2 bpanc.),
• 1 kolumnę samochodów osobowych dla KG armii,
• 2-5 kolumn samochodów ciężarowych typu I i II dla armii,
• 1 krajową kolumnę samochodów ciężarowych dla OK,
• 1-2 kolumny samochodów sanitarnych dla armii,
• 1 kolumnę samochodów osobowo-sanitarnych dla OK,
• 1-2 parki broni pancernych, stałych lub ruchomych,
• 1 czołówkę reperacyjną (naprawczą).

Bataliony pancerne w 1939

• 4 Batalion Pancerny
• 5 Batalion Pancerny
• 6 Batalion Pancerny
• 7 Batalion Pancerny
• 8 Batalion Pancerny
• Kadra 9 Batalionu Pancernego
• 10 Batalion Pancerny
• 11 Batalion Pancerny
• 12 Batalion Pancerny

Przypisy

Bibliografia

• Krzysztof M. Gaj: Polska broń pancerna w 1939 roku - organizacja wojenna i pokojowa jednostek. Oświęcim: NapoleonV, 2014. ISBN 978-83-7889-122-2.
• Rajmund Szubański: Polska broń pancerna 1939. Warszawa: Bellona Spółka Akcyjna, 2011. ISBN 978-83-11-12106-5.