Bateria Goeben

Wieża baterii Goeben

Bateria Goeben – wybudowana w latach trzydziestych XX w. na wyspie Wolin bateria ciężkiej artylerii nadbrzeżnej przeznaczonej do zwalczania okrętów liniowych na Zatoce Pomorskiej.

Decyzję o budowie baterii niemieckie władze wojskowe podjęły w 1935 r., chcąc wzmocnić ochronę Zatoki Pomorskiej i portu w Świnoujściu przed wrogimi okrętami w spodziewanym konflikcie zbrojnym. Bateria wybudowana została w latach 1938–39 i składała się z dwóch części: wieży dowodzenia i stanowisk artyleryjskich.

Wieża dowodzenia

Ośmiokondygnacyjna, betonowa budowla o charakterystycznym kształcie dzwonu, w pełni autonomiczna. Ukształtowanie ścian zewnętrznych wieży upodabniało ją do latarni morskiej oraz zwiększało zdolność rykoszetowania pocisków artyleryjskich i bomb lotniczych^[1].

Pierwotne przeznaczenie poszczególnych kondygnacji:

• I kondygnacja (piwnica) – pomieszczenia techniczne (maszynownia, magazyny, urządzenia wentylacyjne),
• II kondygnacja – centrala dowodzenia,
• III kondygnacja – pomieszczenia socjalne,
• IV, V, VI kondygnacja – pomieszczenia załogi,
• VII kondygnacja – pomieszczenia pogotowia obsługi,
• VIII kondygnacja – na tym poziomie, osłoniętym pancerną kopułą, znajdował się optyczny dalmierz^[1] artyleryjski o bazie (szerokości) 12 m. Umożliwiał on obserwację obiektów znajdujących się w odległości do 45–50 km.

Wieża znajduje się na wzniesieniu o wysokości 12 m n.p.m., w odległości ok. 750 m od brzegu morskiego. Wysokość samej wieży wynosiła pierwotnie ok. 18 m.

Stanowiska artyleryjskie

Umiejscowione zostały w lesie, w odległości ok. 2,5 km^[1] od brzegu morskiego, co miało uniemożliwiać wrogim okrętom dostrzeżenie błysków z luf podczas wystrzałów. Na stanowiskach zainstalowano trzy armaty o kalibrze 283 mm, strzelające pociskami o wadze 284 kg i zasięgu 36 km.

W 1940 r. Niemcy zdemontowali armaty i przenieśli je do Norwegii.

Stanowiska artyleryjskie połączone były torami kolejki wąskotorowej. Oprócz samych dział znajdowały tu się również różnorakie budowle pomocnicze (schrony amunicyjne, kotłownia, elektrownia, pomieszczenia mieszkalne załogi, warsztaty, magazyny itp.). Załoga baterii Goeben liczyła łącznie 250 osób.

Wieża dowodzenia współcześnie

W 2001 r. rozpoczęto remont wieży dowodzenia. Usunięto przedpancerz dalmierza, a w roku 2003 nadbudowano ażurową, stalową konstrukcję, na szczycie której umieszczono punkt ostrzegania pożarowego (tzw. dostrzegalnię)^[1].

Obecnie dawna wieża dowodzenia baterii (zwana popularnie dzwonem) pełni rolę edukacyjno-turystyczną i jest dostępna w sezonie letnim dla zwiedzających.

Obiekt leży na ścieżce dydaktycznej Szlak Fortyfikacyjny Twierdzy Świnoujście.

Nazwa baterii pochodzi od nazwiska gen. Augusta Goebena, dowódcy korpusu, a później armii, zasłużonego w wojnie francusko-pruskiej 1870–1871.

Przypisy

Bibliografia

• JarosławJ. Chorzępa JarosławJ., Fortyfikacje. Przewodnik po Polsce. Zachodniopomorskie tajemnice, Warszawa: Pracownia Kartograficzna Carta Blanca Jacek Sztolcman, 2005, ISBN 83-89917-08-4 .
• Forteczny szlak, [w:] MichałM. Rembas MichałM., Zachodniopomorskie tajemnice, wyd. 1, Szczecin: Walkowska Wydawnictwo / JEŻ, 2011, ISBN 978-83-61805-30-4, OCLC 802158084 .

Linki zewnętrzne

• witryna Nadleśnictwa Międzyzdroje – obecnego gospodarza obiektu. szczecin.lasy.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-06)].