Bateria Chaberton

	Bateria Chaberton; Batteria dello Chaberton
	Bateria Chaberton; Batteria dello Chaberton
	; Pozostałości baterii Chaberton
Państwo	Francja
Lokalizacja	Mont Chaberton
Typ	bateria
Data budowy	1899–1913
Bitwy	włoska inwazja na Francję 1940 (II wojna światowa)
	Położenie na mapie Francji Bateria Chaberton
	44°57′53″N 6°45′05″E/44,964722 6,751389

Bateria Chaberton (Bateria 515) – włoska bateria artylerii fortecznej zbudowana na początku XX wieku na szczycie góry Chaberton w Alpach Kotyjskich, w pobliżu ówczesnej granicy z Francją (obecnie na terenie Francji). Stanowiła najwyżej położoną fortyfikację w Europie. Nie była używana bojowo w czasie I wojny światowej. Podczas II wojny światowej prowadziła ostrzał pozycji francuskich w czasie włoskiego ataku na Francję w czerwcu 1940 i sama została wówczas poważnie uszkodzona.

Opis

Na szczycie góry Chaberton w Alpach, przy ówczesnej granicy z Francją, włoska armia w latach 1899-1913 zbudowała baterię artylerii według projektu mjr. inż. Luigi Pollari Maglietta^[1]. Była to najwyżej położona fortyfikacja w całej Europie (3130 m n.p.m.). Bateria uzbrojona została w osiem armat dalekonośnych kalibru 149 mm 149/35 A, zamontowanych w kopułach pancernych na ośmiu ufortyfikowanych wieżach, umieszczonych w jednym rzędzie, w odległości 6 m od siebie^[1]. Jej cel był ofensywny, do zwalczania fortyfikacji francuskich na dużych odległościach. Bateria została zbudowana tuż za szczytem, osłaniającym ją dodatkowo od ognia przeciwnika. Wieże dział umieszczono na wykonanej z betonu podstawie, mieszczącej składy, stanowisko dowodzenia i pomieszczenia gospodarcze, a wysokość posadowienia armat wynosiła ponad 7 m^[1]. Transport do baterii ułatwiała kolej linowa^[1].

Użycie bojowe

Podczas I wojny światowej, w związku z przystąpieniem Włoch po stronie ententy, bateria nie była używana bojowo. W 1938 roku została włączona w skład Gwardii Granicznej (GaF) jako 515. Bateria^[1].

W chwili przystąpienia Włoch do II wojny światowej w 1940 roku, dowódcą był kpt. Spartaco Bevilacqua, a załogę stanowiło 320 ludzi^[1]. Podczas włoskiej inwazji na Francję, bateria początkowo jedynie 17 czerwca 1940 roku ostrzelała francuski Fort de l’Olive koło wsi Plampinet, który później milczał w obawie przed grożącym mu ostrzałem^[1]. Poza tym bateria pozostała nieaktywna do 20 czerwca 1940 roku, kiedy rozpoczęła ostrzał rejonu przyszłego natarcia włoskiego w rejonie Montgenèvre – francuskie forty Janus i Gordan^[1].

Francuzi byli świadomi zagrożenia stwarzanego przez wysoko położoną baterię i już od 1937 roku opracowywali plany przeciwdziałania. Wiosną 1940 roku w tajemnicy zlokalizowali w rejonie Poët-Morand i Eyrette na zamaskowanych stanowiskach dwie sekcje ciężkich moździerzy Schneider kalibru 280 mm mle 1914^[1]. Wcześniejsze ich wejście do akcji uniemożliwiała mgła, lecz 21 czerwca 1940 roku ok. godziny 17 warunki poprawiły się na tyle, że francuskie moździerze podjęły ostrzał baterii, korygowany przez obserwatorów z fortów Janus i Croix de Toulouse^[1]. Na skutek ostrzału zniszczone zostało sześć z ośmiu armat i stacja kolei linowej, zginęło 9 ludzi, a 50 zostało rannych^[1]. Francuskie moździerze wystrzeliły tego dnia w ciągu trzech i pół godziny 57 pocisków^[1].

23 czerwca dwa ocalałe działa baterii wspierały nadal atak żołnierzy włoskich na górę Chenaillet. Ostrzał francuski tym razem był niecelny z powodu mgły, podobnie 24 czerwca (wystrzelono odpowiednio 14 i 24 pociski)^[1]. 25 czerwca weszło w życie zawieszenie broni^[2].

Szczyt wraz z pozostałościami baterii przeszedł w posiadanie Francji w wyniku ustaleń pokoju paryskiego z 1947 roku.