Bateria artylerii nr 42

42 Bateria Artylerii Przeciwdesantowej
Historia
Państwo

 II Rzeczpospolita

Sformowanie

1939

Rozformowanie

1939

Dowódcy
Ostatni

kpt. rez. art. Stanisław Walewski

Działania zbrojne
Obrona Wybrzeża 1939
Organizacja
Dyslokacja

Hel, Jastarnia

Rodzaj sił zbrojnych

Marynarka Wojenna

Rodzaj wojsk

artyleria

Podległość

Dywizjon Artylerii Nadbrzeżnej, Rejon Umocniony Hel

42 Bateria artylerii – polska dwudziałowa bateria artylerii przeciwdesantowej kalibru 75 mm, ustawiona na południowy wschód od Jastarni-Boru, Półwyspu Helskiego (od strony pełnego morza). Wchodziła w skład Dywizjonu Artylerii Nadbrzeżnej, Rejonu Umocnionego Hel.

Sformowanie i opis baterii

Bateria powstała z uwagi na potrzebę zabezpieczenia podejść do portów Władysławowo, Jastarnia i Hel oraz wzmocnienia artylerii nadbrzeżnej. Biorąc pod uwagę niedostatki finansowe, Kierownictwo Marynarki Wojennej postanowiło wykorzystać posiadane w magazynach zapasy armat kal. 75 mm wz. 1897 na podstawach morskich wz. 1916. Armaty te pochodziły z przezbrojonych oraz wycofanych z eksploatacji okrętów Floty i Flotylli Rzecznej. Po sformowaniu w okresie od marca do lipca 1939 roku baterii przeciwdesantowych, w ramach posiadanych możliwości organizacyjnych przez dywizjon artylerii nadbrzeżnej, przystąpiono do utworzenia jeszcze jednej baterii przeciwdesantowej. Celem zapełnienia luki w systemie obrony Półwyspu Helskiego od strony morza usadowiono na podstawach morskich w działobitniach stałych w obetonowanych zagłębieniach 2 armaty kal. 75 mm wz.1897. Działobitnie umieszczono na południowy wschód od Jastarni-Boru, po północnej stronie drogi Jastarnia-Hel, na skraju lasu. Punkt obserwacyjny wyznaczono od strony pełnego morza. Budowa stanowisk i ustawianie armat trwało od początku sierpnia do zakończenia mobilizacji alarmowej. Bateria została sformowana w okresie od 25 do 31 sierpnia 1939 roku z nadwyżek marynarzy. Dowództwo baterii objął kpt. rez. art. Stanisław Walewski[1]. Załogę baterii zakwaterowano w domu wczasowym Związku Nauczycielstwa Polskiego w Jastarni. Obsadę baterii nr 42 i nr 41 szkolił ppor. art. Jerzy Dreszer[2].

Bateria nr 42 w kampanii wrześniowej

Na temat walk baterii brak informacji poza niżej opisaną walką z okrętami niemieckimi w dniu 12 września 1939 r.

Wykaz pojedynków baterii nr 42 z niemieckimi okrętami:

  • 12 IX o godz. 8.35 42 bateria przeciwdesantowa wraz z bateriami nr 43 i 44 ostrzelała celnie trałowiec niemiecki "Otto Braun", jeden z pocisków trafił w dziobówkę raniąc 5 marynarzy[3].


Przypisy

Bibliografia

  • Waldemar Nadolny: Artyleria nadbrzeżna. Wielki Leksykon Uzbrojenia Wrzesień 1939. Tom 69. Edipresse Polska S.A., 2015. ISBN 978-83-7945-043-5.
  • Roman Bąkowski, W cieniu sławnej siostry, czyli nie tylko baterią „cyplową” polska artyleria nadbrzeżna w 1939 roku stała, „Morze Statki i Okręty Wydanie Specjalne” (4/2014), Warszawa: Magnum X, ISSN 1426529X.
  • Andrzej Bartelski, Działania artyleryjskie na Wybrzeżu w czasie Wojny Polskiej 1939 roku, „Morze Statki i Okręty Wydanie Specjalne” (4/2014), Warszawa: Magnum X, ISSN 1426529X.

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).